Şişşşt... Binlerce hemşire aranıyor

UYGULAMA 30 Aralık 2012’den itibaren, kademeli olarak başlayacak.

Olay sadece ticari işyerleri ile sınırlı değil, kapıcı çalıştıran tüm apartmanları da kapsayan milyonlarca işyerini ilgilendiriyor.

Bu zorunluluğa uymayan işyerleri, “her ay için 12 bin 500 lira olmak üzere yılda 150 bin lira ceza” ödeyecekler.

HER İŞYERİNE ÜÇ KİŞİ DAHA

30 Haziran 2012 Tarihli Resmi Gazete’de “Yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” yayınlandı. Bu kanunun bazı maddeleri, yayımlandığı gün yürürlüğe girdi. Bazıları da altı ay yani 30 Aralık 2012’de ya da bir yıl veya iki yıl sonra yürürlüğe girecek.

Bu Kanun’a göre; iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için tüm işyerlerinin yani konfeksiyoncu, ayakkabıcı, mobilyacı, kuaför salonu, kebapçı, pideci, pastane, bakkal, kasap, manav, lokanta, kitapçı, gözlükçü, saatçi, tamirci, bar, oyuncakçı, diskotek, manifaturacı, inşaatçı, yedek parçacı, ihracatçı, ithalatçı, turizmci, avukat, doktor, mimar ve diğerleri de dahil bütün işyerlerinin;

1. İşyeri hekimi,

2. İş güvenliği uzmanı,

3. Diğer sağlık personeli (hemşire), çalıştırmaları ve iş güvenliği uzmanına ayda bin TL ile 5 bin TL arasında işyerinin özelliğine göre ödeme yapması gerekiyor.

İsterlerse, bunları sürekli çalıştırmayıp, anlaşma yolu ile dışarıdan hizmet de alabilecekler.

BELGE SAHİBİ 147 HEMŞİRE VAR

Mevcut verilere göre, Türkiye’de;

1.425.249 normal işyeri,

3.000.000 civarında apartman var.

Buna karşılık “işyeri hemşireliği” belgesine sahip sadece 147 hemşire var!

İşyerinde çalıştırılacak hemşireler, Hemşirelik Kanunu’na göre, hemşirelik yapmaya yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca, belli bir süre verilen eğitim sonucu yetkilendirilmiş “işyeri hemşireliği” belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu ifade ediyor.

YÖNETMELİK DAHA ÇIKMADI

Konu ile ilgili uygulama esaslarının, bir yönetmelikle açıklanması gerekiyor.

“İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik” ve “İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik” şu anda taslak halinde.

Yıl sonuna iki aydan az zaman kalmasına rağmen her ikisi de henüz yayımlanmadı.

Yönetmelik taslağına göre, işyeri hekimi; iş sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinde görev yapmak üzere, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca belgelendirilmiş hekimi ifade ediyor.

ÇALIŞMA SÜRELERİ

İşyeri Hekimleri: İşyerlerinin tehlike sınıflarına göre, çalışan başına ayda 9-18 dakika çalışacaklar.

İşyeri hekimleri, işyerinde çalışanlara poliklinik hizmeti veremeyecek ve reçete yazamayacaklar.

İş Güvenliği Uzmanları: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar ve teknik elemanlardan oluşur.

- 1 ila 10 çalışanı olan işyerlerinde, ayda en az 30-120 dakika olmak üzere her çalışan başına ilave 15 dakika.

- 10’dan fazla çalışanı olan işyerlerinde, çalışan başına ayda 10-20 dakika, görev yapacaklar.

İDARİ PARA CEZASI VAR

İşyerlerine, istihdam etmediği her bir kişi için “idari para cezası” uygulanacak.

Cezanın tutarı, ilk tespitte 5 bin TL. İzleyen aylarda aykırılığın giderilmediği her ay için ayrı ayrı 5 bin TL olarak uygulanacak.

Örneğin; ilk tespitte işyeri hekimi çalıştırmadığı için 5 bin TL ceza kesilen ve bir yıl süre ile “işyeri hekimi” istihdam etmeyen veya hizmeti dışarıdan satın almayan bir bakkala (5 x 12) = 60 bin TL idari para cezası uygulanacak.

Aynı ceza iş güvenliği uzmanı istihdam etmediği için de uygulanacak.

Buna göre ceza; 60 bin TL + 60 bin TL = 120 bin TL olacak.

Bitmedi, istihdam edilmeyen hemşire için de her ay 2.500 TL idari para cezası uygulanacak. Bunu da bir yıl istihdam etmediğini varsayarsak, ceza tutarı yıllık 150.000 TL’ye ulaşacak.

 Uyarıya rağmen bu kişileri istihdam etmeyene veya hizmet almayana; “her ay 12.500 TL ceza” hesabıyla, yılda 150 bin lira ceza Bektaşinin “sen ya sopa yememişsin ya da sayı saymasını bilmiyorsun” fıkrasına benziyor.

