Mansur Yavaş’ın en geniş ittifakı kurma başarısı

Yavaş’ın başarısında hangi dinamiklerin rol oynadığını basit matematikle yaklaşarak izah edebilmek mümkün. Ankara’da 24 Haziran 2018 genel seçiminde AK Parti’nin 1 milyon 379 bin, MHP’nin ise 456 bin oy aldığı hesaba katıldığında, ‘cumhur ittifakı’nın adayı Özhaseki için en azından kâğıt üstünde 1 milyon 835 binlik bir potansiyel mevcuttu. Ancak Özhaseki’nin oyu 1 milyon 537 binde kalmıştır. Yani bu potansiyelin 298 bin oy altında... Peki aradaki yaklaşık 300 bin seçmene ne olmuştur?

*

‘Millet ittifakı’na bakarsak, 24 Haziran’da CHP’nin 906 bin, İYİ Parti’nin de 424 bin oyu vardı. Yani ittifak 1 milyon 330 bin eşiğindeydi. Bu potansiyel sandıkta büyük ölçüde hayata geçirilebilmiştir. Buna karşılık Mansur Yavaş 1 milyon 662 bin oy alarak bu ittifak potansiyelinin de yaklaşık 330 bin oy üstüne çıkmıştır.

HDP seçmenlerinin ağırlıklı olarak Mansur Yavaş’a yönelmesi buradaki belirleyici faktörlerden biri olmuştur. Bununla birlikte 24 Haziran’da HDP’ye oy vermiş seçmenin (208 bin) hepsinin Yavaş’ı tercih ettiği varsayılsa bile bu da artışı tek başına açıklamaya yetmiyor.

Bu noktada MHP seçmenlerinden de Yavaş’a doğru belli bir oy kaymasının meydana geldiğini söyleyebiliriz. Oy kaymasını ilçe belediye meclis sonuçlarıyla belediye başkanlığı sonuçları arasındaki farktan da kısmen anlayabiliyoruz. Ankara’da ilçe belediye meclisleri sandıklarında ‘cumhur ittifakı’ kapsamında AK Parti’ye 1 milyon 332 bin, MHP’ye 231 bin oy kullanılmıştır. Toplamı 1 milyon 563 bin ediyor. ‘Cumhur ittifakı’nın belediye meclisleri için aldığı bu oy Özhaseki’nin aldığı 1 milyon 537 bin oyun 26 bin kadar üstündedir.

Yavaş’ın aldığı sonucu değerlendirirken MHP soyağacından geldiğini, 1999-2009 yılları arasında iki dönem Ankara’nın Beypazarı ilçesinin MHP’li belediye başkanı kimliğiyle görev yaptığını hatırlamalıyız. CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun 2014 yerel seçiminde olduğu gibi Ankara için yine Yavaş’ı tercih etmesindeki en önemli düşünce, isminin Ankara’daki MHP kitlesi ve aynı zamanda muhafazakâr kesimde bir karşılığının bulunmasıydı. Bu bağlamda sandıkta yalnızca MHP değil, daha sınırlı miktarda da olsa AK Parti tabanından da Yavaş’a doğru bir oy geçişinin gerçekleşmiş olması ihtimal dışı değildir.

Bu yönüyle Kılıçdaroğlu’nun Yavaş tercihinin stratejik olarak isabet derecesi sandıkta sınanmış oluyor.

Ancak her şeyi MHP oylarından kaynaklanan hareketlilikle izah etmek eksik bir değerlendirme olur. Yavaş’ın seçim başarısını anlamaya çalışırken şu faktörlere de dikkat çekmemiz gerekir:

- KATILIMIN DÜŞMESİ: 24 Haziran 2018 genel ve 31 Mart 2019 yerel seçimleri arasında Ankara’daki kayıtlı seçmen sayısı 16 bin kadar artmıştır. Binde 4 dolayındaki bu artış oran olarak çok anlamlı değildir. Buna karşılık, Ankara’da 24 Haziran’da 3 milyon 492 bin kişi sandığa giderken, 31 Mart’ta belediye başkanlığı seçiminde 3 milyon 362 bin kişi oy kullanmıştır. Yani dokuz ay öncesine kıyasla sandığı gitmeyenlerin sayısı 130 bin kişi dolayındadır. Özhaseki’nin beklediği sonucu alamamasında oy kullanmayan AK Parti seçmeninin de bir faktör olduğunu belirtmeliyiz.

- GEÇERSİZ OYDA ARTIŞ: Geçen haziran ayındaki seçimde Ankara’da 52 bin geçersiz oy çıkarken, bu kez geçersiz oyların sayısı ilçe belediye meclisi sandıklarında kayda değer bir şekilde artarak 108 bine yükselmiştir. Büyükşehir belediye başkanlığı sandıklarında bu fark 99 bin dolayındadır. Özellikle AK Parti kitlesi içinde gidişattan rahatsız olan bir kesimin sandığa gidip başka partiye oy vermektense geçersiz oy kullanmak gibi bir tavra yönelmesinin bu artışta rol oynadığını öne sürebiliriz.

- BBP’DEN OY GELDİ Mİ?: Büyük Birlik Partisi (BBP), bu seçimde büyükşehirlerde ‘cumhur ittifakı’nın adaylarını destekleyeceğini açıklamıştı. Buna karşılık BBP tabanında Yavaş’a sempati duyan kesimlerin olduğu bir sır değil. Örneğin BBP’nin Gölbaşı ilçesindeki belediye başkan adayı Serkan Yücel, belediye başkanlığı seçiminde oyunu Mansur Yavaş’a vereceğini kuvvetli ifadelerle kamuoyuna duyurmuştu. Dolayısıyla BBP tabanından da Yavaş’a bir miktar oy gitmiş olması muhtemeldir. İlçe belediye meclislerinde BBP’ye 68 binin (% 2.11) üzerinde oy çıkmıştır.

- SP’DEN GELEN OYLAR: SP’nin Ankara büyükşehir belediye başkan adayı Mesut Doğan seçimde 34 bin dolayında (yüzde 1.05) oy aldı. Ancak ilçe belediye meclisleri sandıklarında SP’ye toplam 65 bin 837 (yüzde 2.03) oy çıktı. Demek ki, belediye meclislerinde kendi partileri için oy kullanan SP’li seçmenlerin yaklaşık yarısı büyükşehir belediye başkanlığı seçiminde taktik olarak başka aday ya da adaylara yöneldiler. SP çevreleri, iktidar partisinin kampanya sırasında SP’ye karşı kullandığı sert söylem nedeniyle bu seçmenlerin çoğunlukla Mansur Yavaş’a yöneldiği kanaatini taşıyor.

Mansur Yavaş’ın seçim başarısını işte bütün bu faktörlerin bir bileşkesi olarak görmemiz gerekiyor.