BES’in devlet katkısından başka getirisi var mı?

Katılıyorum, yüzde 25 devlet katkısı olmasaydı bugün 13.2 milyon katılımcıya ve 250 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaşılamazdı ama BES’i sadece devlet katkısından ibaret saymak da doğru bir yaklaşım olmaz. Sistemin ana amacı, kişilerin küçük tasarruflarını, kendi seçtikleri emeklilik yatırım fonlarında değerlendirerek, büyük birikimlere ulaşmak. Devlet katkısı ise sistemin destekçisi, bunu bir anlamda bonus olarak da görebiliriz.

ENFLASYONUN ÇOK ÜZERİNDE

BES’in sadece devlet katkısından oluşmadığını, asıl amacına hizmet edip etmediğini, kafanızı çok da rakamlarla karıştırmadan anlatayım. Sadece 2021 yılının başından bu yana BES’in ortalama getirisi yüzde 57 olmuş. Bu getiri tüm emeklilik fonlarının ortalama getirisi. Faizli fonların getirisi yüzde 49 olurken, faizsiz fonların getirisi ise yüzde 112’nin üzerine çıkmış. Aynı dönemde enflasyon, yani TÜFE, yüzde 19.82 olarak gerçekleşmiş. Buna göre, birikimlerini BES’te değerlendirenler faizli fonları seçmişse enflasyonun 29 puan üzerinde, faizsiz fonları seçmişlerse de neredeyse enflasyonun 92 puan üzerinde getiri elde etmişler. Mevduatta değerlenseydi ne olurdu, döviz alınsaydı, altına yatırılsaydı ne olurdu gibi mukayeselere hiç girmeyeceğim.

ALTINDA REKOR KIRILDI

Buraya kadar bahsettiğim tüm emeklilik fonlarının toplamının ortalama getirisi ki, buna BES’in ortalama getirisi deniyor. Birikimlerin değerlendirildiği emeklilik fonlarına baktığımızda ise ortaya daha farklı tablo çıkıyor. Mesela değişen piyasa koşullarına göre fon tercihlerini değiştirenlerin durumuna bakalım. Altın fonunun tercih edenlerin getirisi yüzde 111 olmuş; neredeyse enflasyonun 90 puan üzerinde getiri sağlanmış. Tasarruflarını döviz ağırlıklı ‘kamu dış borçlanma fonları’nda değerlendirenlerin ise sene başından bu yana birikimleri yüzde 109 artmış; neredeyse enflasyonun 89 puan üzerinde getiri sağlanmış. Mesela hisse ağırlıklı fonları tercih eden BES katılımcılarının birikimleri aynı dönemde yüzde 50’ye yakın artmış ki, bu da enflasyonun 30 puan üzerinde getiri anlamına geliyor.

BÖYLE GETİRİ NEREDE VAR?

Tüm bu getirilerin içinde daha devlet katkısı yok; bunların üzerine bir de yüzde 25’lik devlet katkısını ekleyin. Bunu en basit haliyle şöyle anlatayım. BES’in sene başından bu yana ortalama getirisi neydi; yüzde 57. Koyun bunun üzerine yüzde 25 devlet katkısını; kabaca yüzde 82 getiri anlamına geliyor. Bu hesabı bir de fonlara göre yapalım. Diyelim ki, sene başında BES’e 2.000 lira yatırdınız ve birikiminizin değerlenmesi için de altın fonunu seçtiniz. 2.000 liranız karşılığında devletten de 500 lira katkı aldınız. Altın fonunu seçtiğiniz için (sene başından bu yana altın fonunun getirisi yüzde 111) yatırdığınız 2.000 lira bugün 4.220 lira oldu. Üzerine bir de 500 liralık devlet katkısını koyduğunuzda BES’teki birikiminiz 4.720 lira oldu. Yapın hesabı; devlet katkısı ve emeklilik fonunun getirisi ile birlikte sene başından bu yana sağladığınız getiri neredeyse yüzde 236 olmuş. Şimdi devlet katkısı yüzde 30 çıkartılıyor, bu da demektir ki, bu hesabın üzerine 5 daha koyacaksınız. Soruyorum, böyle bir getiri, böyle bir devlet katkısı olabilir mi, bundan daha yüksek getiri nerede var?

Birileri diyecektir ki, ‘ben de o getiri yok’. O zaman birikimlerinizi değerlendirdiğiniz fon seçiminizde bir sorun var demektir. Fonlarınızı değiştirin, kendiniz değiştiremiyorsanız da emeklilik şirketinizden yardım alın. Diyeceğim o ki, BES’in devlet katkısından başka getirisi var, hem de ciddi getirisi var.