Milli 5G Adımlarımız – 3 | ULAK GM Röportaj 2

Peki 5G neden yerli ve milli olmalıdır?

Çünkü her yıl Telekom altyapımız için yurt dışına 1 Milyar dolar ödemeye devam etmek istemiyoruz.

Çünkü dijital ekonomide teknoloji altyapısında tam bağımsızlık önemlidir.�

5G önceki jenerasyon geniş bant teknolojilerinin devamı niteliğinde.

Asıl dramatik farklılıklar 6G’de karşımıza çıkacak. Bu bakımdan yerli ve milli geniş bant teknolojilerine girişimizin 5G’de olması önemli ve değerli.  

5G teknolojisinde tüm ekosistemimizin geliştireceği kaslar, 6G teknolojisinde ülkemizi inovasyon üreten lider ekonomilerden biri olarak üst sıralara taşıma potansiyeline sahiptir.

ULAK Genel Müdürü Dr. Metin Balcı ile yaptığımız sohbetin ilk kısmına buradan ulaşabilirsiniz. Bugünkü son kısımda ağırlıklı olarak milli 5G planları üzerinde durduk.

Şahver Kaya: Biz bu köşede 5G’yi sıklıkla konuşuyoruz biliyorsunuz. Türkiye’nin 5G yol haritası ne olmalıdır?

Dr. Metin Balcı: 5G hayatımızı değiştirecek önemli bir teknolojik altyapı getirecek. Ancak öncelikle 5G’nin 4G, Wifi, LiFi, fiber gibi çözümleri de içeren bir sistemler sistemi konseptine dayandığını hiçbir zaman unutmamalıyız. Yani bizim gelecekte tüm iletişim ihtiyaçlarımız 5G radyolar ile çözülecek diye bir planlama yok. 5G bize bütüncül bir yaklaşımla, ihtiyaca göre, eldeki tüm imkanların en etkin kullanımına yönelik bir sistem anlayışı getiriyor.

Bu kapsamda geniş bant iletişim altyapısına bir bütün olarak bakmak en doğru yaklaşım olacaktır. Kazanımlarımızı, yeteneklerimizi, daha da spesifik olarak, sahada çalışan ULAK 4.5G Baz istasyonlarımızı ve 5G Hazır MAYA sistemlerimizi göz ardı etmeden, bunları da dikkate alacak bir planlama çalışması yapılmalıdır.

Ülkemizin yol haritasına yönelik birçok çalışma yapıldı, güncellenmeye çalışılıyor. Ama çok detaya girmeden baktığımızda bu yol haritasının zamanlaması, maliyeti, siber güvenlik konuları, altyapının yerlilik ve millilik oranı, dikey uygulama alanları, global pazar ve global üreticiler ile etkileşim konuları özellikle ele alınmalı ve dikkatlice koordine edilmelidir.   

Çok da uzun olmayan bir zaman önce operatörlerimizin büyük yatırımlar yaparak geçiş yaptığı 4.5G teknolojisinin geri dönüşü tam anlamıyla gerçekleştikten ve bu yatırımların parasal karşılığı alındıktan sonra yeni bir teknolojiye yatırım yapılmasının hem ülkemiz hem de operatörlerimiz açısından en doğrusu olacağını değerlendiriyoruz.  

Maliyetinin makul bir seviyelere inmesi için üretim miktarlarının artması gerekiyor. Bu da ilk etapta çok kolay olmayacak bir süreç. Bu nedenle kuvvetli bir yatırım, finansal güç gerektirecek. Bu çerçevede elimizdeki finansal gücü son derece etkin kullanmak zorundayız. Sürdürülebilirlik ve maliyet etkin çözümler için ülke olarak global market hedeflerimizi koymalı, ancak koyduğumuz her hedef gibi, global market hedeflerimiz de, yanıltıcı olmamalıdır.

Öte yandan, hepimizin bildiği üzere 5G, önceki teknolojilerden farklı olarak mobil kullanıcılara sağladığı avantajlardan çok endüstrinin dönüşümünü hedeflemektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, 5G ile paralel olarak, dikey sektörlerde kullanım senaryolarının oluşması ve bu sektörlerde gerekli hazırlık seviyesine gelinmesi büyük önem taşımaktadır. Sonuç olarak, 5G Teknolojisini topluma sunacağı fayda boyutu ile değerlendirdiğimizde ülkemiz için geçişin önümüzdeki 1-2 yılın, daha ziyade artan test ve gösterim çalışmaları ile geçeceğini ve bu süreçte de geçiş hazırlıklarının tamamlanmasının hedefleneceğini değerlendiriyoruz.

