Eczacı, şair, yazar, uluslararası rehber Ulukaya’ya göre; Turizmimizi zirveye çıkarmak, alternatif turizme bağlı

Yalçın Ulukaya. Üç günlük seyahatimiz süresince onun bilgi birikiminden, sohbetlerinden, yararlanmaya çalıştım. Engin bir kültüre sahipti. Özellikle yurdum ile ilgili. Okumadığı kitap yoktu. Özellikle de tarihimizi çok iyi biliyordu. Neredeyse dünyada da gezmediği yer pek kalmamıştı. Edebiyatçıydı aynı zamanda. Şiir kitabı vardı. Asıl mesleği eczacılıktı. Ama o ülkesini, dünyayı tanımak istediğinden, beyaz önlüğünü, elbise dolabına asıp, tıpkı daha önceden tanıdığım, çok başarılı bir rehber olan Elzer gibi, kendini Anadolu’nun zengin kültürüne, tarihe, doğaya, dünya kültürüne, dünyaya adamıştı. Grubun, Ertan’ın ve benim çok başarılı bulduğum Yalçın Ulukaya ile bir röportaj yapıp, sizlere de tanıtmak istedim. Belki de aranızda, çok da tanıyanınız vardır. Neyse, buyurun, okuyun, keyif alacağınıza da eminim...

Eczacılık, gazetecilik ve rehberlik

ŞD- Biraz kendinizden söz eder misiniz?
YU- Düziçi Köy Enstitüsü’nde doğdum. Öğretmen bir ailenin çocuğuyum. Aile kökenim, Selanik ve Kafkasya’ya dayanıyor. Öğrenimimi İzmir, İstanbul, Paris ve Cleveland da tamamladım. Turist rehberi, turizm/eğitim/finans-yatırım danışmanı ve eczacıyım. Gazetecilik de yaptım. Demokrat İzmir ve Somut’ta çalıştım. Üç de şiir/deneme kitabım var... 1986’da ‘Odalar Sağlık Şiir Ödülü’nü aldım.. 

ŞD- Turizmle ilginiz nasıl başladı?
YU- Gezmeyi ve tarihi çok sevdim. Turizmle ilgilendim. Turizmde ne yapıldığına bakarken; eczacılığın, öğretim üyeliği ve eczane açıp, çalıştırmak artık bana  yetmez oldu. Rehberliğe başladım. Sonra turizm danışmanlığı da yapar oldum...

ŞD- Türk turizmi, dünya turizminin neresinde?
YU- Dünyanın en ilginç, çekici ve güzel turizm ülkelerinden, biri ülkemiz. Turizm yatırımları hızla artarken, turist sayısı roket hızıyla büyüdü... 30 milyon turisti aşmaktan söz ediyoruz. Dünyanın bu açıdan 7. turizm ülkesiyiz... Gelirimiz, 22 milyar dolarlara ulaştı. Üstelik bu rakama eklenmesi gereken, başka tutarlar da var. Alışveriş ve yol gelirleri vb. gibi. Sonuçta 27-28 milyar dolar, yıllık gelirimiz olduğu söylenebilir.

Yoğunluk Avrupa ve Amerika

ŞD- Bu güne değin gezmediğiniz yer kaldı mı?
YU- Çok dolaştım sayılır tabii de görmediğim çok yer var elbette. O kadar da değil... Ben daha çok Türkiye’ye gelen yabancı turiste rehberlik yaptım... Daha çok Avrupa ve Amerika kıtasında bulundum ve çalıştım... Eski Sovyetler Birliği, Rusya da gittiğim yerler arasında.

ŞD- Size en cazip gelen yer neresi oldu? Ya da unutamadığınız?
YU- Yerel naifliği ve doğal güzellik açısından Jamaika’yı ve Meksika’da Acapulco ile Puerto Vallarta arasındaki,  “Playa del Sol” bölgesini çok sevdim.

ŞD- Sizde anısı ve hatırası olan yer var mı? Anlatır mısınız?
YU- Yaşadığım şehir de olduğu için; anılarımla güzelliğiyle Paris çok sık aklımdadır... Öğrenciliğimden sonra da ziyaretçi veya rehber olarak gittiğim bu kentte, bir Türkiye’ye dönüş son günü yaşadığım olayı unutamam; Metroda bir son pazar günü, nasılsa ve nedense biletimi düşürmüşüm. Pek olmaz ya, kontrole denk geldim. Biri bayan iki polis, pasaportuma el koydu. Çünkü, yüklü ceza ödemeliydim. Bunu gören, “L’Humanite” okuru, iki Fransız bayan, benim ceza paramı, diğer Fransızlardan topladı... Polisler utandı ve pasaportumu cezasız iade etti.

ŞD- Rehberlik yaptığınız popüler isimler var mı hayatınızda...
YU- Şu an rahmetli olan büyük şair  Atilla İlhan, yine şu an aramızda olmayan, rahmetli modacı Esin Yılmaz, Yüksel Çakmur, Işılay Saygın, Sylvie Vartan, Johnny Halliday, Samim Kocagöz, Timur Selçuk, Ahmet Piriştina, Ajda Pekkan, Ertuğrul Günay, Cem Karaca ile Türkiye’de ve yine yurt dışında; Tanju Çolak, Mehmet Ali Susam, Zekeriya Mutlu, Ekrem Demirtaş ile son dönemde siz ve modacı Ertan Kayıtken oldu...

