Teoman’ın ailesinde erken yaşta kalp krizi geçirenler var ve kalp-damar hastalığına yakalananların sayısı oldukça yüksek.
Kolesterol yüksekliği ailesinde yaygın. Kalp-damar hastalıklarının oluşumunda LDL kolesterol yüksekliği bağımsız risk faktörlerinin en önemlilerinden biri olduğundan bu kötü bir genetik miras. Hipertansiyon, kan şekeri yüksekliği, trigliserit fazlalığı başka risk faktörleri de var. Sigara içen, aktivitesi düşük bir yaşam süren ve aşırı alkol tüketen biriyseniz işiniz daha da zorlaşır. Sevgili Teoman’ın aile mirasını dikkate alarak risk faktörlerinin sayısını ve yoğunluğunu azaltan yeni bir yaşam tarzı oluşturması gerekiyor. Teoman’ın genetik miras notu: 6
LDL KOLESTEROLÜ VE TRİGLİSERİDİ YÜKSEK
Teoman’ın kolesterol yüksekliği ve trigliserit fazlalığı sorunları var ama önerileri ne yazık ki pek ciddiye almıyor. Trigliseridini azaltmak için önerilen fibrikasit türevi Gemfibrozili düzenli kullanmıyor. Total kolesterolü 240-260, LDL kolesterol düzeyi 160-180 aralığında değişiyor. HDL kolesterolü oldukça iyi: 54. Total kolesterol/ HDL kolesterol oranı da kabul edilebilir limitlerin üst sınırında: 4,6. Anlaşılan, beslenme önerileriyle LDL kolesterolü düşürebilmesi pek kolay olmayacak. Kolesterolü azaltılmış bir beslenme planı uygulaması, doğal kolesterol düşürücülerden bitkisel sterol ve stanollerden yararlanması bir çözüm olabilir.
BİTKİSEL STANOL VE STEROLLERİ KULLANABİLİR
Teoman’ın kullanıp kullanmadığını bilmiyorum ama fonksiyonel -şifalı- besinlerdeki bitki stanol ve sterollerinin kötü kolesterolü yüzde 5 ila 15 kadar düşürdüğünü gösteren güvenilir yayınlar olduğunu belirteyim. İzlediğim hastalar arasında bu ürünlerle başarılı sonuçlar alanlar da, bu ürünlerden çok az yararlananlar da var. Teoman’ın kullandığı pek çok besin desteği var: Sillymarin, Omega-3 yağ asitleri, Alfa lipoik asit ve Grape seed extract. Sillymarin, alkol, ilaçlar ve diğer toksik nedenlerle oluşmuş karaciğer zararlarını önlemede karaciğer hücrelerine destek sağlıyor. Teoman her gün bir tablet multi vitamin-mineral alıyor. Besin desteği ve ilaçlarına uyum notu oldukça iyi ama düzenli sağlık kontrolleri yaptırma konusunda yeteri kadar dikkatli olduğunu söylemek güç. Notu: 7
YİYİP İÇTİKLERİNE DİKKAT ETMESİ GEREKİYOR
Teoman’ın beslenme alışkanlıklarında ve yemek zamanlarında hatalar var. Kahvaltı yapmaması, besin tüketiminin yüzde 75’ini gece saatlerine kaydırması, fast-food besinlere ağırlık vermesi, sebze ve salatadan hoşlanmaması, aşırı tuz tüketimi en önemli yanlışları. Süt ürünleri ve meyveyi sevmesi ise iyi alışkanlıkları. Alkol tüketiminin fazla olduğunu da belirtelim. Sigara konusuna değinmek bile istemiyorum. Sigaranın sadece kalp-damar hastalıklarını değil, solunum yetmezliğini ve kanserleri de tetiklediğini hatırlatmanın yeterli olduğunu düşünüyorum. Teoman’ın beslenme notu da pek iyi değil: 6
KOŞMAK ZARARLI MI?
Teoman’ın kilo sorunu yok. Muhtemelen iyi işleyen bir metabolizması var ve kalorileri yakmakta pek sorun yaşamıyor. Buna güvenerek herhangi bir egzersiz programı uygulamıyor. Oysa, egzersizin kilo kontrolü dışında pek çok faydası var. Haftada iki kez koşmak yerine her gün 35-40 dakika yürümesi daha iyi olur. Koşmayı içeren egzersizlerin sağlığa yarardan çok zarar getirebileceği düşüncesindeyim. Özellikle koşarken tık nefes olup tıkanıyorsanız, oksijensiz ortamda enerji yaktığınızı yani anaerobik egzersiz yaptığınızı bilmelisiniz. Teoman’ın bedensel aktivite notu da pek iyi değil: 6
ANİ ÖFKELER BEDENE ZARAR VERİYOR
Teoman, genelde huzurlu biri olduğunu düşünüyor. Stresle iyi mücadele ettiği kanaatinde. Bu olumlu kişiliğini zaman zaman kapıldığı ani öfkelerle zora soktuğunu düşünüyorum. Her hareketinin izlenmesi, istediği kadar özgür yaşayamaması zaman zaman gördüğümüz kişisel çıkışların ve öfke ataklarının da nedenidir. Bütün bunların Teoman’ın iş dünyasında gelgitler yarattığını, onu bazen derin küskünlüklere ittiği düşüncesindeyim. Teoman’ın stresle mücadele notunun da iyi olmaması bundandır: 6
Sevgili Teoman’ın düzeltilebilir yanlışları var. Yapacağı minik değişimlerin ona büyük kazanımlar sağlayacağından kuşkusu olmasın, huzurlu, keyifli, sağlıklı yaşasın.
