Trigliserid hakkında bilinmesi gerekenler

Trigliserid seviyesindeki artış, koroner kalp hastalığı ile ilişkilidir. Kadınlarda uzun süredir mevcut olan trigliserid artışını dikkate almayanlarda koroner kalp hastalığı ve damar sertliğinin diğer sonuçları (inme, bellek azalması, uç damar hastalıkları) daha sık görülüyor.

BESİNLERDEKİ her türlü yağın esas şekli trigliseritlerdir. Doymuş ve doymamış yağların, hayvansal ve bitkisel her çeşit yağın tümü, önce trigliseridlere ayırıştırılıp karaciğere taşınmakta, karaciğerde değişik işlemlere uğramaktadır. Karbonhidrat, yağ veya protein kaynaklarından herhangi birinden gereğinden fazla kalori -enerji- alırsanız, kullanım fazlası enerji kaynaklarını vücudunuz trigliseride çevirip yağ hücrelerinizde depolar. Yağ hücreleriniz şişer, büyür, siz de kilo alır, şişmanlarsınız. Yağ hücrelerine depolanmayan trigliseridin fazlası ise damarlarınızda dolaşır durur. LDL- kolesterolüzü (zararlı kolesterol) arttırır, HDL-kolesterolünüzü (faydalı kolesterol) azaltır. Sadece fazla enerji tüketimi değil, alkol kullanımının abartılması da trigliserid düzeyinde hızlı ve beklenmedik artışlara yol açar.

SEVİYESİ ÇABUK DEĞİŞİR

Kan trigliserid düzeyi çok değişkendir. Yemekten hemen sonra, alkolü fazlaca kaçırınca, egzersizi unutup tembellik yapınca hemen artar. Diyet yapmak, aç kalmak veya alkolü bir kaç gün kesmekle bir iki gün içinde hızla azalır.

Doğru ve güvenli bir triliserid ölçümü yaptırmak istiyorsanız, 12 saat süre ile hiçbir şey yemeyin ve alkol, meşrubat veya taze meyve suyu içmeyin. Trigliserid seviyeniz buna rağmen yüksek çıkarsa aynı koşullara uyarak bir hafta ara ile 2-3 ölçüm daha yaptırın. Bu süre içinde alkol almayın.

Trigliserid düzeyinizin yüzde 500 mg’dan daha fazla olan değerleri yüksek kabul edilir. 250-500 mg arası sınırda yüksek, 250 mg ve altı normal sayılır. Biz yüzde 200 mg’dan daha fazla olan değerleri uyarıcı kabul ediyoruz.

Trigliserid yüksekliği saptandığında yaşam biçiminizde değişiklik yaparak işe başlayın. Hemen ilaç aramayın, yaşam tarzınızı sorgulayın. Hayat kalitenizi arttıracak değişimler yapın:

Aktif, hareketli bir yaşama yönelin. Düzenli bir egzersiz planı yapın.

Fazla kilolarınızı verin.

Alkolü azaltın, sigarayı bırakın.

Toplam kalori alımınızı azaltın.

Daha az yağ kullanın. Bir günde aldığınız toplam kalorinin yağlardan gelen kısmını yüzde 30’un altına indirin, doymuş yağ alımınızı yüzde 10’dan düşük tutun.

Bu değişimlere rağmen triliserid düzeyleriniz yüksekse doktorunuzdan yardım almalısınız. Deniz ürünü kaynaklı omega-3 kullanımının (günde 4 gram) trigliserid düzeylerini azaltabileceği bilinmektedir. Fibrik asid türevlerini içeren ilaçlardan da (Gemfibrozil, Fenofibrat) faydalanılabilir.

KAHVALTINIZA POSA EKLEYİN

Kahvaltınız en önemli öğününüzdür. Güne başlarken faydalı seçimler yapın. Kahvaltınıza protein,(yoğurt, süt, peynir: Yarım yağlı veya yağı azaltılmış olmalıdır), yağ (zeytin, zeytinyağı) ve karbonhidratları (ekmek tahıl gevrekleri), yağlı tohumlar (ceviz /badem), kuru meyveler (incir, kayısı, erik), taze meyveler (elma, şeftali, muz) ve meyve sularını (portakal, üzüm, elma) dengeli bir şekilde katın.

Karbonhidrat seçiminizi posa miktarı yüksek olanlardan yapın. Yüksek posalı, tam taneli, kepekli tahıl gevreklerine öncelik verin. Şekersiz, yağsız olanlarını, kurutulmuş meyveler ve yağlı tohum parçaları ile karıştırılmışları daha sık kullanın. Yağı azaltılmış veya yarım yağlı süt veya yoğurtla tahıl gevreklerini kullanarak besin değeri yüksek, kalori değeri düşük daha sağlıklı karışımlar yapın.

Kahvaltıyı planlarken peynir, zeytin, domates, biber, salatalık lezzetini bırakmayın, ama yeni, faydalı ve farklı lezzet denemelerini yapmaktan da korkmayın.

TRİGLİSERİD NEDEN YÜKSELİR

Beslenme ile ilişkisi olmadan da trigliserid atışı meydana gelebilir. İşte en sık nedenler:

Alkol tüketiminin fazlalığı.

Şeker hastalığı.

Şişmanlık.

Östorojen kullanımı.

Böbrek yetmezliği (Üremi).

Coushing sendromu.

Kortizon kullanımı.

Tiroid bezi yetmezliği ( Hipotiroidi).

Pankreas bezi iltahabı (Pankreatit).

Gebelik.

Stres.

SOMON BALIĞI NE KADAR YAĞ İÇERİR

Somon, yağ içeriği yüksek bir balıktır. 100 gram kadar somon balığının yaklaşık 10 gram yağ ve yaklaşık 200 kalori içerdiğini unutmayın. Somon füme sağlıklı Omega-3 yağlarından zengin bir balıktır ama tüketirken biraz daha dikkatli davranın! Aynı miktarda beyaz derisiz tavuk veya hindi etinin 150-160 kalori ve 3 gram yağ içerdiğini hatırlayıp seçiminizi yapın!

BUNLARI UNUTMAYIN

20 yaş üzerinde iseniz mutlaka kolesterol ve trigliseridinize baktırın.

Şeker hastalığınız, hipertansiyonunuz, fazla kilonuz varsa daha çok dikkatli olun.

HDL-Kolesterolünüz 35 mg’dan, LDL-kolesterolünüz 130 mg’dan, Trigliseridiniz 250 mg’dan fazla ise doktorunuzdan randevu alın.

Diyet ve egzersiz yapın.

Ailenizde kalp damar hastalığı ve inme sıklığı fazla ise ve bu sorunlarla karşılaşmış 50 yaş ve öncesinde erkek veya 55 yaş ve öncesinde kadın akrabanız fazlaysa daha dikkatli olun.