5G havayollarını takmadı

Airbus, Boeing ve bazı havayolları ile Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi’nin ana istekleri havalimanı yakınlarındaki baz istasyonlarının uzaklaştırılması şeklinde oldu. İstenen, bu istasyonların en az 3.5 km uzağa taşınmasıydı. Ama başta AT&T ve Verizon gibi Amerika’nın en güçlü iki telekomünikasyon devleri bunu çok kabullenmediler. Sonuçta dünyada 40 ülkede 5G kullanılıyordu ve sorun yaşanmamıştı. Ana sorun şuydu; Uçakların altimetre denilen yüksekliği gösteren sistemleri 4.2 ile 4.4 GHz aralığındaki sinyallerle çalışıyordu. 5G yayını ise 3.7 ile 4.2 MHz aralığındaydı. Yani birinin üst sınırı, diğerinin başlangıç çizgisi oluyordu. Bu durum endişeleri arttırdı. Tartışmalar 21 Aralık 2021’den 19 Ocak 2022 tarihine kadar sürdü. Ama sonunda iki büyük operatör AT&T ve Verizon yaygın yayına başladılar. Güçlü kablosuz interneti şahlandıran sistemi hayata geçirdiler.

TARTIŞMA SÜRECEK

Bu olay ağırlıklı olarak Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşandı. Havalimanı yakınlarındaki baz istasyonlarının bazıları devre dışı bırakıldı. Özellikle uçakların kötü havalarda, yani çıplak gözle yüksekliğin tam da anlaşılamadığı zamanlarda pilotlar tamamen altimetrenin eline kalıyordu. Gerçi kara yakınlığı uyarı sistemleri falan da var ama altimetre hala önemli ve pilotun önündeki bilgisayarı da besleyen üç aynı örneği kokpitte bulunuyor. Sorun bitmiş gibi de görünmüyor. Tartışmalar sürecek. Uçak imalatçıları daha fazla araştırma yaparak hangi tip altimetrelerin hangi uçaklarda ne kadar etkilendiğini belirleyecekler.

CEP TELEFONUNDA DA YAŞANDI

Aslında benzeri olaylar GSM şebekeleri üzerinden çalışan cep telefonlarının ilk devreye girişinde de yaşanmıştı. Cep telefonları uçaklarda tamamen kapatılıyordu. Hala da iniş ve kalkışlarda uçuş modunda da kullanıma izin verilmiyor. Ama uçak içindeki internetten çok iyi bir şekilde yararlanılıyor. Cep telefonlarının ilk kullanım yıllarında pilotlar sık sık, GSM sistemine bağlı olmasa da uçaklarda bazı etkilenmeler olduğunu belirterek telefonların açık bırakılmaması için anonslar yapıyorlardı. Geçen yıllar gösterdi ki, cep telefonları sanıldığı kadar tehlikeli değil ama hala tedbir olarak uçuşta kullanım şartları var. Bütün modern telefonlardaki uçuş modları da bu güvenlik sisteminden kaynaklanıyor. Dünya çok kısa sürede 5G’nin dayanılmaz yayın gücünü çok geniş alanlarda yaşayacak. Otonom otomobillere kadar birçok kusursuz kontrol sistemi 5G ile çok daha iyi ve hatasız çalışacaklar. 5G aslında birçok güvenliği daha ileri seviyeye taşıyor ve gücü ile hayatı çok daha kolaylaştırıyor.

EN GÜVENİLİR 20 HAVAYOLU

Her yıl dünyanın en güvenilir havayolu şirketleri AirlineRatings adlı kuruluş tarafından seçiyor. Pandemi nedeniyle bir ara verdi ama genellikle ilk 20 şirketi gündeme getiriyor. Yapılan değerlendirmelerde Yeni Zelanda Havayolları birinci sırada yer aldı. Üç yıl üst üste birinciliği elinde tutan Avusturalya Havayolları şirketi Quantas yedinci sıraya düştü. Dünyanın güvenlik ve ürün derecelendirme sitesi olan AirlineRatings, 2022 yılında yapılacak seyahatler için en güvenli 20 havayolu şirketini açıkladı. Airlineratings.com bu listeyi hazırlarken havayolu şirketine yapılan denetimler, devletin yaptığı denetimler, havayolunun kaza geçmişi, ettiği kâr, güvenlik girişimleri, yeni nesil cihazların kullanımı ve filo yaşı gibi faktörleri dikkate alıyor. Değerlendirme en yüksek 7 yıldız ile belirleniyor. İşte AirlineRatings verilerine göre 2022’in en güvenilir havayolu şirketleri;