Apartmanlar da hemşire çalıştıracak

- SADECE hemşire değil hemşirenin yanı sıra apartmanlara hekim ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma mecburiyeti de getiriliyor.

Buna uymayanlara, on binlerce hatta yüzbinlerce lira ceza kesilecek.

“İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” ile “Kapıcı” çalıştıran apartmanlar ile işçi statüsünde “yönetici” çalıştıran apartmanlara, yeni bir yükümlülük geldi.
Buna göre, apartman yönetimi/kat malikleri kurulunun;

- İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için “iş güvenliği uzmanı” ile “işyeri hekimi” çalıştırmaları ya da

- Bu hizmetin tamamını veya bir kısmını, “ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden” hizmet olarak almaları, gerekiyor. Konuyla ilgili ayrıntılar, yakında bir yönetmelikle açıklanacak.

Tehlİke sınıfı önemlİ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, apartmanlar için “tehlike sınıf ve derecesi” belirleyen bir tebliğ yayınlayacak. Buna göre, tehlike sınıfları itibariyle;

- Apartmanlar “az tehlikeli” ise

30 Haziran 2014 tarihinden itibaren,

- Apartmanlar “tehlikeli” veya “çok tehlikeli” sınıfta yer alırsa, 30 Haziran 2013 tarihinden itibaren, yükümlülükler yerine getirilecek. Apartmanların, dışarıdan satın alacağı iş sağlığı ve güvenliği hizmetinin bedeli, Bakanlar Kurulu karar alırsa Sosyal Güvenlik Kurumu’nca ödenebilecek.

Aylık cezası 12 bin 500 lira

- İŞYERİ hekimi ve iş güvenliği uzmanını görevlendirmeyen veya bu hizmeti almayan apartman yönetimine/kat maliklerine, görevlendirmediği uzman ve hekim için her ay “idari para cezası” uygulanacak.

ÖRNEK: Kapıcı çalıştıran bir apartmanda, yönetimin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini satın alma yoluna gitmediği veya bu nitelikleri taşıyan kişileri çalıştırmadığı tespit edilmiştir.

Bu durumda, her ay işyeri hekimi için 5 bin, iş güvenliği uzmanı için 5 bin hemşire için de 2 bin  500 lira olmak üzere, toplam 12 bin 500 lira “idari para cezası” kesilecek. Bir yıl boyunca devam etmesi halinde ceza 150 bin lira olacak. Ceza 150 bin lira ile de sınırlı değil. Daha da artabilecek (6331 sayılı Kanun Md.26/b). Bu cezaları, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü uygulayacak.

Masraflar SGK’dan

- İş yerinde çalışanlara ek olarak, üç kişinin daha istihdam edilecek olması, “Biz bu üç kişiyi nereye oturtacağız, bir ay boyunca ne iş vereceğiz, en önemlisi üç kişiye birden her ay, dünyanın maaşını nasıl ödeyeceğiz?” şeklinde panik yarattı.

Öncelikle açıklayalım; paniğe gerek yok..

Nedenine gelince;

1) Bu üç kişiyi, işe alıp çalıştırmanız gerekmiyor.

Dışarıdan “iş sağlığı ve güvenliği hizmet birimleri”nden, hizmet alınması suretiyle,  iş sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması mümkün olabilecek.

Böyle olunca, bu üç kişinin maliyeti çok düşük örneğin onda biri kadar olabilecek.

2) Bu üç kişi için hiç para ödemeyebilirsiniz.

İşyerinde çalışanların sayısı 10’dan az olan, çok tehlikeli ve tehlikeli işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği masrafları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca, az tehlikeli işyerlerinin de Bakanlar Kurulu Kararı ile Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanabilecek. Bu uygulama, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeleri ve apartman yönetimini, çok rahatlatacak.

Ne zaman başlıyor?

- Öncelikle “Eyvah, cezalı duruma mı düştük?” diye paniğe kapılanlar için açıklayalım; uygulama henüz başlamadı.

Uygulama, üçlü bir ayırıma göre, “İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yasası”nın yayım tarihi olan 30 Haziran 2012’den itibaren, farklı tarihlerde başlayacak.

1. Çalışan sayısı 50’nin üzerinde olan işyerlerinde “altı ay sonra” yani 30 Aralık 2012 tarihinden itibaren,

2. Çalışan sayısı 50’nin altında olan “tehlikeli ve çok tehlikeli” sınıftaki işyerlerinde, “bir yıl sonra” yani 30 Haziran 2013 tarihinden itibaren,

3. Kamu kurumları ve çalışan sayısı 50’nin altında olan “az tehlikeli” işyerlerinde “iki yıl sonra” yani 30 Haziran 2014 tarihinden itibaren başlayacak.

Hangi işyerinin az tehlikeli, hangisinin çok tehlikeli olduğu, önümüzdeki haftalarda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca açıklanacak.

Hemen belirtelim tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, yardımcı sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değil. (6.md)