Wilders’in şok zaferi

Hollanda’da aşırı sağcı Özgürlük Partisi’nin (PVV) sürpriz zaferi sonrasında dünya partinin lideri Geert Wilders’i konuşuyor. Wilders için ‘Hollanda’nın Trump’ı’ benzetmeleri gırla gidiyor. Ancak eski ABD Başkanı Donald Trump, henüz emlakçılık yaparken Wilders, İslam ve göç karşıtı fikirleriyle popülist siyasetin ilk tohumlarını atmakla meşguldü. Arjantin’de geçen pazar başkan seçilen popülist Javier Milei henüz TV programlarında adını duyurmaya çalışırken Wilders, ırkçı söylemleriyle çoktan dünyayı karıştırmaya başlamıştı.

- İSLAM VE GÖÇ KARŞITI

Wilders, Hollanda’nın Almanya sınırına yakın Venlo kentinde 6 Eylül 1963’te dünyaya geldi. Bir erkek ve iki kız kardeşiyle koyu Katolik olarak büyütüldü. Daha sonra kiliseden ayrılan Wilders, liberal sağ eğilimli Özgürlük ve Demokrasi Partisi (VVD) ile siyasete atıldı. Partinin İslam ve göç politikalarını yumuşak bulan ‘Türkiye’nin AB üyeliği müzakereleri durdurulsun’ fikri ise destek görmeyen Wilders, partiyle ters düşüp ayrıldı.

- İKİ ESİN KAYNAĞI

Siyasi tezini göç ve İslam karşıtlığı üzerine kuran Wilders, 2006 yılında ‘Özgürlük’ adını verdiği kendi partisini kurduğunda iki şeyden etkilendiğini söylüyor. İlki İslam karşıtı film yapımcısı Theo van Gogh’un 2004 yılında sokak ortasında öldürülmesi, diğeri ise gençlik yıllarında İsrail’de geçirdiği kibbutz (tarım çiftliği) günleri. İsrail’e sempatisi hayat boyu süren Wilders, eskiden sık sık görüştüğünü söylediği İsrail’in eski Başbakanı Ariel Şaron’un 2014’deki cenazesine de katılmıştı. Hali hazırdaki İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile de yakın olduğu söyleniyor.

- İSRAİL-HAMAS ETKİSİ Mİ

Şimdi ilginç de bir iddia konuşuluyor. İsrail-Hamas krizinin Wilders’in zaferinde payı olabileceği iddia ediliyor. Hamas’ın 7 Ekim baskını sonrasında İsrail’in Gazze’ye başlattığı savaşta binlerce sivilin ölmesi üzerine Hollanda’da Filistin yanlıları, birçok kentte tren istasyonlarında toplu eylem yaparak İsrail’i protesto etmişti. İşte Hollanda garlarında atılan Filistin sloganlarının, oyu renk değiştirebilen seçmeni Wilders’e yaklaştırmış olabileceği iddialar arasında.

- GÖÇ MEVZUSU BELİRLEYİCİ

Her halükârda göç meselesi belli ki, Hollanda’da sandık sonucunu etkileyen önemli bir unsur oldu. Temmuz ayında Başbakan Mark Rutte, göç konusunda daha sert politikalar uygulamak isterken koalisyonun dağılması sonrasında istifa etmek zorunda kalmıştı. Hem Rutte’nin başkanlığını Dilan Yeşilgöz’e bıraktığı VVD, hem de diğer partiler göç meselesini seçim kampanyasında ana konu haline getirirken bu durum da Wilders’in ekmeğine yağ sürmüşe benziyor.

- POPÜLİZM NEREYE KADAR

Politikaya girdiği ilk günden beri radikal ve sivri söylemiyle ‘oyun dışı’ aktör olarak görülen Wilders, 22 Kasım seçimleri sonrasında siyasetin başrolüne aday olmuş durumda. Kampanya döneminde Kuran ve camileri yasaklama vaadinde bulunan Wilders, ilk günden bunların öncelik olmadığını ilan etti. “Sığınmacı tsunamisini sınırlandırma ve cüzdanlara daha fazla para”�diyerek göçle birlikte artan konut sıkıntısı ve enflasyonla mücadele sözü verdi.

- TÜRKİYE İLE KAVGALI

Türkiye ve İslam karşıtı eylem ve sözleriyle gündeme gelen Wilders, Türkiye ile kavgalı da bir siyasetçi. Hollanda’da AK Parti’ye oy veren Türk seçmene saldırgan ifadeler kullanan, 15 Temmuz darbesini destekleyen, Müslümanları kızdıracağını bile bile Hz. Muhammed karikatürü yarışması yapmaya kalkan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret karikatürü yayınlayan Wilders, “Türkiye’nin Avrupa’da yeri yok” iddiasının ateşli savunucusu.

- ŞİMDİ NE OLACAK

Wilders’in zaferi Avrupa’da şok dalgası yaratırken iktidar için gerekli 76 milletvekiline ulaşıp ulaşamayacağı belirsiz. Şimdi derler ki, VVD lideri Yeşilgöz, başta selefi Rutte’nin aksine Wilders ile koalisyon kurabileceğini söyleyerek aşırı sağcı siyasetçiye meşruiyet kazandırdı. Seçimlerden ikinci çıkan sol koalisyon Wilders ile ortaklığı reddediyor. Dördüncü sıradaki Yeni Sosyal Sözleşme partisi koalisyona ılımlı yaklaşsa da birlikte oyları yetmiyor. Aşırı sağcı Wilders’in iktidar olabilmek için seçimlerden üçüncü çıkan VVD’nin desteğine ihtiyacı var. Yeşilgöz ise Wilders’in başbakanlığı altında bir ortaklığa ılımlı yaklaşmıyor. Her halükârda Hollanda’yı yine sıkı bir siyasi pazarlık, olmadı yine erken seçim bekliyor.