Avrupalı tüketici kabuğuna çekildi

HAZIR giyim hem ülkeye kazandırdığı dövizle, hem de sağladığı istihdam oranıyla önemli bir sektör. Türkiye geneli hazır giyim sektörü 2022’de 21.2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon Birliği de aynı dönemde 1 milyar 472 milyon dolarlık dövizi Türkiye’ye kazandırdı. Ama sektör ana ihracat pazarı Avrupa’daki durgunluk başta olmak üzere çeşitli nedenlerle 2023’e zorluklarla başladı. İlk 9 aylık dönemde bir önceki döneme kıyasla gerileme söz konusu. “Avrupalı tüketici kabuğuna çekildi” diyen Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (EHKİB) Başkanı Burak Sertbaş’la sektörün son durumunu ve gelecekle ilgili öngörülerini konuştuk.

NOEL ALIŞVERİŞİ DE YOK
Sektörün 2022’ye çok iyi başladığını ama yılın ikinci yarısında Avrupa’daki resesyon ve Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle ihracatta meydana gelen gerilemenin bugüne kadar devam ettiğini söylüyor Sertbaş... Bu yıl iyimser tahminlerinin savaşın kanıksandığı ve Noel öncesi alışverişlerin başlayacağı yönünde olduğunu anlatan Burak Sertbaş, “Ama hala bu yönde bir sinyal alamıyoruz. Avrupalılar her yıl ağustosa kadar tatil yapar, eylülde işe döner, eylül ortasından sonra bizler canhıraş şekilde siparişler almaya başlardık. Hazır giyimde yılın son çeyreği ihracatın en canlı olduğu dönemdir. Bu da Christmas’tan kaynaklanır. Bu yıl normal bir sezona göre Egeli ihracatçılar olarak siparişlerimizde yüzde 30 gerileme var. Avrupa’daki fuarlarda bu durumu gözlemlemiştik” diyor.

UMUTLAR İKİNCİ YARIYA KALDI
Sertbaş, Avrupa’daki tüketicinin kabuğuna çekildiğine dikkat çekiyor. Pandemi sonrası intikam alışverişlerinin zamanının bu çeyrek olacağını düşündüklerini ama ümitlerini kaybettiklerini paylaşıyor ve ekliyor: “Bu çeyrek kaybedilince 2024’ün ilk 6 ayını da kaybedebiliriz. Ümitlerimiz 2024’ün ikinci yarısına kaldı. Sektör şu anda idare eder pozisyonda, yeter ki daha fazla düşmesin. Hepimizde iş var ama biz harala gürele çalışamazsak para kazanamayız. Mesai yapmasak bile çark hiç durmamalı ki sektör para kazansın. Şu an o durumda değiliz. Bu da karlılıkları etkiliyor. Doğa ve Güneydoğu bölgelerinde işçi çıkarmalarla ilgili duyumlarımız var. 150 bin kişiden bahsediliyor. Bunun 300 bine gideceği söyleniyor. Ege’de ufak tefek çıkarmalar var ama rahatsızlık yaratacak düzeyde değil.”

PAZARLAMADA TEMBELLİK YAPTIK
Burak Sertbaş, gelinen durumla ilgili de bir özeleştiri yapıyor. Gelinen noktanın sektöre sadece Avrupa’ya bağlı kalmakla tembellik yapmış olduğunu gösterdiğini söylüyor. Türkiye’nin hazır giyim ihracatının yüzde 65’i Avrupa, yüzde 20’si ABD’ye, geri kalanı Rusya ve Orta Doğu’ya yapıldığını bilgisini paylaşan Sertbaş, sözlerini söyle sürdürüyor:
“Avrupa’nın rahat bir pazar olması sektörü pazarlama anlamında tembelliğe itti. Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı Uzak Pazar Stratejisi çok doğru bir adım. Bu kapsamda biz de ABD pazarına yönelik çalışmalara başladık. Bu ülkede iki fuara gittik, devamı da gelecek. Kolay değil ama Avrupa bakış açısına en yakın pazar bu ülke. ABD’yi zorluyoruz. Bunu Avrupa’daki satışlarımız iyi giderken yapmalıydık. Oradan bir şeyler çıkacak ama önümüzdeki yılın ilk 6 ayına merhem olacak boyutta olmaz. Bir diğer hedefimiz de Rusya. Rusya’daki alıcılar Ege’deki üretici profiline çok uygun değil. Biz Ege’de genelde koleksiyon yapıp, sipariş alıyor, ona göre üretim yapıyoruz. Ama Ruslar, ‘Bu ürünü beğendim hemen yolla’ diyorlar, iki ay sonrasını kabul etmiyorlar. Rusya’daki ticaret ataşemizle bizim tarzımıza uygun alım yapacak firmaları araştırıyoruz.”

