Güneşlenmenin kanser üzerine olan etkileri

Cildinizi güneşten koruyarak cilt kanseri riskinizi artırmadan dışarıda zaman geçirebilir ve güneşin faydalı etkilerinden yararlanabilirsiniz. Güneşlenirken nelere dikkat etmemiz gerektiği konusunu Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Coşkun’a sordum ve şu bilgileri paylaştı.

 Prof. Dr. Uğur ÇOŞKUN

CİLT KANSERİNE NEDEN OLABİLİYOR

Cilt kanseri, deri hücrelerinde anormal büyümeye neden olan bir tür kanserdir. Ultraviyole (UV) ışınlarına uzun süre maruz kalmak, cilt kanseri riskini artırır. Güneş ışınlarının en zararlı bileşeni, UVA ve UVB olarak adlandırılan UV ışınlarıdır. Cilt kanserlerinin çoğu, ultraviyole (UV) ışınlarına çok fazla maruz kalmaktan kaynaklanır. UV ışınları güneşten gelen görünmez bir radyasyon türüdür ve ozon tabakasının her yıl biraz daha incelmesi ile daha az filtre edilen, daha yoğun UV ışınları yeryüzüne ulaşmaktadır.

UV ışınları cilt hücrelerine zarar verebilir, bu nedenle UV ışınlarına çok fazla maruz kalan kişilerde cilt kanseri riski daha yüksektir. Cilt kanserinden korunmak için özellikle öğlen saatleri gibi güneş ışınlarının çok yoğun olduğu saatlerde düzenli olarak güneş kremi kullanılmalı, uzun süre güneş altında vakit geçirileceği zaman uzun kıyafetler ile cilt kapatılmalı ve mutlaka baş boyun bölgesini koruyan şapkalar kullanılmalıdır.

ÇOCUKLAR DAHA DİKKATLİ OLMALI

Çocukların hassas cildi, yetişkinlere kıyasla daha savunmasızdır. Güneş ışınlarının zararlı etkilerine maruz kalmak, çocuklarda cilt yanıkları, erken yaşlanma belirtileri ve hatta cilt kanseri gibi uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olabilir. UV ışınları, çocukların derisinin altındaki DNA’ya zarar vererek kansere yol açabilecek mutasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, güneşe maruz kalma süresini ve yoğunluğunu kontrol etmek büyük önem taşır. Özellikle çocukluk döneminde görülen sulu yanıklar ilerlemiş yaşlarda cilt kanseri gelişiminde önemli bir risk faktörüdür. Çocukluk döneminde bir defa dahi sulu yanık geçirmiş olan bir kişide ileri yaşlarda malign melanom gelişme riski yaklaşık iki kat artmaktadır. Bu nedenle özellikle çocuklara güneş ışınlarının dik geldiği öğlen saatlerinde dikkat etmek ve gerekli önlemleri almak gerekiyor.

D VİTAMİNİ DÜŞÜKLÜĞÜNDE KANSER TEHLİKESİ

Cildimiz güneş ışığında D vitamini yapar. Bununla birlikte, yumurta sarısı, taze veya konserve yağlı balıklar (örneğin uskumru veya sardalya), balık karaciğeri yağları ve bazı tahıllarda bir miktar D vitamini bulunur. D vitamini eksikliği kanser dahil olmak üzere kemik problemleri gibi pek çok rahatsızlığa sebep olabilir. Bu nedenle cildimizi güneşten korurken, D vitamini eksikliği yaşamamaya dikkat etmeliyiz. Ağızdan alınan D vitamini preperatları hiçbir zaman güneş ışığının yerini alamıyor. Türkiye’de genel olarak D vitamini düzeylerinde ciddi düşüklükler olduğunu görüyoruz. D vitamini düzeyi düşük olan bireylerde meme kanseri, bağırsak kanseri ve prostat kanseri riskinin daha fazla olduğuna yönelik çalışmalar bulunmaktadır.

DENGEYİ SAĞLAMAK ZORUNDAYIZ

Güneşin azı karar çoğu zarar ifadesi gerçekten önemli bir ifade. Güneşlenme dengesini iyi sağlamamız lazım. Ciltte D vitamini sentezinin gerçekleşmesi için güneş ışınlarının en etkili olduğu saatler öğlen saatleridir. Eskiden bu saatlerde güneşe çıkılmasını yasaklayan önerilerde bulunuyorduk. Ancak, son çalışmalara göre biliyoruz ki D vitamini düzeyinin ideal aralıkta olabilmesi için haftada üç kez yaklaşık 30’ar dakika özellikle de bu saatlerde güneşlenmek gerekiyor. Fakat, daha önce öğle saatlerinde hiç güneşlenmemiş bireylerin bir anda 30 dakika boyunca güneş ışığına maruz kalması cilde zarar verebilmektedir. Bu nedenle güneş ışınlarının D vitamini açısından en faydalı olduğu bu öğlen saatlerinde güneşlenme işlemi düşükten başlanıp kademeli olarak artırılmadır. Özellikle çocuklarımızda bu konulara son derece dikkat etmeliyiz. Örneğin, ilk birkaç gün 5’er dakika, sonra 10, sonra 15 ve bu şekilde kademeli olarak 30 dakikaya çıkarak haftada üç gün güneş kremsiz olarak güneşlenmek, güneşten tam fayda sağlamayı ve bu sayede ciltte D vitamini sentezini arttıracaktır. Açık tenli ve güneşlenince cilt kızarıklığı yaşayan bireylerde biraz daha dikkatli olmak gerekmekte. Sonuç olarak güneş ışınlarının hem fazlalığında hem de azlığında kanser riskimiz artmaktadır.