İlk çocuk lider ortanca diplomat küçük çocuk sanatçı

Amerikan başkanlarının yarısından fazlasının ilk çocuk olmalarını bunun kanıtı olarak gösteren bilim adamları, ortanca ve küçük çocuklarla ilgili ilginç yaklaşımlarda bulunuyor.

Çocuklarınız arasındaki kişilik farkları sizi şaşırtmasın. Yapılan bilimsel araştırmalar, kardeşler arasında farkların net olduğunu ortaya koyuyor. Avustralyalı araştırmacı Michael Grose, ailenin ilk çocuklarının liderlik yeteneklerine sahip olduklarını ve bu nedenle kardeşlerine göre hayatta daha başarılı olduklarını iddia ediyor. Grose, bu görüşünü desteklemek için, Amerikalı astronotların ve ABD başkanlarının yarısından fazlasının ailenin ilk çocuğu olduğu örneğini veriyor.

Michael Grose, ortanca çocukların daha zarif, dost canlısı ve iyi görüşmeci özelliklerinden dolayı diplomatik yeteneklerinin daha fazla geliştiğine dikkat çekiyor. Ailenin en küçük çocukları, kardeşler içinde en sevimlileri oldukları için sanatsal ve yaratıcı yönleri gelişiyormuş.

Kardeşimle bana baktığımda bu özellikler bize uyuyor. Bende liderlik özellikleri daha fazlayken, kardeşimde hem diplomatik hem de sanatçılık bir arada gelişmiş. Peki tek çocuklarda durum nasıl?

Bu sorunun yanıtını Amerikalı psikolog Kevin Leman veriyor. Leman, "İlk çocukların özelliklerini üçle çarpın, karşınıza tek çocuğun özellikleri çıkar" diyor. Biliyorsunuz, tek çocuklar aşırı mükemmeliyetçi olmalarıyla tanınıyor. Ayrıca kendilerinden yaşlı insanlarla daha kolay anlaşabiliyorlar. Bu özellikler de Nehir’le uyuşuyor. Mükemmeliyetçiliğinden bazen yaka silktiğim oluyor. Büyüklerle anlaşmasına gelince, o mu büyüklerle anlaşıyor yoksa büyükler mi onun yaşına iniyor tam çözebilmiş değilim.

Ama şunu iyi biliyorum. Ailenin ilk çocuğu, dolayısıyla kardeşlerin en büyüğü olmak, kişinin liderlik vasfını geliştiriyor. İlk çocuklar güvenilir, bilinçli kişiler olarak tanınıyor. Sürprizlerden hoşlanmıyor ve biraz da agresif özellikler taşıyorlar. İlk çocuklar ailenin ’örnek çocuğu’ olarak görüldüğü için, başkalarının onayını alma, kabul görme ihtiyacını fazlasıyla hissediyorlar. İlk çocuklardan çok başarılı CEO’lar çıkıyormuş.

Kardeşlerin doğum sırası, karakterlerin gelişimi üzerinde doğrudan etkili oluyor. Kardeşlerin en büyüğü ya da ortancası olmak, tek çocuk olarak büyümek farklı karakter özelliklerinin gelişmesine neden oluyor.

Ortanca çocuk karmaşık

Ortanca çocuklar, kardeşler arasında en karmaşık özelliklere sahip olanlar. Ortancalar, ağabey ya da ablalarından çok farklı. Bu kişiler, bütün ilgiyi ağabey ya da ablalarının topladığına, küçük kardeşlerinin de bütün aile içi disiplin kurallarından kurtulduğuna inanıyor. Bu da ortanca çocuğun daha az ilgi gördüğünü düşünmesine yol açıyor.

Ortanca çocuklar diğerlerine göre daha ketum, düşünce ve duygularını açıkça paylaşamayan kişiler olarak yetişiyor. Ortancalar, ailede ’özel yerleri’ olmadığını düşündükleri için arkadaşlığa daha çok önem veriyor. İnsanların duygularını okumak ve uzlaştırmak konusunda yetenekli olan ortancalar, olayın farklı yönlerini görebiliyor. Bağımsız ve yaratıcı özellikleri dikkat çekiyor. İlk çocuklar şirket yöneticisi olacak özellikler taşırken, ortanca çocuklar girişimci ruhuna sahip oluyor.

