Gündelikçiye 10 gün sınırı

YAKLAŞIK 10 ay önce, Hürriyet’te dile getirdiğimiz ev hizmetlerinde çalışan kadınların, “sigortalılık sorunu” zaman içinde milyonlarca aile için ciddi bir sorun oldu.
Özellikle “haftada bir gün temizliğe gelen kadınların” dahi “devamlı çalışan” statüsünde değerlendirilmesi ve olayın yargıya intikal etmesi sonucu geriye dönük ceza uygulanması durumunda, 100 bin hatta 150 bin lirayı aşan prim ve cezanın gelecek olması, büyük panik yarattı.
Birçok aile de, evde temizlik işlerinde çalıştırılan kadınların, sigortalı olmalarının 24 Kasım 1987’den bu yana uygulandığının farkında bile değildi..

ÇALIŞANLAR DA İSTEMİYORDU

İşin ilginç yönü, sigortalı olmayı, haftada bir veya iki gün temizliğe giden kadınların büyük bir kısmı istemiyordu.
Bunun da bir kaç nedeni vardı;
Haftada bir gün çalışan kadın, ayda 4 gün sigortalı olursa, aylık primi 30 güne tamamlamak için kalan 26 günü cebinden ödemek durumunda kalacaktı. Bu da mütevazi bütçesine ciddi bir yük olacaktı.
Çalışmayan kadınların, genellikle kocaları bir işte çalışıyor ve kocası üzerinden genel sağlık sigortasından yararlanıyordu. Haftada 1-2 gün sigortalı çalışırsa, bu avantajı da ortadan kalkıyordu.
Çalışmayan bekâr kızlar, SSK veya Bağ-Kur emeklisi ölen anne ve babasından aylık alabiliyorlar. Haftada 1-2 gün sigortalı çalışırsa, bağlanan aylık kesilecekti.
Çalışmayan dul kadınlara, ölen kocasından yüzde 75 oranında aylık bağlanıyor. Haftada 1 gün dahi sigortalı çalışırsa, kocasından bağlanan aylığın oranı, yüzde 75’ten, yüzde 50’ye düşecekti.
Yukarıdaki nedenlerle, haftada 1-2 gün çalışan kadınların çoğu, sigortalı olmak istemiyordu.

ÇÖZÜM NE OLACAK?

Sosyal Güvenlik Kurumu, şu anda TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmekte olan Torba Yasa’ya, ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı ile ilgili bazı maddeler ekletmenin hazırlığı içinde.
Buna göre;
Bildirim Zorunluluğu, Aynı İşverene Bağlı Olarak 10 Günden Fazla Çalışanlarda Aranacak:
Buna göre, haftada 1-2 gün evine temizlikçi kadın alanlar, aylık çalışma 10 günü aşmadığı sürece, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimde bulunmak zorunda olmayacaklar.
Temizlikçi Kadın ile İlgili Bildirimler, Kadının İşe Giriş ve Çıkışta Verilecek:
Böylelikle, evde kadın çalıştıranların her ay bildirimde bulunmaları gerekmeyecek.
Temizlikçi kadının işe başlamasında ve çıkışında beyanda bulunulacak.
Ücretler ve Primlerin Ödenmesi:
Bu konuda, nasıl bir yöntem izleneceği henüz netleşmiş değil. Bazı alternatifler üzerinde duruluyor.
Kayıt dışılığı da önlemek amacıyla, ödemelerin Fransa’da 1991 yılından bu yana uygulanan “istihdam çeki”nde olduğu gibi özel bir çekle yapılması, bankanın ödeme tutarından belli bir kesinti yapıp SGK’ya yatırması, kalanı da temizlikçi kadına ödemesi, alternatiflerden biri.
Evlerde, pos cihazına benzer cihazlar kullanılıp, temizlikçi kadının kendisine önceden verilen kartı cihazdan geçirip, saat ve gün olarak hizmetinin kayıt altına alınması da bir başka alternatif.
Ancak, bu uygulamanın “bana kesintisiz olarak elden nakit ödeyin” talebini yaratabileceği de düşünülüyor. Son şekli yasa değişikliği aşamasında belli olacak.
Özet olarak, evde çalıştırılan temizlikçi kadınlarla ilgili sorunun çözümünde sona yaklaşıldı.