Milli 5G Adımlarımız 5 | ‘Bitiş çizgisi olmayan bir yarış’

Hep yarını yaşayabilenlerin ortaya koyduğu bir mücadele oldu. Bilgi ve iletişim teknolojileri özellikle çok yüksek ivmeli bir toplumsal ve ekonomik dönüşümü temsil ediyor.  Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkan Yardımcısı Gazali Çiçek ‘Gözlerimiz ve zihinlerimiz sürekli dünyaya açık olmalı. Sürekli yenilik ve ilerleme peşinde koşmalıyız’ diyor.

Yerli ve milli 5G çalışmalarını daha yakından anlamak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkan Yardımcısı Sayın Gazali Çiçek ile yaptığımız söyleşinin ikinci ve son bölümünü bu hafta yayınlıyoruz.  Söyleşinin ilk bölümüne geçen hafta köşemizde yer vermiştik. 

 *** 

Şahver: Herhangi bir teknolojide iddialı olabilmek için o alanın Ar-Ge’sinde de güçlü olmak önemli. Yerli ve milli 5G konusunda akademide nasıl araştırmalar yürütülüyor? 5G’nin ekonomimize finansal katkıları, KOBİ’ler ya da dikeyler bazındaki katkıları üniversitelerde veya sizin dışınızdaki kurumlarda araştırılıyor mu? Bu konuda hangi üniversitelerde hangi hocalar çalışmalar yürütüyor? Kısacası ülkemizde 5G/Telekom Ar-Ge ekosisteminin durumu nedir ve nasıl güçlendirebiliriz? 

Gazali Çiçek: 5G ve ötesine yönelik hem mobil şebeke altyapısının geliştirilmesi hem de bu teknolojilerin ilgili dikey sektörlere etkisinin efektif bir şekilde belirlenerek Ar-Ge çalışmalarının gerçekleştirilmesi konusunda kamu, üniversiteler ve sektörün tüm paydaşları arasında iş birliği büyük önem taşıyor. BTK olarak tüm teknoloji paydaşlarının bir araya gelerek çalışmalarını yürütmelerine önem veriyor ve bu kapsamda gereken çabayı sarf ediyoruz. Bu kapsamda yaptığımız bazı çalışmalardan bahsetmek istiyorum. 

5GTR Forum çatısı altında üniversitelerimiz, işletmecilerimiz, tedarikçilerimiz ve teknoloji şirketlerimizi bir araya getirdik. 

5GTR Forumun en önemli çıktılarından biri Ülkemizin 5G ve ötesine yönelik yol haritası niteliğinde olan “5G ve Ötesi Beyaz Kitap” çalışmasıdır. 5GTR Forumun bir diğer önemli çıktısı ise benzer konularda faaliyetlerini sürdüren 5GTR Forum paydaşlarının birbirini tanımaları ile yeni iş birliklerinin ortaya konulmasıdır. 

Teknoloji geliştiricilerimize tarafsız ve ücretsiz bir test-deneme alanı sunmak üzere 5G Vadisi Açık Test Sahası’nı oluşturduk. 

İşletmecilerimiz Türk Telekom, Turkcell ve Vodafone’un desteği ile ODTÜ, Hacettepe ve Bilkent yerleşkeleri arasındaki alanı Türkiye’nin öncelikli 5G test-deneme alanı olarak tanımladık. Bu kapsamda 5G Vadisi, 5G ve ötesine yönelik çalışmalar yürütmek isteyen tüm tarafların kullanımına açılmış olup altyapı sağlayıcıları tarafından cihaz ve yazılım desteği verilmektedir. 

