“Hususi” ticariye harçsız dava yolu

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu benzer bir davada ilginç bir karar verdi. Kararda, aynı şikayetle motorundan ses gelen hafif ticari araç sahibini, aracın tescil belgesinde “hususi” yazdığı gerekesiyle tüketici saydı. Kurul bu tip ticari araç sahibi olanlar da diğer tüketiciler gibi harç ödemeden Tüketici Mahkemeleri’nde ayıplı mal davası açabileceklerine karar verdi. Önce örnek davanın nasıl açıldığını anımsatalım:
Ankara’da H.İ.K adlı vatandaş 2008’de bir hafif ticari araç satın aldı. Aracın sabahları zor çalıştığını, motordan soğukken ses geldiği, defalarca yetkili servise götürdüğünü ancak bu durumun iki yıldır çözümlenemediğini belirterek Ankara 4. Tüketici Mahkemesi’nde dava açtı. Davacı vatandaş ayıplı aracın bedeli olan 27 bin 860 liranın faizi ile ödenmesini istedi.

MAHKEMEDEN GÖREVSİZLİK

Mahkeme davada görevsizlik (16 Şubat 2011 20110/99 esas 2011/91 karar) verdi ve dosyayı ticaret mahkemesine gönderdi. Yerel mahkeme kararında, davacının hırdavatçılık yaptığını ancak tescil belgesinde aracın kullanım şeklinin “ticari” değil “hususi” yazıldığını belirterek şöyle dedi:

ARAÇ KAMYONET, AMAÇ YÜK TAŞIMAK

“Bir davanın tüketici mahkemesinde görülebilebilmesi için davacının tüketici olduğunu kanıtlaması veya sözleşme içeriğinden sözleşmenin tükeci işlemi olduğunun anlaşılması gerekir. Davaya konu araç ve benzeri araçlar üretici firmaların reklam ve ilanlarında ticari araç olarak satışa sunulmakta, araç kamyonet vasfındadır. Yük taşıma amacı asıl olan kamyonet vasfındaki aracı ticari işletme sahibi olan kişinin öncelikle ticari faaliyetinde kullanmak amacı ile satın aldığının kabülü zorunludur.

TÜKETİCİ SAYILAMAZ

Aksi düşünce halinde tescil belgesinde ‘hususi’ yazan tüm araçlar harç ödemeden tüketci mahkemelerinde dava açabileceklerdir. Kaldı ki, yüksek mahkeme kararlarına göre şirket adına kayıtlı ‘hususi’ yazılı binek otomobil araçların davalarına genel mahkemelerde bakılmaktadır. Mahkememiz araç tescil belgesinde ‘hususi’ yazmasının aracın kamyonet vasfını kaldırmayacağı düşüncesindedir. Tüketici Yasası’nın 3/e bendinde tüketici, ‘bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan ve yararlanan gerçek ve tüzel kişiler’ olarak tarif edilmiştir. Bu durumda vergi kaydında ticaretle uğraştığı anlaşılan davacının yük taşımak amacıyla imal edilmiş kamyoneti ticari veya mesleki amaçla edindiğinin kabülü gerekir ve sözleşmenin tarafı tüketici sayılmaz. Ticari iş ve hizmetten kaynaklanan uyuşmazlıkların tüketici mahkemelerinde değil genel mahkemelerde çözümlenmesi gerektiğinden mahkememizin görevsizliğine karar vermek gerekir. Mahkememizin görevsizliğine görevli mahkemenin Ankara Asliye Ticaret Mahekemsi olduğuna.”

YARGITAY BOZDU

Davacı araç sahibi bu kararı Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nde temyiz etti. Daire, Tüketici Mahkemesi’nin görevsizlik kararını (24 ocak 2012 gün 2011/16657 esas ve 2012/901 karar sayılı karar) oybirliği ile bozdu. Bozma kararı bakın özetle şöyle:
“Somut olayda taraflar arasındaki satış sözleşmesine konu olan araç tanıtım kılavuzunda genel olarak ticari araç olarak tasarlandığı belirtilmiş olsa da dosyada mevcut olan araç ruhsatında aracın kullanma şeklinin ‘ticari’ değil ‘hususi’ olduğunun yazıldığı bu nedenle aracın ticari amaçla değil hususi amaçla satın alındığı anlaşılmaktadır. Aynı belgede kullanma amacı başlığı altında yük naklinin işaretli olması ve davacının da ticari işletmesi olan bir tacir olması da mahkemenin kabülünün aksine sonuca etkili değildir. O halde taraflar arasındaki uyuşmazlık Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kapsamında kaldığına göre mahkemece işin esası incelenerek sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde görevsizlik kararı verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir”
Ankara 4. Tüketici Mahkemesi görevsizlik kararında direndi. Direnme kararı da YHGK’dan döndü. Böylece, kullanım şekli tescil belgesinde “hususi” yazan hafif ve orta ticari araçlara da tüketici mahkemelerinde harçsız dava yolu açıldı. Okurum da “motordan ses geldiği” gerekçesiyle ayıplı malın bedel iadesi davasını Ankara adliyesindeki tüketici mahkemelerine açabilir.