Eko, doğa ile alternatif turizm şart

ŞD- Türk turizminin zirveye çıkması için ne gerekiyor? Ya da ne yapmak lazım?
YU- Ülke turizminde gelişmenin yanında; çevre koruma ve akilcilik temel kaygılar olmalıdır. Şu noktaları anımsatmak isterim;

Konaklama tesisleri yeterli ve bir çok açıdan hizmetler, nitelikli olmalıdır. Bunun için gerekli eğitimler, temel olarak ve yenilenerek, alanda ve derslikte, kesintisiz sürdürülmelidir...

Turiste gezi, alışveriş ve eğlence olanakları da eş zamanlı ve kesintisiz sunulmalıdır.
Ören yerleri kazıları, özendirilmeli, yenilikler duyurulmalıdır. Ören yerlerinin önemli ve görülmesi olağan olan bir çoğu gezi parkurlarına alınmamaktadır. Bu eksiklik, özendirilerek giderilmelidir.

Yapılmakta olan klasikleşmiş turlar, sürdürülmelidir. Bunlara çok değişik turizm türleri ve ürünleri de eklenmelidir. Bu turlar özendirilmelidir de... Örneğin; El sanatları, avcılık, spor konaklamaları, deniz ve yelken sporları, farklı coğrafya inceleme, yeme içme, by night ve eğlence, vb. turlar gelişebilir ve önerilebilir.
Genel olarak yapılmakta olan turlar; kültür, kongre, inanç, eğitim, eğlence ve folklor, yeme içme, sağlık, üretim gözleme, alışveriş, doğa, avcılık, spor, eko turizm, deniz yelken ve yat, safari  turları ile karma turlardır. Her şey dahil turlar engellenemez. Dünyada, bunlar çeşitlendirilerek, karma turlarla bezenerek zenginleştirilmelidir.

Alternatif turizmler de tüm dünyada gelişmeye devam etmektedir. Bu açıdan örneğin; koy ve kırsal kesim yaşamına, katılma biçiminde, bir eko turizm ve bu turizme özellikle, doğa gezileri ve diğer turizm çeşitlilikleri de katılarak uygulanması önemlidir.
Bireysel davranışlar ve eğilimler, turizmde, daha önemli duruma gelmekte. Yalnız veya “serüvenci” davranışlara sahip turiste, uygun programlar da çoğalmalı artık.
Limanlar, havalimanları ve garlar, yeterli çalışma ortamında olmalı, yenilenmeli ve rekabet koşullarına uyum gösterilmelidir. Demiryollarında “tarihsel geziler” vb. özellikli “kültürel gezi” kavramı önemlidir...
Otopark, tuvalet, kirlilik ve mönü sorunu olmamalıdır...Bakım, temizlik, onarım, personeli yeterli düzeyde var edilmelidir...
Özgün Türk folkloru ve müziği öne çıkarılmalıdır. Eğlence yerleri, müzik ve dans, folklorik müzik ve dans salonları, yeterli sayıda ve düzeyde olmalıdır. Buralarda içki yasağı olmamalıdır... Hatta striptiz ve show/cabaret mekanları rahat çalışmalıdır...
Yeni ve artan turist demek; ülkede 18 adet farklı sektöre de “ekmek yedirmek” demektir. Bu sinerji de ülkeye yeni ve farklı heyecan, iklimleri sağlayarak, ülke ekonomisine ve yaşamına katkı olacak, sürekli artacak, bir gelişme ortamı getirecektir.
Bu işlerin uzmanları seyahat acenteleridir. Rehberlerdir. Hediyelik eşyacılardır. Yatırımcılardır... Otelcilerdir... Onlara yardımcı olunmalı, sorunları çözülmeli ve onlardan katkı alınmalıdır.
Tanıtım sürekli ve üst düzeyde, ama moda yaratacak, ilginçlikte olmalıdır... Bu konuda tanıtım uzmanları ve rehberler ile çalışılmalıdır...
Herkes bu ülkeyi tanımalı

ŞD- Özellikle Anadolu, zengin bir kültüre sahip... 50 vilayeti gezdim. Mardin, Urfa, Gaziantep, Antakya, Kapadokya, saymakla bitmez... Niye alıcısı yok. Ne yapmak gerekir?
YU- Yukarıdaki noktalar dikkate alındığında, Anadolu gibi uygarlıklar beşiği ve turizm ürünlerince varsıl bir bölgede, turizm gelişir, ilerler, seviye yitirmez... Sadece, politik sıcak dönemler ve terör olayları geriletebilir turizmi... Bu konuda da önlemler ve politik ilişkilerde denge şart olsa gerektir.

ŞD- Eklemek istediğiniz.
YU- Ülkesini ve/veya kentini tanımayan, aydın yurttaşlar, artık olmamalı, kalmamalıdır... En azından, temel yurt dışı geziler de görüş ve bilgi arttırır... Gidilmeli derim... Ne ki, sadece dolaşmak değil, amaç; gezerken eğlenirken, görerek, bilgilenmek olmalı... Bilgi paylaşılınca, çoğalan iki şeyden biridir. Diğeri de sevgidir...