Bu kitabın 40 yıl hatırı var

Prof. Dr. Akan’ın kahve aşkı tıp fakültesi yıllarında başladı. 1980 öncesinde, ortalık karışıktı. Derslere gidemiyor ama sınav dönemlerinde arkadaşlarıyla bir hafta boyunca gece-gündüz ders çalışıyordu. Mümkün olduğu kadar uykudan tasarruf etmek gerekiyordu, bu yüzden çok kahve içiyorlardı. Sadece Türk kahvesi vardı. Ama ocak başında durmak, pişmesini beklemek uzun sürüyordu ve hiç pratik değildi. Yurtdışına gidenlerden ısmarlanan, Amerikan pazarlarından ya da kaçak alınan hazır kahveler imdada yetişiyordu.
Beşinci sınıftayken değişim programıyla İtalya’ya giden Akan, buradaki kahve kültüründen etkilendi. Hemen her sokakta bir kafe vardı. Yavaş yavaş farklı pişirme yöntemleriyle ilgilenmeye başladı. “Hekim olmam nedeniyle bu ilişki sürecinde kafamı hep ‘Acaba sağlık açısından yanlış bir şey mi yapıyorum?’ sorusu kurcalıyordu. Konunun her yönünü araştırmaya başladım. Uzun yıllar boyunca kahve ve kafeinle ilgili yayınlanmış tıbbi bilgileri izledim. Bu kitabın yazılış nedeni de kahveyle ilgili doğruların bilinmesini sağlamak. Kahveyi yüceltme kitabı değil. Derdim kahvenin hem iyi hem de kötü taraflarını sunmak. Kahve fanatiği olduğum halde, bilimsel tarafsızlıktan sapmamaya çalıştım” diyor.
Akan, kahveyle ilgili damak tadını geliştirirken kahve makinelerinde, farklı kahveler yapmayı denedi. 2000’li yılların başında www.kahve.gen.tr’ı kurdu. Yetinmedi; kahveyle yapılan binlerce araştırma, makale, yayını inceledi. Değerlendirdi. Kahve ve Sağlık kitabında paylaştı.

KAHVENİN KANITLANMIŞ BİRKAÇ ETKİSİ�

- UYKUYU KAÇIRMIYOR AMA GEÇİŞİ ZORLAŞTIRIYOR: Kafein kahve çekirdeğinin gerek miktar gerekse etki açısından en önemli bileşeni olsa da, içinde onlarca çeşit farklı kimyasal madde var. Baştta çeşitli yağ, karbonhidrat, protein ve antioksidanlar geliyor. Bunlar kahvenin tadı, kokusu ve fiziksel özelliklerini etkilese de, etkisini asıl belirleyen kafein. Kahve içmenin uykuyu kaçırdığı en bilinen etkilerinden. Ancak çok fazla kanıt yok. Genelde kabul edilen, kafein almanın uykuya geçme süresini geciktirdiği ve uyku süresini kısalttığı.

- ERKEN BUNAMAYI ÖNLÜYOR: Çalışmalara göre kafein uyaranları algılamada, hedef belirlemede, işlenen bilgi miktarını artırmada olumlu etkilere sahip. Üç fincan ve üzerinde kahve içen erkeklerde zihinsel işlevlerin daha iyi olduğu belirlendi. Yine kafeinin alzheimer gibi erken bunamaya yol açan hastalıkları azaltabileceği öngörülüyor. Üç fincandan fazla kahve ya da eşdeğeri çay içen kadınlar, hafıza testlerinde bir ve daha az kahve içenlere göre daha başarılı.
- PARKİNSONDA YARARLI:�Japon kökenli Amerikalılar üzerinde 30 yıl boyunca yürütülen bir çalışmada, günde dört fincan ya da daha fazla kahve içenlerde, kahve içmeyenlere göre Parkinson hastalığının beş kat daha az olduğu görüldü. 13 araştırmanın meta analizine göre, kahve içenlerde parkinson görülme oranı içmeyenlere göre yüzde 31 az.
- BAZI KANSERLERİ ÖNLÜYOR: Karaciğer, böbrek ve daha az olmak üzere menopoz öncesi meme, kalınbağırsak ve rektum kanserlerinde yakalanma riskini düşürüyor.
- FELÇTEN KORUYOR: Karolinska Enstitüsü’nün araştırmasına göre mutedil miktarda çay-kahve içmek felç ihtimalini düşürüyor.
- DİŞLERİ ÇÜRÜMEDEN KORUYOR: Sarartsa da kahvenin diş çürüklerini önleme açısından yararlı olduğu anlaşıldı. Çünkü çürüklere yol açan streptokok adlı bakterinin dişe yapışmasını önlüyor.
- KARACİĞER VE BAĞIRSAK DOSTU: ABD’de 120 bin kişiyle, sekiz yıl süren bir araştırmaya göre, alkolik siroza bağlı ölümler günde bir fincan kahve başına yüzde 22 azalıyor. Norveç’teki bir başka araştırmaya göre, günde en az iki fincan kahve içenlerdeki sirozdan ölme riski, hiç kahve içmeyenlere göre yüzde 40 daha az. Ayrıca bağırsak hareketlerini artırdığı için bağırsakların kanser yapıcı maddelerle uzun süre temasını önlüyor. Pişmiş ette bulunan ve kalınbağırsak kanserinin oluşmasında önemli bazı maddeleri baskılıyor.
- TİP 2 DİYABET RİSKİNİ AZALTIYOR: Bu yararlı etki kadın ve erkekte aynı. Günde beş fincan ya da daha fazla kahve içenlerde yarar daha belirgin.
- GEBELİKTE DİKKAT: Kahve alımının kısıtlanması gereken nadir durumlardan biri. Hamilelerin günde 200 mg.’nin altında kafein alması öneriliyor.

UZUN LAFIN KISASI

YANLIŞ: Antibiyotik her enfeksiyonu tedavi eder. Ateşi yükselen içse iyi olur.

DOĞRU:Sadece bakterilerden kaynaklı enfeksiyonları tedavi eder. Virüsler üzerinde etkili değil.

SAĞLIĞIM İÇİN

Özlem Süer (Moda Tasarımcısı)

MUTLAKA YAPARIM: Organik ürünler vazgeçilmezlerim arasında. Fırsat buldukça, eşim ve kızımla Belgrad Ormanı’nda yürüyoruz. Genelde yakın mesafe gideceğim yerlere yürümeyi tercih ediyorum. Papatya çayı, ıhlamur ve rezene çayları tüketmeye özen gösteriyorum. Çok su içerim.
ASLA YAPMAM: Sigara ve alkol kullanmıyorum. Kırmızı etten olabildiğince uzak durmaya çalışıyorum.
MUTLAKA YAPACAĞIM:  Yakın zamanda pilates yapmaya başladım. Çok kısa sürede faydasını gördüm. Herkese tavsiye ediyorum. En kısa zamanda bir detoks programına yazılmayı düşünüyorum.

TAMAMLAYICI TIP

Cildiniz için yeşil yapraklı sebzeler

Ciltteki koyu renkli halkalar ve sivilcelerle baş etmek için ıspanak, roka, karahindiba, marul ve maydanoz gibi koyu yeşil yapraklı sebzeleri tüketin. Salatalara keten tohumu eklemek, hem kabızlıktan hem de sivilceden kurtarır. Brokoli, akne sorunda da yardımcı.