Maske ve eldiven ‘evsel atık’ mı?

Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) gelişigüzel yere atılan ve hastalık bulaştırma riski taşıyan maske ve eldivenlerin çevreyi koruyacak şekilde toplanması ve bertaraf edilmesi için yasal-idari tedbir alınması için başvurmuştum. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nden başvuruma yanıt geldi:

Maske ve eldivenler ‘evsel atık’mış.

Hastane atıkları gibi ‘tıbbi atık’ olarak değerlendirilmelerine ve bertaraf edilmelerine gerek yokmuş.

‘Bilgi’ için gönderilen bu yazıyı özetliyorum:

MEDYA VE WEB’DEN BİLİNÇLENDİRİYORUZ

“Halk sağlığının korunması amacıyla Bakanlığımız pandemi süresi boyunca çalışmalarını titizlikle yürütmektedir. Alınması gereken tedbirler ve uygulamalar konusunda Bilimsel Kurulu’muzun tavsiyeleri doğrultusunda faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Bilimsel Kurul yayınlanan bilimsel çalışmaları da yakından takip etmekte ve güncel bilgiler ışığında hemen hemen her sektöre ve halkımıza yönelik tavsiyeleri güncellemekte, Bakanlığımız bu tavsiyeler doğrultusunda broşür, rehber, afiş vb araçlar ile vatandaşlarımıza yönelik bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarını gerek medya kanallarında gerekse Bakanlığımız web sayfasındaki yayınları ile sürdürmektedir.

MASKE VE ELDİVEN ‘TIBBİ ATIK’ DEĞİL

Hastalıktan korunma amacı ile kullanılan ekipmanların ne şekilde bertaraf edilmesi gerektiği de Bilimsel Kurul tarafından tartışılmış ve doğrudan hasta bakımı yapmakta olanlar dışında kullanıcıların ekipmanlarının ‘tıbbi atık’ olarak değerlendirilmesine gerek olmadığı belirtilmiştir. Bu kapsamda korunma amaçlı kullanılan tıbbi maske ve eldivenlerin ‘evsel atık’ torbasına atılması yönünde gerekli uyarılar yapılmaktadır.

YERE ATMAK TOPLUMSAL YAŞAM AHLAKINA UYMAZ

Elbette kullanılmış maske ve eldivenlerin çöp kutuları yerine etrafa rastgele atılmaları çevre kirliliğine yol açmakta toplumsal yaşam ahlakına da uymamaktadır. Bildiğiniz gibi Bakanlıkların rehberlikleri doğrultusunda toplumda salgın yönetimi Umumi Hıfzıssıhha Kanunu çerçevesinde yetkilendirilmiş olan İl Hıfzıssıhha Kurullarınca yürütülmektedir.”

ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI BAŞKANI: ATIK YÖNETİMİ EKSİK

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Dursun Kahraman ise bakanlıkla aynı görüşte değil. Kahraman bakın ne dedi:

“COVID-19 mücadelesinin eksik yönlerinden bir tanesi de atık yönetimidir. Pandemi süreci boyunca  Türkiye’de atıkların kaynağında ayrı toplanması uygulanmasının yaygın olmaması ve atık yönetimi konusunda halkın yeterince bilgilendirilmemesi çevre kirliliğinin daha fazla artışına neden oldu. Bu atıkların doğaya kontrolsüz bir biçimde verilmesi de bulaşın yayılma riskini arttırdı.

ÇİFT KAT VE AYRI POŞETLENİP 72 SAAT BEKLETİLMELİ

Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı, 7 Nisan’da 4334 sayılı bir genelge yayımlayarak pandemi sürecinde tek kullanımlık maske, eldiven gibi kişisel hijyen malzeme atıklarının yönetimine ilişkin alınması gereken tedbirleri açıklamıştı. Genelgeye göre, bu atıklar diğer atıklardan ayrı biriktirilmeli, üstelik biriktirme ekipmanları da dış müdahalelerden etkilenmeyecek özellikte yapılmış olmalı ve ağzı kapalı tutulmalı. Atıklar çift kat poşetlenerek ağzı kapalı şekilde 72 saat bekletildikten sonra evsel atıklarla birlikte düzenli depolama tesislerine gönderilmeli.

TIBBİ ATIK OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİ

Semptom göstermeyen vakalar düşünülünce maske, eldiven gibi bulaş riski barındıran atıklar ‘tıbbi atık’ olarak değerlendirilmelidir. Bu süreç bakanlığın yayınlamış olduğu genelgenin uygulanması açısından çelişki yaratmaktadır ve halk sağlığı açısından risk oluşturmaktadır. Söz konusu atıkların bu risk göz önünde bulundurularak ‘tıbbi atık’ olarak değerlendirilmesi ve bertarafının da tıbbi atıklara uygulanan yöntemlere göre gerçekleştirilmesi kamu sağlığı açısından riskin bertaraf edilmesi için zorunluluktur.”

BENİM ÖNERİM

BENİM okurlarıma önerim, en azından Çevre Bakanlığı’nın genelgesine uygun maske ve eldivenleri ayrı ve çift kat poşetleyerek çöpe atmaları. Maske takmayanlara 900 TL ceza kesilirken, maske ve eldivenleri öylece yere atanlara caydırıcı yaptırım uygulanması konusunun ise sonuna kadar takipçisiyim.