KOLEKSİYON BİZDEN
ÜRETİM ÇİN’DEN
MALUM pandemi döneminde Avrupalı alıcılar alımlarını Türkiye’ye yönlendirmişti. Ama şimdi Avrupalı’nın yüzünü tekrar Uzak Doğu’ya çevirdiğini belirtiyor Burak Sertbaş... “Avrupalı alıcılar zaten siparişleri azalttılar, üstelik stoklarında çok mal var. Uzak Doğulu üreticiler durgunluğun da etkisiyle bizden yüzde 30-40 daha aşağı fiyat veriyorlar. Navlun fiyatları da geriledi. Uçakla gönderdiklerinde bile daha ucuza geliyor. Avrupalılar bize verecekleri siparişlerin bir kısmını onlara yönlendiriyorlar. Biz tasarım konusunda çok iyiyiz. Hatta, çok yaygın olmasa da buradaki tasarımı beğenip, fiyat tutmadığı için Uzak Doğu’da ürettiren ve Uzak Doğu’daki üreticiye buradaki tasarım için para ödettiren alıcılar biliyorum” diyor.

MUTABAKATI
AVANTAJA
ÇEVİRMELİYİZ
MALUM, hazır giyim ve konfeksiyon sektörü ihracatının yüzde 65’ini Avrupa’ya yapıyor. Avrupa Yeşil Mutabakatı ile birlikte ihracat ve üretimde daha az karbon ayak izi bırakma durumu var. Burak Sertbaş, bu konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Aslında başımıza bela ama avantaja çevirmemiz lazım. Bu konuda çok çalışma yaptık üyelerimizi bilgilendirmek adına. Bizim sektördeki en büyük handikap çok KOBİ’yiz, hatta küçük ölçekliyiz. Gündemimiz hep günü yaşamak üzerine. UR-GE projesi yaptık, seminerler veriyoruz ama firmalar müşterilerden zorlama gelmedikçe bu işe girmiyorlar. Bizim üreticimiz esnektir, zorlama gelince kısa sürede adapte olacaklardır. Hazır giyimde çok büyük problem yok, asıl tekstilcilerin hazırlanması lazım. Onlar da büyük ve vizyonel firmalar. Birçok firma da hazırlığını yaptı. Hazır giyimde bunları yapan büyük firmalar var. Orta boy firmalar da epey yol kat etti. Bu biraz da para işi. Devlet desteklerinin bu yöne evrilmesi lazım. Ekonomik krizler bitince sürdürülebilirlik destekleri de gelecektir. Birçoğumuz güneş enerjisi santralini kurdu. En kolayı o. Firmaya da katkı sağlıyor. Sürdürülebilirlik destekleri konusunda acele edilmesi lazım. Pazarlamanın yeni şekli bu olacak. Sürdürülebilirlik konusunda tüketici de hassas. Bu tür ürünlere daha fazla para ödeyecek gibi görünüyor şu an. Özellikle genç nesil çok hassas.”

KATMA DEĞERLİ
İHRACAT YAPIYORUZ
HER ne kadar yılın ilk 9 ayında dolar bazında Türkiye genelinde yüzde 8, Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon Birliği’nde yüzde 9’luk bir gerileme olsa da hazır giyim, Türkiye’nin en katma değerli ihracat yapan sektörleri arasında yer alıyor. Burak Sertbaş, “Kilogram başına ihracat birim fiyatımız Türkiye ortalamasının oldukça üzerinde. Amacımız ortalama ihraç fiyatımızı daha yüksek seviyelere çekmek. Türkiye geneli ihracat kilo fiyatı 15.8 dolar. Birliğimizin ise 21.3 dolar. Katma değerli ihracat yapmanın, küresel rekabette rakiplerden bir adım öne geçmenin yolu tasarımdan geçiyor. Biz de bu konuda iyi durumdayız” şeklinde konuşuyor.