UNUTMAYIN
SİGARA BİR ZEHİRDEN FARKSIZDIR
Sigara, tüm kanser türlerinin neredeyse üçte birinden sorumludur. Akciğer kanseri dışında kolon, bağırsak, mesane ve lösemi gibi 10’dan fazla kanser tipine yol açar. Ayrıca kemik kırılganlığı artışını hızlandırır, kronik akciğer hastalıklarını tetikler, felç ve kalp krizi riskini yükseltir. Sigara, belleği de tehlikeye atmaktadır. Cinsel gücü azalttığı, cilt yaşlanmasını hızlandırdığı, üst-solunum yolu enfeksiyonu olasılığını yükselttiği biliniyor. Ne iyi ki, sigarayı bırakanların kalp hastalığı riski birkaç ayda, kanser riski de 3-5 yıl sonra azalmaya başlıyor. Onuncu yıldan sonra akciğer kanserine yakalanma olasılığı belirgin olarak düşüyor. Bu saatten sonra sigarayı bıraksam ne olacak demeyin. Sigaranın yaşam kalitenizi düşürmesine izin vermeyin.
BİR CEVAP
KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİNDE SADECE DİYET YAPMAK YETERLİ Mİ?
Kolesterol düzeyinin önemli bir kısmı vücudunuzda üretilen kolesteroldür. Mevcut kolesterolünüzün yaklaşık yüzde 75’inin vücudunuz tarafından üretildiğini düşünebilirsiniz. Vücudunuzun ürettiği kolesterol miktarı çok fazlaysa besinlerle aldığınız kolesterolü ne kadar azaltırsanız azaltın belirli bir ölçünün üzerinde kolesterol düşmesi sağlayamazsınız. Bu durumda en doğrusu kolesterol üretimini engelleyen statin grubu ilaçlardan birini kullanmaktır. Böyle bir kararı sadece doktorunuzun verebileceğini de hatırlatalım.
BİR BİLGİ
HANGİ YAĞ DAHA KÖTÜ?
Yağların da iyisi kötüsü var. Kötü yağları doymuş yağlar ve trans yağlar, iyi yağları tekli ve çoklu doymamış yağlar olarak ayırabilirsiniz. Doymuş yağların süt ve süt ürünlerinden kazanılanları sağlık açısından en tehlikelileri. Kötü kolesterol LDL’yi en fazla bu yağlar yükseltiyor. Damar sertliği sürecini, kalp krizi riskini en fazla bu yağlar tetikliyor. Süt ve süt ürünlerinin ne yapıp edip yarım yağlı ve az yağlılardan tüketin ısrarı bundandır. Kırmızı ette bulunan doymuş yağlar LDL düzeyini daha az etkiler. Kakao yağı ve çikolatada bulunan yağların etkisi ise daha da azdır.
NASIL YAŞIYORLAR
TEOMAN (39) Müzisyen
Bugüne kadar herhangi bir kalp hastalığı geçirmedim. Tansiyon sorunum yok. Yalnız kolesterolüm yüksek. Ailemde kalple ilgili sorunlar hep mevcuttu. Bazı aile bireyleri kalp hastalığı ve kalp krizi geçirmişti ve yüksek kolesterolden mustaripti. Bende ayrıca uyku bozukluğum var. Hiç erken uyuyamam. Bu yüzden bazen gün içinde uyuma ihtiyacı duyuyorum.
Öğünlerim pek düzenli değil. Düzenli kahvaltı yapamıyorum. Ara öğün yemem. Ama gün içinde abur cubur yeme alışkanlığım da yok. Sadece bazı geceler atıştırıyorum. Öyle kolay kolay kilo alıp veren birisi değilim. Diyet de yapmam. Süt ürünleri ve meyveyi sık yerim. Hamur işi ve tatlıları tüketmem. En sevdiğim yiyecekler fast-food ürünleri ve pizzadır. Hayvansal yağ yerine zeytinyağını tercih ederim. Sebze ve salatayla aram hiç iyi değildir. Çok fazla çay ve kahve içmem. Ama tuz tüketimim çok yüksek. Düzenli olarak vitamin ve mineral desteği alıyorum. Günde bir paket sigara içiyorum. Alkol tüketimime gelince haftada 2-3 kez 4-5 duble sert içki içiyorum.
Stresle iyi mücadele ettiğimi düşünüyorum. Genelde huzurlu ve pozitif düşünen birisiyim. İşimi çok keyif alarak yapıyorum. Kendine gülebilen ve duygularını çoğunlukla ifade edebilen bir kişiyim. Çok fazla egzersiz alışkanlığım yok. Yalnız haftada iki kez koşuyorum. Günlük yaşamımı da orta hareketli olarak değerlendirebilirim.