Bu işaretin arkasında çok büyük emek var

BU kadim topraklar yüz yıllar boyunca onlarca medeniyete ev sahipliği yaptı.

Bu ev sahipliğiyle gelen kültürel miras Ege Bölgesi’ni yöresel ve geleneksel tarzda üretilen gıda-tarım ürünleri açısından oldukça zengin bir coğrafyaya dönüştürdü.

Öyle ki bu zenginlik coğrafi işaret tescillerine de yansımış durumda.

Türk Patent ve Marka Kurumu’nda yer alan bilgilere göre Türkiye’nin 81 ilinde tescilli bin 609 coğrafi işaretli ürün bulunuyor.

Ege Bölgesi’nin 8 kentinin ise 215 ürünü tescilli.

Bugün 67’si Ege’den olmak üzere 600 başvurunun değerlendirme süreci ve işlemleri ise devam ediyor.

Tabii başvurusu yapılmayan yüzlerce potansiyel coğrafi işaretli ürün bulunduğu da düşünülüyor.

Ege Bölgesi’nde en çok tescilli ürün 44 ile İzmir’de.

İzmir’i 37 ürünle Balıkesir izliyor.

Muğla, 35 ürünle üçüncü.

Muğla’yı ise 31 ürünle Manisa, 29 ürünle Aydın, 15’e ürünle Çanakkale ve Denizli, 9 ürünle de Uşak takip ediyor.

Başvuru işlemleri devam eden ürünlerde ilk sıra ise Muğla’da.

13 ürünü için tescil bekleyen Muğla’yı 11’er ürünle Aydın ve Balıkesir, 9 ürünle Manisa, 8 ürünle Denizli, 7 ürünle İzmir, 5 ürünle Çanakkale, 3 ürünle de Uşak izliyor.

TAKLİT VE TAĞŞİŞE KARŞI KORUYUCU

Gerçek üreticisini koruyan, bölge ve ülke ekonomisine ciddi katkılar sağlayan coğrafi işaret tüketicinin farkındalığını artırırken ürünün tanıtım ve pazarlamasına da ayırt edicilik kazandırıyor.

Coğrafi işaret logosu hem tüketiciye güven veriyor hem de markaya prestij sağlıyor.

Coğrafi işaret logosuyla ürünün bir hikayesinin olduğu ve reçetesinin hiç bozulmadan günümüze kadar geldiği belgeleniyor.

Taklit ve tağşişin sıkça konuşulduğu şu günlerde coğrafi işaretli ürün, tüketicinin güveni için önemli bir referans kaynağı.

Malum, coğrafi işaret logosu yalnızca coğrafi işaret tescil belgesinde belirtildiği şekilde üretim yapan ve denetimlerden başarıyla geçmiş üreticilere kullandırılıyor.

Bu sayede üreticilerin taklit ürünlerle haksız rekabete uğramalarının önüne geçiliyor.

AVRUPA BİRLİĞİ’NDEN DE TESCİLLİYİZ

Türkiye, coğrafi zenginliğinin yansıması olan ürünleriyle Avrupa Birliği’nden aldığı coğrafi işaretlerle de adını duyurmaya başladı.

Türkiye’nin AB nezdinde coğrafi işaret alan ürün sayısı 27’e çıkmış durumda.

Burada da yine Ege’nin farkı dikkat çekiyor.

Türkiye’de AB’den ilk tescil alan Antep baklavasının ardından ikinci ürün Aydın inciri olmuştu.

4’üncülük yine Aydın kestanesiyle Ege’den çıkmıştı.

Süreç içinde AB tescili alan ürünlerimiz ise şöyle:

1. Milas zeytinyağı, 6. Bayramiç beyazı, 13. Edremit zeytinyağı, 15. Edremit Körfezi yeşil çizik zeytini, 16. Ezine peyniri, 17. Milas yağlı zeytini, 19. Aydın memecik zeytinyağı, 27. Söke pamuğu.

Yani 27 ürünün 10’u Ege topraklarından.

Gelecekte bu sayının daha da artması bekleniyor.

