Biz buna layık mıyız ?

Oktay EKŞİ

Adına bakarsınız çok çarpıcı: Özgürlük Evi (Freedom House) deniyor. Bu kuruluş, ‘‘Hangi ülkelerde basın özgür, hangisinde değil’’ kolayca görülsün diye bir ‘‘Basın Özgürlüğü Haritası’’ yayınlamış.

Hemen belirteyim: Bu, New York merkezli kuruluşlardan biri. Aynı konularda adını duyuran Dünya Basın Özgürlüğü Komitesi (World Press Freedom Committee) ile de işbirliği yapmışlar.

Harita, Uluslararası Basın Enstitüsü'nün 47'nci Genel Kurulu dolayısıyla hazırlanan vitrinlerden birinde asılıydı.

Şöyle bir göz atınca anladık ki Türkiye'yi ‘‘basının hiç özgür sayılamayacağı ülkeler’’ arasına koşmuşlar...

Tamam... Türk basını Sayın Cumhurbaşkanı'nın her yerde savunduğu kadar ‘‘özgür’’ değil. Nitekim özgür bir basınımız olsaydı, bazılarını rahatsız eden görüşler yayınladı diye insanlar hapse atılmazdı.

Örneğin Avrupa Konseyi İnsan Hakları Sözleşmesi'nin kabul ettiği kriterlere göre, İsmail Beşikçi ve Haluk Gerger isimli iki yazar, bugün hapiste olmazdı.

Bakın cezalandırılmazlardı demiyoruz.

Başka ülkelerde de anayasal düzeni korumayı veya kamu düzenini, genel sağlığı vesaireyi korumak için önlemler alınır. Bunlara karşı yayınlar cezalandırılır.

Ama artık bu sorunlar, o eylemlerin failleri hapsedilerek değil, para cezası yahut hak mahrumiyeti cezası verilerek (örneğin siyasi haklarını kullanması belli bir süre yasaklanarak) hallediliyor.

Geçen ay Fransa'da bir mahkeme Ulusal Cephe lideri Jean Mari Le Pen'in 2 yıl süreyle kamusal görev üstlenemeyeceğine karar verdi. Yani o süre içinde bir seçim yapılsa Le Pen aday bile olamayacak.

Prof. Dr. R.Garuady'yi de yine Fransa'da bir mahkeme Batı dünyasının pek sevmediği laflar ettiği için para cezasına mahkûm etmedi mi?

Demek ki bu işin yolu, çaresi var.

Zaten anlamadığımız da şu:

Türkiye'yi yönetenler bu kadar basit bir çözümü neden gerçekleştirmezler de ikide bir suratımıza tükürülmesine katlanırlar.

Gerçi tükürenler de dürüst değil: Nitekim bizi ‘‘basının hiç özgür olmadığı ülkeler’’ listesine koyarken Guyana, Mali, Belize, Benin, Namibya, Botswana ve hatta bizde bir ara alay konusu olan Papua Yeni Gine'de bile ‘‘Basın tam olarak özgürdür’’ demişler. Gambiya, Liberya, Gabon, Ghana, Burkino Faso, Tanzanya, Malavi, Mozambik, Zambiya, Sri Lanka, Pakistan, Ürdün ve hatta Uganda'da bile basın bizden daha özgürmüş.

Tamam, bizdeki durum iyi değil. Ama ‘‘Özgürlük Evi’’ni ‘‘İftira Evi’’ne çevirmenin de âlemi yok.

---