Kayakta yaralanmadan korunmanın yolları

Ancak bazı küçük detaylara önem vermeniz halinde kaza, dolasıyla da sakatlanma riskini en aza indirmek mümkün. Nişantaşı Formed Kliniği’nden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı Cavit Meclisi, kayak sakatlanmalarının en sık öğleden sonra, yorgunluk ve kondisyonsuzluk nedeniyle meydana geldiğini söylüyor. Kayak sakatlanmalarının çoğu direkt darbeden kaynaklanıyor. En basit ve kaba darbe türü, direkt düşme. Düşme açısı ve yönüyle kar sertliği sakatlanmada etkili. Diğer bir darbe türü, kayakçının ağaç ya da kaya gibi sert nesnelere çarpması. Üçüncü darbe türüyse iki kayakçının çarpışması. Kayak kazalarında ölüm riski çok düşük. Tüm sakatlanmalarda hızın rolü belirleyici. Kayarken hazınıza dikkat!

Kayakta en sık diz yaralanıyor

Kalça ve uyluk kemiği yaralanmaları: Yana düşme sırasında kalçaya direkt darbe ya da uyluk kemiğine döndürücü darbe gelebilir. Bu darbeler yaşlı ve osteoporozu olanlarda çok kolay kalça kırığına sebep olabilir. Gençlerde kalça çıkığı ya da uyluk kemiği kırıklarına yol açabilir.

Diz yaralanmaları: Kayak sırasında en sık yaralanma dizde görülüyor. Ön çapraz bağ özellikle hasar görmeye yatkın. Bu, ayağın kayağa sıkıca bağlıyken darbenin bu bağı hasara uğratmasından ileri geliyor. Diz sakatlanması sırasında bir sesin duyulduğu da ifade edilmişse, muhakkak MR tetkiki ile dizin incelenmesi gerekiyor. Bu hastaların çoğu ameliyat olmak zorunda kalıyor. Ön çapraz bağ hasarıyla birlikte ya da bağımsız olarak, dizdeki diğer bağlar ya da menüsküsler de hasara uğrayabilir. Sakatlanma sırasında hız ne kadar yüksekse hasar o kadar önemli olacaktır. Dize şiddetli yan darbeler, kemik hasarlarına da sebep olabilir.

Kaval kemiği kırıkları: Yeni çizmeler sayesinde, kaval kemiği kırıklarının sıklığı azaltıldı. Düşük çizmelerin bu kırıklara yol açma potansiyeli daha yüksek. Buna rağmen, bu kırıklar çocuk kayakçılarda görülmeye devam ediyor. Çocuklarda bu kırıklar, döndürücü darbe sırasında ortaya çıkıyor. Kişinin yaşına uygun tedavi yöntemi seçilmesi gerekiyor. Ancak, bu kırıkların çoğu ameliyat tedavisi gerektirir.

Omuz sakatlanmaları: Omuz sakatlanmaları az görülür. Kayarken omuz yaralanması yaşayan kişilerin çoğu acil girişime ihtiyaç duymadan kaymaya devam edebilir. Bunların çoğu, kolun yana açık durumda iken düşme ya da omuza direkt darbeden ileri gelir. Kas zorlanmaları, omuz çıkıkları, köprücük kemiği kırıkları, eklem çıkıkları görülebilir. Yaralanan dokuya uygun tedavi yöntemi seçilmelidir.

Kayakçı başparmağı: Kayak sırasında başparmağın dışa ve arkaya zorlanması sonucu, başparmak ekleminin zorlanması sık görülen bir sakatlanma. Bu sakatlanma ile birlikte el bileğinin iç yanındaki bağda da hasar oluşur. Başparmak eklemi çevresinde morarma ve el bileğinde ağrı görülür. Hafif yaralanmalar 2-3 haftalık tespit ile tedavi edilir. Daha ileri olanlar için ameliyat gerekir.

Sakatlanmaları önlemek mümkün

Yeterli sayıda ders almamış yeni başlayanlarda sakatlanmalar daha sık rastlanıyor. Doğru tekniğin ve deneyimin gelişmesine zaman tanımak gerekiyor. Sakatlanmada etkili başka faktörler ve alabileceğiniz önlemler şunlar:

KAYAKTAN ÖNCE ALKOL ALMAYIN, BOL SU İÇİN: Kayak sakatlanmalarının çoğunun öğleden sonra olması, yorgunluk ve kondisyonun koruma ve engelleme açısından ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Kayaktan önce alkol alınması da dikkat ve dengeyi olumsuz etkiler. Ayrıca, yeterli sıvı alımına sürekli dikkat edilmesiyle yüksek rakımda spor yapmanın riski azaltılabilir.

MUTLAKA KASK KULLANIN: Kafa travmalarını azalttığı için bazı spor dallarında yaygın biçimde kullanılan kask, kayak sırasında da kullanılmalı.

BAĞLANTILAR OTOMATİK AÇILABİLSİN: Bağlantıların otomatik olarak açılması sakatlanmaların engellenmesi için kritik rol oynar. Darbe sırasında kayağın ayağa bağlı kalması ayakta ve dizde ciddi sakatlanmalara sebep olur. Bundan dolayı bağlantıların çok iyi ayarlanması ve bunların bakımının yapılması ve sürekli gözden geçirilmeleri çok önemlidir.

Önce egzersiz, sonra kayak

Spor herkesin günlük rutininde yer almıyor. Buna vücudu hazırlamadan kaymaya başlamayı da ekleyince yaralanmalar artıyor. Yaralanmaların önüne geçebilmenin yollarından biri çok iyi bir kondisyona sahip olmak. Bunun için yapabileceğiniz en basit çalışmalardan biri, duvara sırtınızı yaslayıp, oturur pozisyonda durmak. Yaklaşık 3 dakika bu pozisyonda durun. Ardından sırtınızı duvarda kaydırarak tekrar dik pozisyona ulaşın. Denge için önemli kasları çalıştırmak için bir adım öne atarak, tek bacak çömelme, geniş duruşla yana çömelme etkili egzersizler.

Ayrıca, sırtüstü yatar pozisyonda omuzlar ve gövdeyi kaldırma, omuzları dönerek diğer taraf bacağa doğru kaldırma, yüzüstü pozisyonda omuzları ve gövdeyi kaldırma da gövde kaslarını çalıştırır. Şınav çekme, ayakta dururken elleri arkanızdaki masanın kenarına koyarak vücudu kaldırma kol kaslarını kayağa hazırlar.

Doserband ya da Theraband denilen aletlerle kas güçlendirme egzersizleri yapmanızda da yarar var. Kalça ve üst bacak kaslarınızı güçlendirmek için de spor merkezlerinde bulunan bisiklet ve step makinesini kullanabilirsiniz.

Kayak öncesi yapacağınız 10 dakikalık aerobik aktiviteleri ve 5 dakikalık germe hareketleri de bel, boyun ve bacak zedelenmelerinin önlenmesi açısından çok önemli.