TÜRKPATENT de AB’den coğrafi işaretli ürün sayısını çoğaltmanın yeterli olmadığını ve markalaşmaya ağırlık verilmesi gerektiğini düşünüyor.

Kurum, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü ile AB tescili alan ürünlerimizin Avrupa’da markalaşması konusunda ortak proje yürütmeyi planlıyor.

KRİZE KARŞI SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM

Tüm bu güzel gelişmelerin yanında coğrafi işaretli ürünleri bekleyen bir de risk var.

Riskin adı: İklim değişikliği.

Geçtiğimiz günlerde Anadolu Ajansı’ndan Gülseli Kenarlı’nın kaleme aldığı araştırma haberinde uzmanlar, iklim değişikliğiyle ilgili şöyle diyordu:

“İklim değişikliği nedeniyle yaşanan kuraklık ve aşırı hava olayları hem hayvansal hem de tarımsal üretimde verimi ve kaliteyi düşürüyor. Coğrafi işaretli ürünler de bu durumdan olumsuz etkileniyor. Ege Bölgesi’ndeki çiftçilerin üretim sahalarında iklim değişikliğinin etkisi son 4 yıldır çok net bir şekilde görülüyor. Bölgede; sezonda erkenci, mevsim ve geç olmak üzere domates, salatalık, mısır ve fasulye gibi ürünlerden 3 kez mahsul alınıyordu. Ancak yeraltı sularının eksikliği nedeniyle bu mahsul teke düştü. Coğrafi işaretli ürünler, kurutularak ya da işlenerek elde edilen sebze, meyve ve hayvansal ürünlerden oluşan büyük bir grup. Küresel ısınmadan kaynaklı iklim koşulları ve özelliklerindeki değişimler nedeniyle bu tür ürünler tehdit altında. Coğrafi işaretli ürünlerin orijinalliklerinin, üretim teknolojilerinin ve kalitelerinin gözlenmesiyle bu ürünlerin risk altında olduğunu söylemek mümkün."

Aslında hem doğayı hem de bölgesel ve kültürel mirasımızı yansıtan coğrafi işaretli ürünleri korumak adına yapılacak olan şey çok basit.

Düzenli ve sürdürülebilir tarım…

Geleceğimiz için bunu yapmalıyız.

* Tescillerin sayısı kadar o ürünlerin sağladığı ekonomik katma değer de önemli. Dünya genelinde 10 bini aşkın coğrafi işaretli ürün olduğu düşünülüyor. Pazarın büyüklüğü ise 250-300 milyar dolar seviyelerinde. Sadece Avrupa pazarının 100 milyar euro olduğu hesaplanıyor. Bizde ise coğrafi işaretli ürünlerimizin yaklaşık 4 milyar euroluk pazarı olduğu tahmin ediliyor.

TESCİLİN EGE HARİTASI

AYDIN

Tescilli ürünler: Aydın kabak tatlısı, Aydın kestanesi, Aydın memecik zeytini, Aydın memecik zeytinyağı, Aydın yamalak sarısı zeytini, Aydın yuvarlaması, Aydın çam fıstığı, Aydın inciri, Bozdoğan cevizli sucuğu, Dalama tandırı, Dedebağ keşkeği / Karacasu keşkeği, Dikmen çiçek balı / Dikmen kekik balı, Germencik ekşili tavuk, Karacasu pidesi, Karacasu çömleği, Kuyucak portakalı, Nazilli kar helvası, Nazilli pidesi, Olukbaşı oğlak çevirme kebabı, Ortaklar çöp şiş, Sultanhisar çileği, Söke körüklü çizmesi, Söke pamuğu, Söke pidesi, Söke tahinli pidesi, Söke tatlı maya ekmeği, Yenipazar pidesi, Çine köftesi, İncirliova deve sucuğu.

Başvurusu süren: Aydın enginarı, Bozdoğan pidesi, Buharkent taze inciri, Didim Hatay künefe, Didim kaşopitası, Didim pavası (fava), sarılop incir, Söke ağaçlı bazlaması, Söke keşkeği, Söke kulak tatlısı, Söke peksimeti.

