Evlatlıktan ret sadece filmlerde

OKURUM 71 yaşındaki N.D. yaşlı bir anne. Aynı evde yaşadığı çalışmayan öz oğlunun sürekli para istediğini, dövdüğünü ve öldürmekle tehdit ettiğini anlattı. Telefonda, “Dizide gördüm. Ben de oğlumu evlatlıktan reddedip mirasımdan tek kuruş almasını istemiyorum. Nasıl yapabilirim?” diye sordu.

Bu replik N.D. gibi 1970’lerin Yeşilçam filmlerinden, yerli dizilerden aklınızda kalmış olabilir. Fabrikatör baba, fakir kızla evlenmek isteyen oğluna “Seni evlatlıktan reddediyorum!” diye bağırır. O da fakir ama gururlu bir şekilde evden ayrılır. Bu bir film repliği. Gerçek hayatta geçerliliği yok.

Yeşilçam’ın iki unutulmaz ismi Hulusi Kentmen ve Tarık Akan, baba-oğulu oynadıkları birçok filmde evlatlıktan ret sahnelerini canlandırmıştı.

GENÇCAN: TÜRK HUKUKUNDA YOK

Aile hukuku davalarının temyiz incelemesini yapan Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanı Ömer Uğur Gençcan’ın konuya ışık tutan paylaşımıyla N.D. ve benzer sorular yönelten okurlarıma yanıt vermek istiyorum. Gençcan’ın paylaşımı şöyle:

“Türk hukukunda ‘evlatlıktan ret’ şeklinde bir hukuki düzenleme yoktur. Yerli film ve dizilerde çok yer aldığı gibi çocuğunuza ‘Seni evlatlıktan reddediyorum’ diyemezsiniz. Evladınız size ve yakınlarınızdan birine karşı ağır bir suç işlemişse ya da aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse en çok onu mirasçılıktan çıkarabilirsiniz. İnanmayın siz filmlere ve dizilere.”

MİRASÇILIKTAN ÇIKARABİLİR

Gençcan’ın da vurguladığı gibi Medeni Kanun’un 510-512. madde hükümlerine göre okurum N.D., oğlunu mirasından çıkarabilir. Hak kaybına uğramaması adına bir avukata danışarak hukuki işlemlerini yürütmesini öneriyorum. Çünkü Türk hukukunda keyfi olarak mirasçılıktan çıkarma da yok. Vasiyetnamenin geçerli olması için de mirastan çıkarmaya gerekçe gösterilmesi ve kanundaki şekil şartlarını taşıması şart. Mirastan çıkarma için aranan dört ana sebep de şu şekilde sıralanabilir:

1- Kasten ve hukuka aykırı olarak miras bırakanı, anne-babasını öldüren-öldürmeye teşebbüs eden. Teşebbüs bunun için yeterli.

2- Miras bırakanı kasten, hukuka aykırı sürekli şekilde tasarruf yapamayacak duruma getiren. Anne N.D.’ye oğlunun şiddet uygulaması gibi.

3- Miras bırakanın vasiyet ya da miras sözleşmesi düzenlemesini aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayan veya engelleyen. Örneğin korkutarak kendi lehine bir tasarruf yaptıran.

4- Miras bırakanın artık yapamayacağı bir zamanda ve durumda tasarrufunu kasten ortadan kaldıran. Örneğin vasiyetnameyi bularak yırtıp atan.

Son bir not: Vasiyetnameyle yeni mirasçı ataması, aile mahkemesinden şiddet uygulayan oğluna uzaklaştırma kararı alması da N.D.’nin başvurabileceği diğer hukuki yollar.

İŞTE O HÜKÜMLER

- Madde 510: Aşağıdaki durumlarda miras bırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:

1. Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,

2. Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.

- Madde 511:�Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi tenkis davası da açamaz. Miras bırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi, mirasçılıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa miras bırakanın yasal mirasçılarına kalır. Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir.

- Madde 512: Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir. Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer. Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir. Ancak, miras bırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.