Yabancı sermaye hesabında yanlışlık var

Türkiye’ye gelen ‘doğrudan yabancı sermaye yatırım tutarı’ olarak açıklanan bir tutar var. Bunun içine, yabancıların Türkiye’de satın aldıkları gayrimenkuller için gönderdikleri döviz de dahil edilerek, Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı sermaye tutarı hesaplanıyor. Örneğin, Ağustos 2004 sonu itibariyle gerçekleşen, doğrudan yabancı sermaye tutarı 1,970 milyon dolar gözüküyor. Oysa, bunun 1.068 milyon dolarlık kısmı, Türkiye‘de gayrimenkul satın alan yabancıların gönderdiği paraÖ (Kaynak: www. tcmb.gov.tr)

Buna göre, 2004 yılının ilk sekiz ayında, ülkemize gelen doğrudan yabancı sermayenin gerçek tutarı 902 milyon dolar oluyor. Kalan 1 milyar 068 milyon dolar ise, yabancıların gayrimenkul almak için gönderdikleri para.

Örneğin Alanya, Marmaris, Datça ya da Bodrum‘da yazlık ev alan bir İngiliz, Fransız ya da Alman’ın, Hatay’da gayrimenkul alan Suriyeli’nin, bu gayrimenkulü satın almak için, ülkesinden müteahhide ya da evi satan kişiye gönderdiği para, doğrudan yabancı sermaye yatırım tutarına dahil ediliyor! İster inanın ister inanmayın uygulama bu yönde...

Oysa, ‘doğrudan yabancı sermaye yatırımı’ deyince, Türkiye’de fabrika ve tesis kurarak istihdam yaratan, üretim yapan ya da tesisleri işleten yatırımcılar akla geliyor.

VERGİ VE HARÇ KAÇAĞI

Yabancılara gayrimenkul satışı olayının, ilginç bir boyutu da ‘Vergi ve tapu harcı kaçağı’ ile ilgili..

Yabancılar, ülkelerinde gayrimenkul alırken, gerçek fiyatı neyse o tutar üzerinden işlem yapmaya alışıklar. Türkiye‘de ise, durum farklı. Bazı istisnalar hariç, satışlar genellikle yarı fiyatı üzerinden gösteriliyor. Türkiye’deki satışlarda, yabancıları da bize benzetmişiz. Örneğin, 100 bin dolara satılan yazlık ev, tapu işlemleri sırasında, 40 ya da 50 bin dolar civarında gösteriliyor. Alıcı durumundaki yabancı, ikna ediliyor ve daha düşük tutarda harç ödüyor. Müteahhit firma ise, hem harcı az ödüyor hem de gelir ya da kurumlar vergisi yönünden, kazancını gizliyor!

Bir süredir, Maliye’nin denetim elemanları bu olayı inceliyorlar. Bulunan fark üzerinden, yabancılara, ilave harç ve ceza ihbarnameleri gönderiliyor. Hadi bakalım, bu kez yabancılarla yeni bir sorun daha ortaya çıkıyor.

İLGİ ARTIYOR

Gayrimenkul satışlarını bir yana bıraksak dahi, yabancı yatırımcıların Türkiye‘ye ilgisinin arttığı fark ediliyor. Bu konuda, etkin çalışmalarıyla bilinen Yabancı Sermaye Derneği (YASED) Başkanı Şaban Erdikler, şu anda gelinen noktanın tatmin edici olmadığını belirtiyor. Erdikler’e göre; hukuk sisteminin hızlı ve etkin bir hale getirilmesi, fikri mülkiyet hakları ve kazanılmış hakların güvence altına alınması, haksız rekabetin önlenmesi, kanunların geriye yürümezliği ilkesine işlerlik kazandırılması, teşviklerin yatırım yapılan diğer ülkelerle kıyas edilebilir düzeye getirilmesi, en temel beklentiler...

Öte yandan, Türkiye, [doğrudan yabancı sermaye yatırımı beklerken, son 12 yılda Türk firmalarının yurtdışına çıkardığı sermaye yatırımı da 11 milyar dolara yaklaştı.] Aynı dönemde geldiği belirtilen doğrudan yabancı sermaye yatırımı ise, 14 milyar 462 milyon dolar. Hemen belirtelim, bu tutarın içine, yabancıların son bir yılda gayrimenkul alımı için ödedikleri 1 milyar 787 milyon dolar da dahil.

Özetle, Türkiye’nin yabancı sermaye konusunda, seri ve somut adımlar atması gerekiyor.