BALIKESİR

Tescilli ürünler: Avşa Ada karası üzümü, Ayvalık kara diken, Ayvalık lor tatlısı, Ayvalık sakızlı kurabiye, Ayvalık zeytinyağı, Balya tereyağı, Balıkesir aba dokuması, Balıkesir düğün çorbası, Balıkesir göbel kuzu kokoreci / Balıkesir kuzu kokoreci, Balıkesir höşmerim tatlısı, Balıkesir kaymaklısı, Balıkesir kuzu eti, Balıkesir manda kaymağı, Balıkesir pullusu, Balıkesir tombul bamyası, Burhaniye zeytinyağı, Edincik su zeytinyağı, Edincik zeytini, Edremit Körfezi yeşil çizik zeytini, Edremit zeytinyağı, Gönen iğne oyası, Havran mandalinası, Havran siyah inciri, Kapıdağ mor soğanı, Manyas kazak fasulyesi, Manyas kelle peyniri, Marmara Adası mermeri / Marmara mermeri / Marmara beyazı, Savaştepe mihaliç kelle peyniri, Savaştepe Sarıbeyler seferberlik çöreği, Susurluk ayranı, Susurluk tostu, Sındırgı kornişonu, Sındırgı çıtır kavun, Yağcıbedir el halısı, Yağlılar basma helvası, Çakıl kestanesi, İvrindi kelle peyniri.

Başvurusu süren: Avşa Ada karası şarabı, Ayvalık kelle peyniri / Ayvalık sepet peyniri, Ayvalık kirli hanım peyniri, Balıkesir etli çorba, Balıkesir Gönen baldo pirinci, Dursunbey Yatık Erdek Kapıdağ zeytinyağı, Kepsut Bükdere küflü katık peyniri, Savaştepe Kalemköy üzümü, Sındırgı Eğridere yünlü tulum peyniri, Yeşilçomlu kavunu.

ÇANAKKALE

Tescilli ürünler: Bayramiç beyazı, Bayramiç elması, Bayramiç tahin helvası, Bayramiç zeytinyağı, Biga peynir tatlısı, Biga pirinci, Bozcaada çavuş üzümü, Ezine peyniri, Gelibolu peynir helvası, Geyikli zeytinyağı, Işıkeli nohut kahvesi, Lapseki şeftalisi, Yenice kırmızı biberi, Çanakkale domatesi, Çanakkale el halısı.

Başvurusu süren: Eceabat zeytinyağı, Çanakkale meşe balı, Çanakkale meşe balı, Çanakkale sakız baklası, Çanakkale sardalyası.

DENİZLİ

Tescilli ürünler: Babadağ kekik balı, Buldan bezi, Buldan kestanesi, Denizli kekiği, Denizli leblebisi, Denizli traverteni, Denizli Çalkarası üzümü / Denizli Çalkarası, Honaz kirazı, Kale biberi, Tavas baklavası, Tavas yanık koyun yoğurdu, Çameli Elmalı bezi, Çameli fasulyesi, Çameli kilimi, İsabey çekirdeksiz üzümü.

Başvurusu süren: Acıpayam kavunu, Acıpayam Çakır havucu, Avşar üzümü, Kızılhisar bardağı, Pamukkale adaçayı, Pamukkale ayvası, Pamukkale narı, Çameli cevizi.

İZMİR

Tescilli ürünler: Arslanlar biberi, Bademli koruk şerbeti, Bergama graniti, Bergama Kozak çam fıstığı, Bergama köftesi, Bergama parşömeni / Bergama kağıdı, Bergama tulum peyniri, Bergama çığırtması, Beydağ simit dürüm, Bornova kınalı bamyası, Bornova misket üzümü, Bozdağ kestane şekeri, Ege pamuğu, Ege sultani üzümü, Ege inciri, Gökçealan Osmancık üzümü, Görece nazar boncuğu, Gümüldür mandalinası, Güney Ege zeytinyağları, Kavacık üzümü, Kemalpaşa kirazı, Kuzey Ege zeytinyağları, Kınık kuru domatesi, Menemen menemeni, Seferihisar mandalinası, Seferihisar topan karakılçık buğdayı, Tire beledi dokuması, Tire şiş köfte, Torbalı kuru domatesi, Urla sakız enginarı, Çavuşdağı kuru fasulyesi, Çeşme damla sakızı, Çeşme kavunu, Ödemiş köftesi, Ödemiş nohut mayalı ekmeği, Ödemiş patatesi, Ödemiş çekişte zeytinyağı, Ödemiş ipeği, İzmir boyozu, İzmir gevreği, İzmir kumrusu, İzmir lokması, İzmir tulum peyniri, İzmir şambalisi.