5G için dikey sektör uygulamalarının, yeni kullanıcı programlarının geri dönüşümü en kolay yatırımlar olacağı aşikar. Ancak güvenlik ve teknoloji açılarından bakıldığında 5G altyapılarında milli yeteneklerimizin, çözümlerimizin de yer almasının stratejik bir ihtiyaç olarak devam edeceğini de değerlendirmekteyiz.

Turkcell CTO’su Gediz Beyin yaptığı açıklamada yer aldığı şekli ile 2022’ye kadar yapılacak mevcut planlı yatırımlar ile 45 ilimizde ULAK Baz istasyonlarının kurulumu planlı. Diğer operatörlerimizde de benzer planlamaları, hem destek sağlanması hem de bizleri yönlendirici olmaları açısından görmek istiyoruz. Bu süreç teknolojik anlamda yakalanan başarının sürdürülmesi, sahada kullanım yeri bulma ve yaygınlaşma anlamında bizi 5G’ye sağlıklı bir şekilde götürecektir.

Bu arada 5G çok farklı bileşenleri olan bir sistem. Bu nedenle özellikle yerli ve gerektiği yerde yabancı ekosistemimiz tarafından geliştirilen sistemleri de bu sisteme entegre ederek ilerlememiz de önümüzdeki seçeneklerden biri olarak ele alınmalıdır diye düşünüyoruz. Elbette çeşitli yabancı üreticiler ile işbirliği yollarının denenmesi ve entegre ürünlerin çıkartılması mümkün ve desteklenmeli ancak bu süreç doğrudan tek taraflı teknolojik transferden ziyade teknolojik işbirliği seviyesinde olmalı diye değerlendiriyoruz.

Şahver Kaya: ULAK’ın 5G yol haritası nedir?

Dr. Metin Balcı: İletişim teknolojileri birbirinin devamı niteliğinde gelişiyor. Geleceğe yönelik olarak da bakmak zorundayız. 5G si olmayan bir ULAK 4.5G Baz istasyonu düşünülemeyeceği gibi, en başından itibaren paylaşmaya çalıştığımız üzere 5G’nin sağlıklı bir şekilde geliştirilebilmesi ve kullanım yeri bulabilmesi de 4.5G de sahada yaygınlaşma ve oluşturulan teknolojik kazanım ile doğrudan bağlantılı. Bir yandan Ulak 4.5G’de sahalarda yaygınlaşırken bir yandan da yol haritası ve takvimini açıkladığımız 5G’ye yönelik çalışmalarımızı sürdürmeye de devam ediyoruz.

Ulak olarak 5G baz istasyonu ve çekirdek şebeke geliştirme çalışmalarımızda 4.5G ürünleşme deneyimimiz, sahalardaki tecrübemiz ve teknolojiler arası benzerlik avantajlarından istifade etmekteyiz. Burada yazılım ve donanım geliştirme tecrübemizin yanında uzun süredir canlı servis sağlayan ürünlerimiz ile sahada yer almamız, 7/24 alarm ve performans takip desteği ile her türlü probleme ülkemiz sınırları içinde anında müdahale edebilmemiz de kritik önem taşımaktadır.

Tecrübemiz, dahili kadromuz ve ekosistemimiz ile hızlı şekilde 5G altyapı ürünleri geliştirmeye devam etmekteyiz. 21 Haziran 2019 tarihinde yapılan ve Savunma Sanayi Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir’in de katıldığı basın toplantısında Türkiye’nin yerli ve milli imkanlarla geliştirilen ilk 5G veri aktarım gösterimini gerçekleştirdik.  Ulak 5G şebeke ürünlerini 2020 çeşitli aşamalarda test ve gösterimini yaptıktan sonra 2021 yılında operatörlerimizin kullanımına sunmayı hedefliyoruz.