5G Vadisi kapsamında insan kaynağının yetiştirilmesine yönelik yürüttüğümüz bir diğer çalışma ise 5G ve Ötesi Ortak Lisansüstü Destekleme Programı. Program kapsamında Bilkent, Hacettepe ve ODTÜ’de yüksek lisans veya doktorasına devam eden 39 araştırmacı öğrencimiz 3 mobil işletmecimiz tarafından destekleniyor. Araştırmacılar tam zamanlı üniversitelerde eğitimlerine devam ederken aynı zamanda mobil işletmecilerimiz ile yakın temas halindeler. Bu sayede sektörle iç içe çalışmalarını sürdürüyorlar. Program kapsamında desteklenecek öğrencilerin, ileri iletişim teknolojileri üzerine sürdürülebilir yetkinlik oluşturması ve yapacakları tez çalışmalarıyla patentler, projeler ve makaleler gibi çok çeşitli formda çıktılar üretmesi yine hedeflerimiz arasında. 

Yine Kurumumuz tarafından yakından takip edilen UUYM5G projesinde görev alan firmalarımız; ODTÜ, Bilkent, Boğaziçi, İTÜ, Çankaya Üniversitesi, TOBB Üniversitesi, Abdullah Gül Üniversitesi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Yıldırım Beyazıt, Çukurova, Medipol, Hacettepe ve İzmir Yüksek Teknoloji Üniversiteleri ile iş birliği içerisinde çalışmalarını yürütüyorlar. 

Bu aslında, Kamu, Sanayi ve Üniversite iş birliğinin tesis edildiği örnek bir proje ve bu projenin çıktıları ile 5G’ye yönelik önemli bir eşiği atlamış olacağız, daha sonraki teknoloji geliştirme çalışmalarına daha emin adımlarla ve özgüvenle devam edeceğiz.  

Şahver: Yerli ve milli 5G için nasıl bir takvim işliyor şu anda? Tüketiciler en erken ne zaman yerli 5G sinyallerini telefonlarında görebilirler? 

Gazali Çiçek: 5G’ye hemen geçmenin, ilk geçmenin çok da övünülecek bir şey olmadığını anlamak gerekiyor. Daha önceki teknoloji geçişlerine baktığımızda da 3G’de ve 4G’de ilk başlayanların önemli maliyetlere katlanmak zorunda olduklarını görüyoruz. Önemli olan yeni bir teknolojiye doğru zamanda doğru şekilde geçmek. 

5G geçişi özelinde iki tane önemli nokta bulunmakta. Birincisi, yerli ve milli ürünlerin ortaya çıkması, ikincisi dikey sektörlerdeki çalışmaların belli bir olgunluğa ulaşması. Diğer taraftan, bu tip konularda verilecek kararın sadece teknolojik ve ekonomik bir karar değil aynı zamanda ülke güvenliğini ilgilendiren bir karar olduğunu hiç unutmamak gerekiyor. 

Bazı ülkelerde 5G’ye geçildiği ile ilgili haberleri duyuyoruz ama bunlar 5G’nin tüm fonksiyonlarının kullanıma sunulması değil, 5G’nin genişbant kısmı ile ilgili. Yani 5G teknolojileri halen geliştirilme aşamasında ve biz de yerli üreticilerimiz tarafından geliştirilen UUYM5G projesinin 2021 sonunda tamamlanmasını ve 2022 yılı içerisinde de ticari ürünlerin piyasaya sunulmasını bekliyoruz. 

5G’nin kullanılmasına yönelik olarak yerli firmalarımız yoğun bir gayret içindeler ve bu yılın haziran ayında ülkemizin farklı bölgelerinde yerli ürünlerle ilk 5G denemelerini gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. 

Şahver: Başarı için hep bir sonraki adımı planlamamız gerekir. Kore, Çin, ABD ve Finlandiya Ar-Ge bazında 6G çalışmaya başladı 2019 yılında biliyorsunuz. Bu bağlamda 5G sonrası 6G için hazırlıklara ne zaman başlamalı Türkiye? 

Gazali Çiçek: Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) tarafından 5G’ye yönelik standardizasyon çalışmaları sürdürülüyor. 5G’ye yönelik standart çalışmaları henüz sürdürülmekte olup bu yıl tamamlanması hedefleniyor. 

