Haftaya bugün

VAATLER SEVİNDİRİYOR
Soğan fiyatının 30 TL’ye kadar çıkmasına tüketici kızgın ama üreticilerin ağzı kulaklarında. Üreticilerin sözlerinden patates, soğan gibi pek çok üründeki fiyat artışlarının iktidarın tarım kesiminden alacağı oyları olumlu etkilediği anlaşılıyor. Buna karşılık Kılıçdaroğlu’nun bayramda emeklilere 15 bin lira vaadi de hayli etkili olmuşa benziyor. Seçmenler birbirlerine, “Senin oyun satılık mı?” diye takılsa da dar gelirliler için hayli yüksek bir meblağ bu. Kısa vadede günü kurtarma telaşıyla yaşayanlar için bunlar cazip vaatler.
Enflasyonun 80’li yıllarda olduğu gibi ekonomiye yapışmaya başlamasının oyları ne denli etkilediğini önümüzdeki hafta göreceğiz. Bir satıcıyla sohbet ederken fiyatlarını peynir fiyatına bağladığını söylüyordu. “Geçtiğimiz yıl 40–50 TL olan peynir bu sene 150–200 TL. Ben de sattığım malın fiyatını peynire göre ayarladım” diyor. Kendi açısından haklı. Bu yıl da geçen sene olduğu gibi evine her ay örneğin 1 kilo peynir götürmek istiyorsa o da sattığı ürüne aynı oranda zam yapmak zorunda. Yoksa yaşam standardı düşüyor.
Ama ürününe peynir kadar zam yapabilir mi o da ayrı bir konu. Ekmek, su gibi talep elastikiyeti düşük ürünün satıcısı ise sorun yok. Ama alımı kolayca ertelenecek giyim gibi talep elastikiyeti yüksek bir ürünün satıcısı ise sıkıntı var. Bu gruptakiler eskisi gibi satış yapamayacaklarından düşen gelirleriyle artık 1 kilo yerine yarım kilo peynirle yetinecekler.

70 MİLYON MEMNUN MU?
Bir de gelir dağılımı konusu var. Geçtiğimiz hafta Alaçatı Ot Festivali’ndeki kalabalığı anlatan biri, “Bir de ‘Ekonomi kötü’ diyorlar. Kafeler, restoranlar dolup taşıyor” diyordu. Ama 80 milyonluk Türkiye’de 8-10 milyon kişi Belçika, Fransa, Almanya’da yaşayanların refah düzeyiyle yaşıyor. Sayıları kısıtlı olan mekanları bu gruplar dolduruyor, lüks konutları, otomobilleri bu kesim alıyor. O nedenle geliri yüksek 10 milyonluk nüfusun harcama ve yaşam biçimi ölçü alınırsa hata yapılır.
Önemli olan evde tencereyi kaynatan 70 milyonluk sessiz çoğunluk. Onlar hallerinden memnunsa sorun yok demektir. Bu kesimin memnuniyet derecesini de gelecek hafta bugün öğrenmiş olacağız.