Bu arada, son dönemlerde gittikçe önem kazanan “Açık sistemler” konusunda da farklı gelişmeler yaşanıyor. Açık sistemleri destekleyen Telecom Infrastructure Projects (TIP), ONF, OAI gibi oluşumlarda da aktif olmaya özen gösteriyoruz. Bu organizasyonların çalışmalarından özellikle ONF’den geçmiş dönemde çok yoğun olarak istifade ettik. Geldiğimiz aşamada yaygınlaşma açısından TIP ile de çalışmalarımızı yürütme gayreti içinde olacağız.  Global markette olan bir boşluğu adreslemek bizim açımızdan mümkün, yol haritalarımıza uygun fakat hangi beceri ile ne kadar hızlı bir şekilde adresleyebileceğiz ve orada kendimizi nasıl konumlandıracağız konuları tamamen kendimizin, ekosistemimizin bir katkısı olarak önümüzdeki bir-iki senelik gündemimize yansıyacak.

2020 yılı özellikle ULAK ürünleri ile sahada yaygınlaşmanın sağlanması ve 5G yol haritamıza uygun şekilde ürün geliştirme süreçlerimize devam etme açısından son derece önemli, hayati bir yıl olarak geçireceğiz. Bu yılı eko sistemimizle birlikte çok daha güçlenerek geçireceğimize inancımız tam.�

Şahver Kaya: Geçtiğimiz haftalarda gündeme gelen ASELSAN ile imzaladığınız akıllı şehirler ortaklık anlaşması konusunda neler paylaşabilirsiniz?

Dr. Metin Balcı: Daha önce de ifade ettiğim üzere her şeyin akıllı olduğu bir döneme giriyoruz. Akıllı şehirler, Akıllı belediyeler, hastaneler, otoyollar. Bizim yaklaşımımız tüm bu akıllı servisler için iletişim ve bilişim şebekesinin de akıllı, esnek, kontrol edilebilir olması gerektiği ve ULAK Haberleşme ürünlerinin bu ihtiyaca cevap verecek şekilde tasarlanıp, geliştirildiğidir. 

Bu alanda her zaman olduğu gibi somut örnekler ile ilerliyoruz.  Bazı yeteneklerimizi bu konuya özelleştirmiş olarak ele alırsak:

• 5G Teknolojilerinin temeli olan SDN ve NFV teknolojilerine dayanan MAYA ürünlerimiz akıllı şehirler, akıllı belediyeler için olmazsa olmaz bir altyapı sağlamaktadır. Akıllı Veri Merkezleri, Akıllı Geniş Alan Ağ Altyapıları, Akıllı Kampüs Ağ Yönetim çözümlerimiz kullanımda olan ürünlerimizdir. 5G Hazır tamamen yerli ve milli bir altyapıya sahibiz. 
• Diğer taraftan ULAK 4.5G Baz istasyonumuz:
  • Turkcell lab de testlerini Turkcell ile birlikte yaptığımız ULAK Baz istasyonlarımıza kazandırdığımız IoT ( örn: su/elektrik/ gaz sayaçları) sistemlere entegrasyon yeteneklerimiz ile,
  • Başta ASELSAN’ın Ertuğrul robotu olmak üzere 4-5 farklı otonom sistem ile kazandığımız geniş bant ve düşük gecikme sağlayan entegrasyon yeteneğimiz ile,
  • Fabrika otomasyonu, sensor ağları, gözetleme sistemleri vb. maksatlar için kablosuz çözümleri, sağlamaktadır.

Tüm bu altyapı ve yeteneklerimiz ile Akıllı Şehirler çözümlerimizde biz de varız diyoruz.   

Bu noktada ASELSAN ile ortak anlayış ve yoğun bir işbirliği içerisindeyiz. ASELSAN’ın sahip olduğu burada saymakla bitmeyecek sistem yeteneklerini, biz de modern akıllı iletişim ve bilişim altyapılarımız ile desteklemeye aday olduk. Yapılan kapsamlı değerlendirmeler sonucu, bu yeteneklerimizi kendi çözümlerinde kullanmaya karar verdiler. Bizim için son derece sevindirici ve gururlandırıcı bir gelişme oldu.

Bu arada entegre olduğumuz IOT sayaçlar da Türk malı “MANAS” firmasının ürettiği sayaçlar. Düne kadar yabancı bir baz istasyonu üreticisi ile entegre idiler. Şimdi ULAK ile de entegrasyonu tamamladık. Operatörlerimizin ihtiyaç duydukları, 2020’de daha da çok gündeme gelecek IOT yeteneğimizi yerli ve milli sistemler ile entegre edebilmenin de mutluluğunu yaşıyoruz. Bu konuda yakın zamanda farklı IOT nitelikli sistemlerin de entegre edildiğini sizlerle paylaşacağımızı bildirmek istiyorum.