Küçük çocuk ün peşinde

Amerikalı psikolog Kevin Leman’a göre, ailenin son çocukları, sosyal yönü baskın ve girişken bir kişilik taşıyor. Leman, en küçük kardeşlerin maddi açıdan en sorumsuz kişiler olduğunu belirterek, genelde tek amaçlarının eğlenmek olduğunu söylüyor. İlgi çekmeye alışık olan ve bundan çok hoşlanan en küçük kardeşler şöhreti seviyor. Billy Crystal, Goldie Hawn, Jim Carey ve Steve Martin gibi dünyaca ünlü yıldızlar, ailelerinin en küçüğü olmalarıyla dikkat çekiyor. En küçükler, sevimli ve ayrıca insanları yönlendirici olmalarıyla tanınıyor.

Bütün bu saptamalara rağmen, bazı durumlarda kişilik özellikleri değişkenlik gösterebiliyor. Bazı aileler ilk çocuktan sonra çocuk yapmayı düşünmüyor. Yıllar sonra tekrar çocuk sahibi olduklarında ikinci çocuk, ortanca çocuk özelliklerini değil ilk çocuk gibi lider özelliklerini taşıyor. Kardeşler arasında farklılıklarla ilgili çok sayıda çalışma yapılmış. Mesela ilk çocukların üniversiteye daha fazla gittikleri belirlenmiş.

Farklı araştırma sonuçlarını okudunuz. Karakterlerin belirlenmesinde sadece doğum sırası bile etkili oluyor. En iyisi siz, çocuklar arasındaki karakter farklılıklarının altını çizmek için yapılan ’Bu çocuk hastanede mi karışmış’ gibi esprileri artık rafa kaldırın.

İlk çocukların özellikleri

Belli bir süre tek çocuk olarak yaşamaya, dikkatin odağında olmaya alışmıştır.

Diğer çocukların öncülüğünü alma hakkı olduğuna inanır.

Haklı olmak ve diğerlerini kontrol etmek onun için çok önemlidir.

İkinci çocuk doğduğunda sevilmediği, ihmal edildiği duygusuna kapılabilir.

Anne-babasının ilgisini yeniden kazanmak ve bu ilgiyi korumak için bir süreliğine uyumlu davranır.

Uyumlu davranış işe yaramazsa kötü davranmayı seçer.

Becerikli, sorumluluk sahibi bir davranış tarzı geliştirebilir ya da çok güvenilmez davranabilir.

Bazen başkalarını korumak ve yardım etmek için can atar.

Başkalarına emir vermek için uğraşır.

İkinci çocukların özellikleri

Anne babaların bölünmemiş ilgisine hiçbir zaman sahip olmadıklarını bilirler.

Her zaman yanında, kendinin önünde giden bir kardeş vardır.

Bir yarış içindeymiş gibi davranır ve ilk çocuğu yakalamaya, onu geçmeye çalışır.

Eğer ilk çocuk ’iyi’ ise, ikinci ’kötü’ olabilir.

İlk çocukta görülmeyen beceriler geliştirir.

Eğer ilk çocuk başarılı ise kendinden ve yeteneklerinden emin olamaz.

Asi olabilir. Sıklıkla durumundan, konumundan memnun değildir

Eğer üçüncü bir çocuk doğarsa, kendini sıkışmış hisseder ve üçüncü çocuğu aşağılama eğilimi gösterir.

Üç çocuğun ortancası olmak

Ne ilk çocuğun haklarına, ne de küçük olanın gördüğü hoşgörüye sahiptir.

Kendini adaletsizlik ortamı içinde yaşıyormuş gibi hisseder.

Sevilmediği, sıkışmışlık içinde olduğu duygusuna kapılır.

Ailede bir yeri olmadığını düşünebilir.

Güvenilmez, ’problem çocuk’ olabilir ya da diğer çocukları aşağılayarak kendini yükseltme eğiliminde olur.

Adaptasyon becerisi yüksektir. Hem küçükle hem de büyükle baş etmesini öğrenir.

En küçük çocuk olmak

Tek çocukmuş gibi davranır. Diğerlerini daha güçlü görür.

Başkalarının işleri halletmesini, sorumluğu almasını bekler.

Kendini zayıf olarak görür. Ciddiye alınmadığını düşünebilir.

İşlerinin yapılması yolunda ailenin patronu olur.

Aşağılık duygusu geliştirebilir, hızla ilerleyip önce doğan kardeşini geçmeye çalışabilir.

Bebek kalır ve başkalarından istemeye alışır.

Eğer üç kardeşin en küçüğü ise, ortanca kardeşe karşı en büyükle işbirliği kurar.