Çedene, kavurga, fig

İletiler genellikle orta yaş grubundaki insanlara aitti ve hemen hepsi kendi çocukluk günlerini hatırlamıştı. Sevgili Nuran Güner de yazımızı okuyup ileti gönderenlerden biri. Kendisi, Bitlis’e bağlı Ahlat’tan olduğunu, oraya sadece yaz tatillerinde gittiklerini yazmış. Sayın Güner bundan kırk yıl önce Ahlat’a gittiklerinde teyzesinin kış için yaptığı hazırlıklara yardım ettiğini ve kavurga yapımının da bu hazırlıklardan biri olduğunu belirtmiş. Sonrasını Nuran Güner’den dinleyelim.�

“Teyzem kocaman bir kazana süt koyardı. Sütü pişirip pişirmediğini hatırlamıyorum. İçine de kaliteli buğday doldururdu. Biz de sütü sık sık karıştırır, buğdayın sütü çekmesine yardımcı olurduk. Sütü tamamen çeken buğdayı güneşte kurutur paylaşırdık. Rahmetli annem kış geldiğinde bu buğdayı bakır tavada ve kısık ateşte kavururdu. Ayrıca çedene (keten tohumu) tuzlu suda bekletildikten sonra kavrulur ve kavurgaya eklenirdi.”

Nuran Hanım’ın yazısı bana birdenbire “fig” i hatırlattı. Yeşil fasulye ve taze bezelye benzeri bir tür hayvan yemi olan fig, henüz tazeyken bizim için bulunmaz bir kuruyemişti. Bezelyeye benzeyen tanelerini çıkarıp ceplerimize doldurur, kuruyemiş niyetine atıştırırdık. Çocukluğumuzun bir başka vazgeçilmezi ise arada sırada bir yerlerden bulduğumuz leblebi tozunu yeme yarışmasıydı. Kimimiz boğulma tehlikesi geçirip su içse, kimimiz hapşırma krizine girse de kesin olan bir şey vardı: Leblebi tozu yeme yarışması çok eğlenceli bir şeydi.
Diyeceğim o ki, biz kırk yıl öncesinin Anadolu’sunun mutlu çocuklarıydık.

Ciğerli lohusa kavurması
4 KİŞİLİK
HAZIRLAMA SÜRESİ 20 DAKİKA
PİŞME SÜRESİ 45 DAKİKA
MALZEME LİSTESİ 
500 gr kuş başı kuzu eti
(tavla zarı formunda doğranmış olmalı)
250 gr karaciğer 
1 yemek kaşığı tereyağı
2 adet orta boy kuru soğan 
3 adet yeşil sivri biber 
1 adet dolmalık kırmızı biber 
2 çay kaşığı tuz, karabiber 
1 çay kaşığı kimyon

YAPILIŞI : Karaciğerin sinir ve yağ kısımlarını iyice ayıkladıktan sonra 1 x 1 cm’lik parçalar, yani tavla zarı formunda doğrayın. Kuru soğanları incecik doğrayın. Yeşil ve kırmızı biberlerin saplarını kesip tohumlarını ayıkladıktan sonra küp küp dilimleyin. Diğer taraftan, tereyağını orta boy bir tencerede eritip üzerine kuş başı doğranmış kuzu etini ilave edin. Eti, orta ısılı ateşte, tahta bir kaşıkla sürekli karıştırarak 5 dakika kadar kavurun.
Üzerine ciğerleri ilave edip kavurma işlemini 2-3 dakika kadar daha sürdürün. Kuru soğanları ve biberleri tencereye aktarıp orta ısılı ateşte, karıştırarak 3-4 dakika daha kavurun. Tuz, karabiber ve kimyonu serpip 2 su bardağı kadar sıcak et suyunu (su da olabilir) tencereye boşaltın. Yemeği orta ısılı ateşte kaynayıncaya kadar pişirin. Kaynamaya başlayınca ocağın altını kısıp tencerenin kapağını kapatarak 35 dakika daha pişirin. (etler iyice yumuşadığında yemek pişmiş demektir) Yemeği ocaktan alıp pirinç ya da şehriye pilavıyla birlikte sıcak sıcak servis yapın.

Havuç borani
8 KİŞİLİK
HAZIRLAMA SÜRESİ: 20 DAKİKA
PİŞİRME SÜRESİ: 30 DAKİKA
MALZEME LİSTESİ
5 adet orta boy havuç 
½ su bardağı zeytinyağı 
1 adet orta boy kuru soğan 
8-10 diş sarmısak 
1 çay bardağı pirinç 
2 su bardağı sıcak su 
1 çay kaşığı tuz
 ½ limon suyu
1 tatlı kaşığı tozşeker

YAPILIŞI : Havuçların kabuklarını soyduktan ya da kazıdıktan sonra yıkayıp bir santim kalınlığında parçalar oluşturacak şekilde dilimleyin. Sarmısakları soyup kuru soğanı da incecik doğrayın. Zeytinyağını orta boy bir tencerede kızdırıp incecik kıydığınız soğanlar ve ortadan ikiye böldüğünüz sarmısakları tencereye koyduktan sonra karıştırın. Yaklaşık 2-3 dakika pişirdikten sonra havuçları ekleyin. Malzemeleri bir yandan karıştırmaya devam ederek 4-5 dakika kadar kavurun. Diğer taraftan, pirinci yıkayıp süzdükten sonra havuçların üzerine aktarın. Üzerine sıcak su, tuz, limon suyu ve tozşekeri de ilave ederek orta ısılı ateşte, havuçlar iyice yumuşayıncaya kadar pişirip ocaktan alın. Yemeğin soğumasını bekledikten sonra servis tabağına aktarın. Üzerini incecik kıyılmış maydanoz ya da dereotuyla süsleyerek servis yapın.