İşsizlik oranı gerçekten azaldı mı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıklamasına göre; ülkemizde kronik hale gelen işsizlik, bu yılın Mart-Nisan-Mayıs aylarını kapsayan Nisan döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 0.2 puan azalarak, yüzde 9.6’ya gerilemiş.

NE OLDU?

İşsizlikte gerilemenin olduğu Nisan ayı, önemli bir ay.

TÜİK’in açıklamasına göre, Nisanda istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 434 bin kişi artmış.

Peki. Düşünün bakalım Türkiye’de ne oldu da istihdam edilenlerin sayısı 434 bin kişi arttı?

- Piyasalarda büyük bir canlanma mı oldu? (Aksine aylardır ciddi bir durgunluk yaşanıyor)

- Yeni açılan işyerlerinin sayısında patlama mı oldu? (Aksine, 2008 yılının ilk 5 aylık döneminde, kapanan işyeri sayısında son 10 yılın rekoru kırıldı. 2008’de kapanan işyeri sayısı, 2007’ye kıyasla yüzde 100 arttı. Bkz. 5 Temmuz 2008 tarihli yazımız).

- Yeni işe alınan elemanların, SSK primi işveren hissesini İşsizlik Sigortası Fonu mu karşıladı yoksa SSK primi işveren hissesi 5 puan düştü onun için mi? (Her ikisi de değil. Bu uygulamalardan birincisi Temmuz 2008’de yürürlüğe girdi. İkincisi de Ekim 2008’den itibaren yürürlüğe girecek).

- Kayıtdışı istihdamı önlemeye yönelik, etkin bir denetim mi oldu veya ağır cezalar mı geldi? (Hayır, bunların da hiçbiri olmadı).

Peki. O olmadı, bu olmadı.. O halde ne oldu?

30 NİSAN 2008

"Hiç hatırlamaz olur muyuz" diyeceksiniz. Haklısınız.

O dönemde, defalarca yazdığımız gibi, yeni sosyal güvenlik yasasına göre, 30 Nisan 2008 akşamına kadar, sigortalı olarak işe başlayanlar; 10 puan fazla emekli aylığı, 65 yerine kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşında emeklilik ve ileride emekli olduklarında, çalıştıkları zaman emekli aylıklarının kesilmemesi gibi çok önemli avantajlar elde ediyorlardı.

Bir süre önce, 30 Nisan 2008’e kadar, küçük-büyük 1 milyon 700 bin kişinin sigortalı olduğuna dair haberler yayınlandı (Çocuk sigortalı sayısının da 1 milyon 400 bin olduğu belirtildi ama burada büyük abartma var. Gerçek rakam, belirtilenin yüzde 10’u civarında). Bunlardan bazıları sadece bir-iki gün, ya da hafta, bazıları da daha uzun süre sigortalı çalıştılar. Kayıtdışı çalışanlar da "emeklilik avantajı" nedeniyle, kayıt içine girdiler.

İşsizlik sayısı ve oranının gerilemesinin bir nedeni bu. Bir diğer nedeni de her yıl olduğu gibi, yaz aylarına doğru mevsimlik istihdamın artmasıÖ

Yoksa, bir anda yeni işyerleri faaliyete geçmedi, piyasalarda büyük bir canlanma ve buna bağlı eleman ihtiyacı da olmadı. Nisan ayında, işverenin istihdam üzerindeki yükleri de azalmadı.

Ülkemizde, işsizlik oranı ve sayısı, sigortalı sayısına göre değil, "anket ve beyan" esasına göre belirleniyor. Bu nedenle, yeni sosyal güvenlik yasasından yararlanmak için geçici olarak sigortalı çalışan ya da gözükenlerin çoğu "Herhangi bir yerde istihdam ediliyor musunuz?" sorusuna "Hayır" yanıtını verdiler. "İş arıyor musunuz?" sorusuna da "evet" dediler. Yoksa 1 milyonu aşan yeni sigortalıların ve mevsimlik işçilerin, tamamı işsiz sayısından düşülseydi, işsizlik oranında büyük bir gerileme olurdu.

Özetle, Nisan 2008 döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre, çalışan sayısının 434 bin artmasına neden olacak, olağanüstü bir gelişme olmadı. Artışın nedeni, yeni yasadan yararlanmak için, sigortalı olanlar ve her yıl tekrarlanan mevsimlik istihdamla ilgili...