Beş bin yıllık problem: İyi karpuz nasıl seçilir

Eşimle ne zaman kapruz almaya kalsam “karpuzdan anlayan birini bulalım” diyerek beni sinir eder. Tutamadığımız, göremediğimiz havadan biraz olsun anlayan ben elimdeki top gibi şeyin kabak olup olmayacağını mı anlayamacağım! Hırs yaptım ve internete girip dünya literatürüne baktım.
Salatalık ve kabağın kuzeni olan karpuz, Afrika’nın Kalahari Çölü’nden dünyaya yayılmış. 5 bin yıl önce Mısır’da hiyerogliflerde tasvir edilen karpuzun iyisini seçme işi de herhalde anlayacağınız gibi insanlığın 5 bin yıllık bir problemi. Özetle söylemek gerekirse kesilmemiş iyi bir karpuz seçmenin günümüzde üç önemli kuralı var:

YAMUK İYİ DEĞİLDİR

Önce karpuza genel bir bakış atın. İyi bir karpuz, şekli simetrik olandır. Bir tarafı yamuk, düz ya da küçük kalmış olmamalı. Karpuzun gelişmemiş, daralmış kısımları susuz kalmış demekmiş. Tabii ki kesik, delik olan karpuzları zaten kimse almaz... Ayrıca karpuzun rengi de ne aşırı parlak ne de aşırı donuk olacak.
Görüldüğü gibi bizim Egelilerin “Karpuzun yamuğu iyidir” gibi düşüncesi de pek doğru değil. Yani karpuzun iyisine “basketbol topu” demek de yalan oldu. Ayrıca karpuzun sapının yaş mı, kuru mu olduğunun da pek önemi yok. Bir de “tırnakla kazındığında yeşil kısmı kolayca çıkan” gibi yöntemler başınıza iş açabilir aman dikkat!
Yine görüldüğü gibi “karpuzun sağına soluna şaplak vurup ses ahenkli geliyorsa budur” gibi ya da “iyi bir karpuz Diyarbakırlı olur, sesi de Diyarbekirli gibi tok çıkar” demiyoruz artık. Bir tık darbesiyle karpuza ses dalgası gönderip kulağımızı alıcı olarak kullanmadan önce bu konuyu bir jeofizikçiye sormalı. Bu arada dikkat; ses dalgası renkkörü olabilir!
İkinci kural karpuzu yerinden kaldırıp elinizle bir tartın. Ağırlığı mutlaka büyüklüğüyle orantılı olmalı. Yani büyük bir karpuz çok hafif ise içe geçmiş; küçük bir karpuz beklenenden daha ağırsa kabak olma ihtimali yüksek. Bu arada unutmayın karpuzun ağırlığının yüzde 92’si sudur.

GÖBEĞİ ÖNEMLİ

Üçüncü kural ise karpuzu ters çevirip altındaki göbeğine bakın: Güneşin altında olgunlaşıp olgunlaşmadığını anlamak için karpuzun toprağa temas ettiği yeri inceleyin. Burada insanlarda olduğu gibi yuvarlak lekeye bazıları karpuzun göbeği diyor. Burası kremsi ya da soluk sarı renkli bir nokta şeklinde olmalı; beyaz ya da açık yeşil renkte olmamalı. Eğer karpuzda bu işaret yoksa, karpuz erken hasat edilmiş olabilir. Bu da karpuzun tat, doku ve sululuk durumunu olumsuz etkileyecektir.
Sonuç olarak artık markette ve pazarda “hiç anlamam seçmekten, siz bana en iyilerinden birini seçer misiniz” demekten kurtuldunuz. Artık bu işleri hep manavın insafına bırakmayacaksınız. Unutmadan, kesme yüzeyi ve kullandığınız bıçak ile beraber (her meyve ve sebze gibi) karpuzu da kesmeden önce yıkamak gerekiyor.
Bizimkiler dizisinde Katil Yavuz rolündeki Aykut Oray’ın dediği gibi: “Karpuz Kan”, yani insan sağlığı için yararlı. Rahmetli bunu kafama öyle bir kazımış ki hiç unutmuyorum.

AFAD NEREYE KOŞUYOR

İki gün sonra, Marmara Depremi’nin 13’üncü yıldönümü. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nı (AFAD) yardım koordinasyon kuruluşuna dönüştürmeyi başardık! Halbuki bu kurum şu anda çok farklı bir yerde olmalıydı. Bu konuda daha fazla bilgi için Marmara Belediyeler Birliği’nin web sayfasındaki yayınlar arasında olan “Afet Yönetimi: Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek“ adı kitabımı indirip okumalısınız.