Bununla birlikte 6G’ye yönelik araştırma çalışmaları olmakla birlikte henüz net bir süreçten bahsedemeyiz. Yine ITU bünyesinde Network 2030 odak gurubu kuruldu. Bu grup 2030 ve sonrası için dijital toplum ve şebekelerle ilgili araştırmalarını yürütüyor. Grubun holografik iletişim ve acil durumlar için çok hızlı reaksiyon benzeri konularda çalışmalarını sürdürmesi hedefleniyor. 

Ülkemizde de 6G’ye yönelik adımlar atılmaya başlandı. 6G’de artan bant ihtiyacı sonucu Terahertz dalgalarına odaklı çalışmaları bekliyoruz. Bu amaçla Japonya Ulusal Bilgi ve Haberleşme Teknolojileri Enstitüsü (NICT) ve Medipol Üniversitesi ile iş birliği sonucu Kurumumuzda 2017 yılında Terahertz çalıştayını gerçekleştirdik. Çalıştayda çok değerli akademisyenlerimiz, sektör paydaşlarımız ve NICT temsilcileri tarafından bilgi paylaşımı gerçekleştirildi. 

Yerli üretim konusunda uluslararası firmalarla rekabet edebilmek için 5G çalışmalarıyla birlikte 6G ile ilgili süreçleri de takip etmek gerekiyor. 

Teknolojideki baş döndürücü değişime ayak uydurabilenlerin ayakta kalabildiği günümüzde yerli üreticilerimizin, üniversitelerimizin, araştırma kuruluşları ile tüm ilgili tarafların vakit kaybetmeksizin bu gelişmelere ayak uydurabilmesi oldukça önemli. 

Şahver: Sizin eklemek istediğiniz konular var mı? 

Gazali Çiçek: Bilgi ve iletişim alanındaki teknolojik gelişmeyi takip etmekten öte bu gelişmelere yön verebilmek önem kazanıyor. Tabi önümüzdeki yıllarda dünyanın bir kesiminde yıkıcı bir innovasyon teknolojik ilerlemenin yönünü değiştirebilir. Bu durumun da farkında olmak lazım. O yüzden gözlerimiz ve zihinlerimiz sürekli dünyaya açık olmalı. Sürekli bir yenilik ve ilerleme peşinde koşmalıyız. Ülke olarak bilgi ve iletişim teknolojileri alanında kendimizi geliştirmenin yollarını aramalıyız. 

Bu bitiş çizgisi olmayan bir yarış, ama koşmayı bırakırsak geride kalacağımızı kesinlikle söyleyebilirim. Burada da her zaman olduğu gibi, Sayın Cumhurbaşkanımızın vizyoner bakışıyla çizdiği hedefler doğrultusunda, birlik ve beraberlik içinde, tüm kamu ve özel sektörümüzle aynı hedef doğrultusunda çalıştığımız sürece bu yarışta öncü ülkeler arasında yer alacağımıza inanıyorum. 

Diğer taraftan, mevcut konjonktürde üretici firmalarımızın tek başına yabancı tedarikçiler ile rekabet edebilme şansı bulunmuyor. Bu nedenle, sektörümüze yönelik yerli ve milli üretim çalışmalarının koordinasyon içerisinde yürütülmesi gerekiyor. 

Bu çerçevede, sektörün ihtiyaçları öncellikli olarak belirlenmeli ve projeler ihtiyaçlar doğrultusunda şekillendirilmelidir. Ancak, doğru projeler ile ortak akıl ve tam bir iş birliği içinde birlikte hareket ederek yüksek teknolojili üretimde ülke olarak biz de varız diyebiliriz. 

*** 

Gazali Bey’e yerli ve milli 5G teknolojileri ve ötesindeki çalışmalar konusunda bizi bilgilendirdiği için çok teşekkür ediyorum.