Nurten Erk: Doğuş Oto: Avrupa'nın yedek parçacısı olalım

Nurten ERK

Volkswagen'in Türkiye Temsilcisi Doğuş Oto'nun Genel Müdürü Arif Cengiz, Türkiye'nin otomobil üreterek hamle yapamayacağını, ancak yan sanayide güçlenerek Avrupa'nın lojistik merkezi olacağını söyledi. Cengiz, Doğuş Grubu'nun da yan sanayiye girmek için çalışmalarının sürdüğünü, parça üreterek ihrac etmek istediğini belirtti.

Arif Cengiz, Volkswagen'in ilk yıllarında çok sıcak bakmadığı Türkiye'yi, satışlardaki tırmanıştan sonra gözetilmesi gereken ülkeler statüsünde bir numaraya yerleştirdiğini söyledi. Doğuş Oto Genel Müdürü Arif Cengiz ile ithal otomobil pazarından yan sanayiye, sektörün genel sorunlarından Volkswagen'in Türkiye'ye bakışına uzanan bir sohbet yaptık.

Volkswagen, Türkiye pazarında Doğuş'la birlikte atağa kalktı.

- Evet, Volkswagen'in Türkiye'ye gelmesi önemliydi. Türkiye'de 93 yılında 450 bin adet otomobil satılırken, Volkswagen 326 adette kalmış, bu olacak şey değil. Biz 94 sonunda başladık Volkswagen'i pazara sunmaya... Neyseki krize yakalanmadık. İlk yıl 1500 araç sattık. Bu arada Volkswagen yılda 300 araç sattığı Türkiye'ye çok sıcak bakmıyordu. Gümrük Birliği ile beraber biz yılda 6-7 binlere yükseldik. Ve sonunda Almanlar'ın dikkatini çektik. Türkiye'yi gözetilmesi gereken ülke statüsüne aldı. 97'de ise en üst sıraya yerleştik. Adetlerimiz 18 binlere, ticari araçla birlikte 20 binlere ulaştı.

Polo ve Passat için kuyruklar oluştu galiba o dönemde.

- Polo Türkiye'de çok sevildi. Polo'nun arkasından Passat çıktı. Pasat dünyada yok sattı, bizde de kuyruklar uzadı üç aya kadar. Bize mahsus ucuz yapıyorsunuz dediler. Pazara girdiğimiz günden beri fiyatlarımız makuldur. Mustafa Koç çıktı ‘Volkwagen damping yapıyor’ dedi. Biz damping yapabilir miyiz? Ucuz olduğumuz doğru, ama bizim kárımız çok az.

İlk altı aylık satışlarınız nasıl?

- Geçen yıl kriz olmasaydı 30 bin araç satardık, binek de ticari araçla 10 bini geçerdik. Tek markada 40 bin araç satardık. 98'i 36 bin 500 araç sattık. Bunun on bini ticari vasıtaydı. Krizi de böyle geçirdik. 98'i 400 milyon dolar ciroyla kapadık. Binek otomobilde ithal otomobilde birinci sıradayız. Bu yılın ilk altı ayında ise 12 bin 373 binek otomobil sattık. İthal otoda pazar payımız yüzde 24 civarında.

Krizden nasıl etkilendiniz?

- Volkswagen'e karşı hep açık olduk. Onlar da ihtiyacımız olunca bize yardım elini uzattılar. Bizim için ürettikleri araçları başka ülkelere verdiler. Belki bu araçları alırdık, ama zorlanırdık. Volkswagen bunu istemiyor, şirket güçlü olsun istiyor. Marttan itibaren de işler açıldı. Şu anda ithal otomobil için 1-3 ay sıra var. Bizde de Polo için üç ay, Passat için 1.5 beklemek zorundasınız.

Otomotiv sektöründe şu anda durum nasıl?

- Genel otomotiv sektöründe sürekli pastaya bakmak lazım. Tabii ki rekabet olmalı aramızda, ama amaç toplam pastayı büyütmek olmalıdır. Bunun yolu vergilerdir. Bir aracın üzerinde yüzde 50 vergi olur mu? Şu anda sektörün en büyük sorunu vergi. Aslında vergiler düşerse toplam pazar büyük ve devletin KDV geliri artar.

Volkswagen'in Çerkezköy'de yan sanayide üretim yapan fabrikası var. Doğuş olarak siz de otomotiv yan sanayiine girmeyi düşünüyor musunuz?

- Volkwagen'in Çerkezköy'de Siemens'le ortak kurduğu fabrika, yılda 200 milyon mark ihracat yapıyor. Sadece Almanya Volkswagen için elektrik sistemi üretiyor. Biz yan sanayideki üreticilere uluslararası belgeleri aldırmaya çalışıyoruz. Çünkü yabancılar malı aldı mı, en az bir milyon adet alıyor. Türkiye'nin çıkışı zaten yan sanayide. Otomobilin kendisini üreterek Türkiye çok büyük bir hamle yapamaz, mümkün değil. Ama yan sanayide çok güçlenirse Avrupa'nın lojistik merkezi olur. Çünkü kimse stok tutmak istemiyor. Grup olarak bu yönde çalışmalar var. Biz de bu işe girmek istiyoruz. Parça üretmek ve bu işi Volkswagen'le yapmak istiyoruz. Türkiye'de asla otomobil üretmek istemiyoruz. Almanya bizden çok daha ucuza üretiyor, biz bu kadar ucuza üretemeyiz.

M.ARİF CENGİZ

Doğuş Otomotiv Genel Müdürü Arif Cengiz, 1954 Ankara doğumlu. Ankara Devlet Mühendisli Mimarlık Akademisi Makina Mühendisliği mezunu. İşhayatına 1984'de Soyak İnşaat'ta başlayan Cengiz, 1986'ya kadar Libya'da makine mühendisi olarak çalıştı. 1986-88 arasında Boronkay'da Satış Sonrası Hizmet Müdürü, 1988-1991 arasında Opel Servis Müdürü, 1991-1993 arasında Opel Satış ve Pazarlama Müdürü, 1993'te Opel Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı. 1994'den bu yanada Doğuş Otomotiv Genel Müdürü. Arif Cengiz halen İthal Otomobilleri Türkiye Mümessilleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve TOBB Otomotiv ve Yan Sanayi Sektör Kurulu Üyesi.

Hürmüz Ana'yı da transfer etti

1992'de Doğuş Oto Genel Müdürlüğü'ne getirilen Arif Cengiz, Opel'den ayrılırken kendisine yardımcı bile almadan işe koyulmuş. Şirketten aldığı iki eleman ise çaycısı ve veznedarı olmuş. Arif Bey, yeni koltuğuna oturmak için ‘‘Hürmüz'ü almadan gitmem’’ deyince, 53 yaşındaki Hürmüz Ay, müdürüyle birlikte grup içinde şirket değiştirmiş. 17 yıldır Doğuş Grubu'nda çalışan Hürmüz Ay, 53 yaşında, 6 çocuk 5 de torun sahibi... Kastamonulu olan Hürmüz Hanım, Doğuş Oto'daki 200 çalışanın ‘‘Hürmüz Ana’’sı olarak anılıyor. Hürmüz Ana, çalışanlara yemek pişirip, çay-kahve servisi yapmakla kalmıyor, düğmesi kopandan tutun da kravatını bağlayamayan herkesin yardımına koşuyor.