1- Yeni Zelanda Havayolları
2- Etihad Airways
3- Qatar Airways
4- Singapore Airlines
5- TAP Air Portugal
6- SAS
7- Qantas Havayolları
8- Alaska Airlines
9- EVA Air
10- Virgin Australia/Virgin Atlantic
11- Cathay Pacific Havayolları
12- Hawaiian Airlines
13- American Airlines
14- Lufthansa
15- Finnair 16- KLM
17- British Airways
18- Delta Air Lines
19- United Airlines
20- Emirates

PANDEMİDE THY’YE 7 YILDIZ

Şirket, Türk Hava Yollarını 5 yıldızlı bir havayolu olarak ilan etti. Ama sunduğu ürün puanını 6 yıldız olarak belirledi. Pandemi şartlarında şirketin aldığı tedbirler, titizlikle uyguladığı hijyen şartlarına göre yapılan değerlendirmede THY 7 yıldız olarak ilan edildi.

EN GÜVENLİ DÜŞÜK MALİYETLİ

Derecelendirme sitesi AirlineRatings, 2022 için en güvenli düşük maliyetli 10 havayolunu alfabetik sıraya göre sıraladı; Allegiant, easyjet, Frontier, Jetstar Group, Jetblue, Ryanair, Vietjet, Volaris, Westjet ve Wizz. Birinciliği elinde bulunduran Allegiant, Las Vegas merkezli bir taşıyıcı. Amerika Birleşik Devletlerinin en sıcak tatil bölgelerine oldukça ucuz fiyatlarla uçuyor. Küçük havalimanlarına yapılan uçuşlar, maliyetlerin aşağı çekilmesini sağlıyor.

EN DAKİK HAVALİMANI

Dünyadaki tüm havalimanları arasında en dakik kalkışların gerçekleştiği havalimanı olarak Tokyo Hanede Havalimanı seçildi. Tokyo’nun Narita ile birlikte en yoğun havalimanı olan Haneda’da 2021 yılında uçuşların yüzde 95.6’sı tam zamanında gerçekleşti. Özellikle büyük gecikmeler pandemi nedeniyle Asya-Pasifik ülkeleri havalimanlarında ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki havalimanlarında görüldü. Meteorolojik şartlar nedeniyle meydana gelen gecikmeler konusunda ise rekor Kuzey Amerika havalimanlarında kırıldı. Kar fırtınalarının ağırlıklı yaşandığı bölgelerdeki kalkış ve iniş gecikmeleri çoğu zaman 4-5 saati buldu. Sefer iptallerinde de Amerika birinci sırada yer aldı. Ancak uçuşların bir çok Avrupa ülkesinden çok daha fazla olduğu Amerika’daki sefer iptalleri yine de Asya-Pasifik ülkelerindeki pandemi nedeniyle açılıp kapanmalar göz önüne alındığında yine de makul sayılacak bir seviyede görüldü.

İŞTE DAKİK HAVAYOLLARI

Uçuşların 2021 yılında pandemi nedeniyle sık sık kesintiye uğradığı Japonya’da en dakik iki havayolu şirketi listelerde ilk sıraya yerleşti. All Nippon Airways (ANA) dakiklik konusunda ilk sırada yer alırken, ikinci sırada yine bir Japon şirketi, Japon Airlines yer aldı. Rus Aeroflat üçüncü sıradaki yükselişi ile dikkat çekti.

KARGO TAŞIMADA EN İYİLER

Dünyada kargo taşıyıcıları için farklı kulvarlarda değerlendirmeler yapılıyor. Satılan tonaj ya da satılan ton-km gibi. IATA oluşturduğu listede farklı bir yapıda olan UPS ve Fedex’i de sıralamaya koyuyor. Ama ortalama gerçek en iyi kargo taşyıcı listesi şöyle:

1- Katar Havayolları
2- Emirates
3- Kore Havayolları
4- Cargolux
5- Türk Hava Yolları

THY zaten pandemi döneminde taşıma rekorları kırdı. Farklı coğrafyalarda yaptığı taşımalarla hemen her değerlendirmede üst sıralara çıktı.