Başvurusu süren: Anneanne çorbası, Efemçukuru üzümü, Foça kaymaklı yoğurt, Helvacı kilimi, Karaburun Kopanisti peyniri, Payamlı bardacık inciri, Yarımada hurma zeytini.

MANİSA

Tescilli ürünler: Akhisar domat zeytini, Akhisar domat zeytinyağı, Akhisar köfte, Akhisar uslu zeytini, Akhisar uslu zeytinyağı, Alaşehir asma yaprağı, Alaşehir ekmeği, Alaşehir kapaması / Alaşehir kapatması, Alaşehir tahinli pidesi, Büyükbelen tekir zeytini, Demirci Figani Efendi eriği, Demirci hünnabı, Demirci kirazı, Emcelli biberi, Gördes el halısı, Kula el halısı, Kula leblebisi, Köprübaşı çileği, Kırkağaç kavunu, Kırkağaç pideli paça / Kırkağaç Çakal pideli paça, Kırkağaç topalak yemeği, Manisa asma yaprağı, Manisa mesir macunu, Manisa sultani çekirdeksiz üzümü, Manisa taban simidi, Salihli kirazı, Salihli odun köfte, Saruhanlı çekirdeksiz beyaz üzümü, Soma helvası, Soma zeytinyağı, Yuntdağı el halısı.

Başvurusu süren: Alaşehir çekirdeksiz üzümü, Büyükbelen tekir zeytini, Gökeyüp çömleği, Kasaba kavunu, Kaçamak, Kırkağaç zeytinyağı, Manisa bezi, Salihli sultani üzüm pekmezi, Çakal pidesi.

MUĞLA

Tescilli ürünler: Bodrum guleti, Bodrum mandarini, Datça domatesi, Datça nurlu bademi, Fethiye Kaya halısı / Fethiye Kayaköy halısı / Fethiye Halısı, Fethiye Kaya inciri, Fethiye tahini, Fethiye tarhanası, Kavaklıdere cevizi, Köyceğiz portakalı, Marmaris yer fıstığı, Marmaris çam balı, Milas ciğer kavurması, Milas ekşili köfte, Milas el halısı, Milas kanlı kavurması, Milas köftesi, Milas tepsi böreği, Milas vekilharcı, Milas yağlı zeytini, Milas zeytinyağı, Milas zeytinyağı sabunu, Milas çaykaması, Milas çekişke zeytini, Milas çıntar kavurması, Muğla beyaz mermeri, Muğla Göce tarhanası, Muğla köftesi, Muğla saraylısı, Muğla simidi, Muğla sulu kebabı, Muğla çam balı, Seydiler kilimi, Ula sarımsağı, Üzümlü dastarı / Yeşilüzümlü dastarı.

Başvurusu süren: Bodrum tırhandili, Bodrum çökertme kebabı, Dalaman inciri, Fethiye Nif kirazı, Gökova susamı, Karabağlar yayla kavunu, Kavaklıdere bakır el işlemeciliği, Marmaris Bayır baklavası, Marmaris Bayır kaşık helvası, Milas ekşili zeytin, Milas Karagöz börülcesi, Milas karnıyarık fasulyesi, Milas Ören yafa portakalı.

UŞAK

Tescilli ürünler: Eşme-Yörük kilimi, Karahallı ciğeri, Karahallı kavunu. Uşak baklavası, Uşak gelin helvası / Uşak gelin tatlısı, Uşak halısı, Uşak haşhaş ezmesi, Uşak helvası, Uşak tarhanası.

Başvurusu süren: Uşak kilimi, Uşak Ulubey Zini hamursuzu, Uşak Çarpanalı kolan dokuması.