Ankara’nın sadece sevgi bekleyen çiçekleri

Bir de daha önce köşemizde konuk ettiğimiz Ankara çiğdemi (Crocus ancyrensis) var. Anadolu’da çeşitli yerlerde yetişen çiğdem çiçeğinin bir cinsi bu ve yüz yıldan fazladır Ankara adına tescilli. Festivali, derneği, sadece adının kaldığı mahalleyi anmış, arazide, müzede izini sürmüştük. Unutmadan; Ankara çarşağı, Ankara karanfili, Ankara sığırkuyruğu ve hatta biz Türkçesinde Ankarasını kullanmasak da eğri göbek çiçeği bilim dünyasında Ankara adıyla anılan diğer çiçekler. Hürriyet Ankara sayfalarında ‘Başkente Özel Çiçekler’ isimli bir dizi yazıyla, Pazar günleri sizi Ankara’nın diğer çiçekleriyle buluşturacağız. Maalesef endemik (belirli alanda yetişen) çiçeklerimizin çoğu tehlike altında. Tanınmalarına, korunmalarına ve gelecek kuşaklara aktarılmalarına katkıda bulunmak gerek. 
* * *
Uluslararası Doğa Koruma Birliği, çiçekler için ne kadar tehlikede olduklarını gösteren kodlar kullanıyor. Bizim bu özel çiçeklerimiz için verilen kod hemen hepsi için aynı; CR yani en tehlikeli sınırda! Önlem almazsak tükenecekler. Oysa onlar şifa ve güzellikler sunmanın yanında aşk hikâyeleri de saklıyorlar. İsimsiz kahramanların yanında, adları çiçeklerle anılanlar ama tükenmesinler diye çabalayanlar var. Var olsunlar. Çaba içinde olanlarla buluştuk, Başkent’e özel çiçekleri yerinde görmek için turlara katıldık. Artık daha fazla zaman kaybetmeden, gelin tanışalım onlarla.Centaurea tchihatcheffii (Sevgi Çiçeği) 
Gölbaşı’nda yetişiyor. Bu ay başladı, haziran dâhil açıyor. En son üç küçük tarlada, bahçede kalmış. Bern Sözleşmesi ile koruma altında. Dünya elinden geleni yapmış ve bizim çiçeğimizi Kırmızı Bülten’de “Kritik”, Dünya Doğayı Koruma Birliği listesinde “Nesli Tehlike Altında” ve Bern Sözleşmesi’nde “Kesin Korunan Bitki Türü” listelerine koymuş. Gölbaşı’nda, benim sevgi çiçeğinin babası olarak adlandırdığım Hulusi Gürpınar ile buluştuk. Çiçeğe gittik.Campanula ekimiana-Ekim çanı-Kızılcahamam çan çiçeği-çıngırak otu 

Kızılcahamam-Işıkdağ arasındaki volkanik kaya çatlaklarında yetişiyor. Temmuz ayında açıyor. Yetiştiği alan iki kilometrekareden daha küçük. İlk kez Prof. Dr. Adil Güner tarafından keşfedilmiş, iki yıl sonra Prof.Dr. Tuna Ekim bilim dünyasına tanıtınca onun adı verilmiş. Görüştük. Bir süre daha Ankara dışındaymış. Öğrencisi Prof.Dr. Mecit Vural’ı tanıştırdı bizimle. Ankara Üniversitesi’nin herbaryumunda buluştuk. Vural Hoca Ankara çiçeklerinin sıkı takipçisi. Gezilere rehberlik ediyor, açık arazide veya kapalı alanlarda çiçekleri anlatıyor. Onlara koruma sahaları açtırıyor. Birlikte keşif yolculuğuna çıktık.Astragalus beypazaricus (Beypazarı geveni) 
İşte isminde Ankara, daha doğrusu Beypazarı olan şifa deposu bir güzel! Anlaşılacağı gibi Beypazarı’nda yetişiyor ve Mayıs-Temmuz aylarında açıyor ama bulabilirseniz. Bitti, bitecek. Sayısı 20’ye düşmüş! 2 yıl kuraklık, 3. yıl böceklerden çiçekler zor durumda. Tescilli ağaçların olduğu Ankara Üniversitesi bahçesinde Gurbette Koruma Alanı’nda yetiştirilme çabasını yerinde gördük. Achillea ketenoglui (Ankara Civanperçemi) Polatlı ve Beypazarı civarındaki jipsli tepelerde Mayıs ayında çiçekleniyor. Papatyagillerden, hoş kokulu. Adını mitolojiden Aşil ile AÜ’den Prof.Dr. Osman Ketenoğlu’ndan almış. Ketenoğlu Hoca’yla ilk görüşmemizde İspanyol bir ekiple çiçeğin yanından dönüyordu. Ketenoğlu Hoca’yla hala hizmet verdiği AÜ Herbaryum’da (ANK) buluştuk. Doğada göremediklerimiz de dahil tüm çiçeklerle burada tanışma şansınız var. Burada ve her zaman doğada da görmeyi dilediğimiz Ankara’ya özel diğer çiçekleri yazalım. Bakalım bildikleriniz var mı? Aethionema turcicum / Türk kayagülü, Acantholimon anatolicum / Ana kardikeni, Aethionema dumanii / Yörük taşçantası, Anabasis aphylla / Öldürgen, Astragalus bozakmanii / Er geveni, Astragalus demirizii  / Koçhisar geveni, Astragalus densifolius subsp. ayashensis / Ayaş gümüşü, Astragalus kochakii / Koçak geveni, Astragalus physodes subsp. acikirensis / acıkır geveni, Astragalus trichostigma / Tuğ geveni, Astragalus yildirimlii / Gürsöğüt geveni, Asyneuma linifolium/nallihanicum / Nallıhan değneği, Campanula damboldtiana / Ayaş çan çiçeği, Centaurea halophila / Tuz Gölü peygamber çiçeği, Cousinia humilis / Bodur kızan, Crepis purpurea / Mor kıskıs, Cytisus acutangulus / Angora tırfılı, Isatis glauca subsp. galatica / Yılangelmez, Centaurea nallihanense / Nallıhan sarıbaşı, Limonium anatolicum / Yer kuduzotu, Minuartia corymbulosa var. breviflora  / Kırk tıstıs, Muscari adili Bey / Arap sümbülü, Ornithogalum demirizianum / Zarif tükrükotu, Salsola grandis / Koca soda, Salvia aytachii ayşalbası, Silene cserei / Has nakıl, Verbascum gypsicola Çayırhan sığırkuyruğu, Verbascum heterobarbatum / Sakallı sığırkuyruğu, Vicia parvula / Karaca fiği

Başkente Özel Çiçekler yazıları toplu görüşmeyle başladı! Üçlü beşli veya teke tek devam edecek! Zeynep ile Mehmet’in aşkı, çiçeğe kitap yazan Hulusi Gürpınar, isim annesi Prof.Dr. Ayşe Boşgelmez, tarlalara gözü gibi bakan Gölbaşı Belediyesi ve harika fotoğraflarını çeken Mutlu Kader’le ilk konuğumuz Sevgi çiçeği.