43 yaşında emeklilik hayal oldu

Günlerdir, hatta aylardır, emeklilikte yaşa takılanlar, ‘sesimizi duyurun’ diye destek istiyor. Kimi okuyucular, ‘milyonlarca kişiyi ilgilendiren bu kadar önemli konuyu neden gündeme almıyorsun, neden yazmıyorsun’ diye de eleştiriyor. Değinmiyorum, çünkü ortada kesinleşmiş, somut bir durum yoktu; sadece partilerin vermiş oldukları yasa teklifleri vardı. Özellikle, 1 Ekim’de Meclis’in açılması ile birlikte partiler de harekete geçti ve birer birer kanun teklifi vermeye başladı. Hatta Meclis açılmadan önce de teklifler verildi. Bu konuda MHP, CHP, İyi Parti ve HDP’nin teklifleri bulunuyor. Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dünkü AK Parti Grup Toplantısı’nda yaptığı konuşmayla bu konuya son noktayı koydu ve gündemde erken emeklilik olmadığını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, açıklamasında, dünyanın hiçbir yerinde 38 yaşında emeklilik diye bir uygulama olmadığını, 20 yıl çalışıp 38 yaşında emekli olacak bir kişinin 40 yıl çalışmadan devletten maaş ve sağlık sigortası hizmeti alacağına dikkat çekerek, “Böyle şey olur mu? Ortalama insan ömrünün 60 yaşı dahi bulmadığı dönemlerde 40’lı yaşlarda emekli olmanın belki bir izahı vardı. Bugün ülkemizde ortalama insan ömrü 78’i geride bıraktı. Bırakınız 38’i, 48 yaşında emekli olan bir kişi dahi yaklaşık 30 yıl sistemde kalacak demektir” dedi. 

Bu açıklamayla emeklilikte yaşa takılanlar konusu da kapanmış oldu. Peki, bugüne nasıl gelindi? 1 Ekim’de Meclis’in açılması ile birlikte partiler de harekete geçti ve emeklilikte yaşa takılanlar için kanun teklifleri vermeye başladı. Tüm teklifleri inceledim. Hepsinin ortak noktası; 8 Eylül 1999 tarihi öncesi sigortalı olan ve emeklilik için gereken sigortalılık süresi, hizmet süresi, prim gün sayısı koşulunu sağlayıp da yaş koşulunu sağlayamayanlara emeklilik aylığı ödenmesini öngörmesi. Yani, kanun tasarılarının tamamı yaş koşulunu kaldırıyor. Buna göre de, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olmuş kadınlar 18 yaşından sonra 20 yıl, 5000 gün; erkekler ise 25 yıl 5000 gün prim ödeme gününü tamamlamaları halinde yaş şartı olmaksızın emekli olabilecekler ve emekli aylığı alabileceklerdi.

Bu hesaba göre de 18 yaşında çalışmaya başlamış kadın sigortalı, 14 yıla yakın prim ödeyip, 38 yaşında emekli olabilecekti. Aynı şekilde, 18 yaşında çalışmaya başlamış erkek sigortalı da 14 yıla yakın prim ödeyip, 43 yaşında emekliliğe hak kazanabilecekti.

NASIL EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILDILAR?

8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan çalışanların emekli olabilmesi için yaş şartı aranmıyordu. Bu tarihten önce kadınlar için 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödenmiş olması; erkekler için de 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödenmiş olması emeklilik için yeterliydi. Böylece erken emekli olunabiliyordu. Ancak 1999 yılında yapılan yasal düzenleme ile emeklilik konusunda değişikliğe gidildi ve emeklilik yaşı kademeli olarak kadınlarda 58’e, erkeklerde de 60’a çıkarıldı. İşte bu durum emeklilikte yaşa takılanlar diye bir kitle ortaya çıkardı. Tabii, başlarda bu durumdan etkilenenlerin sayısı azdı; zamanla prim gün sayısını doldurup da emekli olamayanların sayısı artınca kamuoyunun gündemine geldi.