Şahver Kaya: Sizin eklemek istediğiniz konular var mı?

Dr. Metin Balcı: Son derece kritik bir noktada sahada yabancı üreticiler ile benzer özellikler gösterebilen, bazı noktalarda kendi özel yeteneklerimiz ile özgünleşen çözümlerimiz ile yakaladığımız, dünyada sadece baz istasyonu üretebilen 5-6 ülkeden biri haline geldiğimiz, bu noktadan artık geri adım atmamalı,  geniş bant iletişim teknolojilerindeki geleceğimizi kazandığımız yeteneklerin üstüne koyarak eko sistemimizle birlikte inşa etmeliyiz. Teknolojik başarımı, ekonomik başarıya geçirebilmemiz şart.

4.5G de elde edilen başarı tüm sektörümüzde bir güven oluşturmuş; 5G’ye giden yolda hem teknolojik hem de sahada kullanım yeri bulunabilmesi açısından önemli kazanımlar sağlamıştır. Sürecin devamı için operatörlerimizin desteği en kritik konudur.  Aldığımız desteğin çok daha iyi seviyelere geleceğini ümit ediyoruz.

ULAK “Türkiye’nin 5G ve ötesi için İletişim Gücü” yolundaki tüm kazanımlarını ekosistemimizle zenginleştirerek, yerli ve milli bir iletişim/bilişim altyapısı için çalışmalarına tüm gücüyle devam edecektir. Bu kapsamda kamu kurumlarımız, operatörlerimiz, eko sistemimiz ve ebetteki bizim kendi mühendislik gücümüzün topyekûn artan oranda işbirliği ve koordineli çalışmasına ihtiyacımız olduğunu düşünüyoruz. 

5G Hazır Şebeke Yönetim Sistemine (MAYA) ürününü geliştiren ve şimdiden kullanmaya başlayan ULAK Haberleşme, ULAK baz istasyonları için 5G yol haritası ve takvimini de açıklamıştır.  Bu çalışmaların sürdürülebilir olma yolundaki en önemli destek, operatörlerin yıllara sari ihtiyaçların tespiti ve buna göre maliyet-etkin çözümlerin ortaya konarak bu ihtiyaçların siparişe döndürülmesidir.

Bu sürecin sağlıklı olarak yürütülebilmesi durumunda, telekom operatörlerince iletişim altyapı harcamaları için, her yıl yurtdışına ödenen asgari 1 Milyar doların çok önemli bir kaleminin yurtiçinden temin edilmesi sağlanabilecektir. Bu yöntemle 4.5G Lisans sözleşmesi kapsamında açıkça belirlenen yerlilik oranlarının amacına uygun şekilde karşılanmasına katkıda bulunulacaktır. 

Diğer taraftan özellikle Kamu’dan başlayarak yerli ve milli MAYA çözümlerimizin kullanım yeri bulması, bilişim şebekemizin tamamen millileşmesi için son derece önemli bir imkan sağlamaktadır. Bilişim şebekelerinde ve veri merkezlerinde 1 Milyar dolara yakın yapılan yurt dışı ödemelerin, MAYA çözümleri ile önemli bir bölümü yurt içinde kalabilecek ve şebeke altyapılarında tam bağımsızlık sağlanabilecektir.

Kablosuz iletişim altyapılarında ULAK Baz istasyonlarında yakalanan fırsat; kablolu iletişim ve bilişim altyapılarında MAYA ürünleri ile de dünya ile eş zamanlı olarak yakalanmıştır.

ULAK, güvenlik, teknolojik iş birliği ve ekonomik anlamda son derece önem arz eden iletişim altyapıları alanında dost ve kardeş ülkelerimizin yanı sıra, etki ve ilgi alanımızdaki diğer ülkeler için de uluslararası teknolojik, ekonomik işbirliği alanı oluşturulması için güçlü bir potansiyele sahiptir. Bu konuyu önümüzdeki süreçte, ilgili tüm birimler ile koordineli olarak çalışacağımız ve sonuç almak istediğimiz bir konu olarak değerlendirilmekteyiz.