Staj yapan her öğrenci sigortalı oluyor

Bu durum onların okullarda aldıkları teorik eğitimlerini, stajyer olarak çalıştıkları işletmelerde sınamalarına olanak vermektedir. Böylece daha öğrenciyken çalışma hayatını tanımaları sağlanmaktadır. Ancak, staj sırasında kimi risklere maruz kalmaları sosyal sigorta güvencesini de beraberinde getirmektedir. 1 Ekim 2008’den itibaren ise, bu güvenceden sadece “zorunlu staja tabi olan öğrenciler” yararlanabiliyordu. Ancak, şu anda TBMM’de yasalaşmayı bekleyen ve kamuoyunda “torba kanun tasarısı” olarak bilinen tasarı yasalaşırsa, “zorunluluk” şartı aranmaksızın staj yapan tüm öğrenciler sigortalı sayılacak...
Düzenleme öğrenci ve
üniversiteler lehine
Düzenlemenin yasalaşması halinde, “zorunluluk” aranmadığı için özellikle üniversiteler, öğrencilerinin çoğunu stajyer olarak çalıştırabilecekler. Bu durum öğrenciler için eğitimleri sırasında çalışma hayatına atılma olanağı verecek.
Üniversiteler ise, artık sadece “zorunlu” staja tabi olanlar için değil, staj yaptırdıkları her öğrenci için sadece %6 prim ödeyecekler. Böylece, zorunlu staja tabi olanların dışındakileri de staja tabi tutmak istediklerinde tüm sigorta kollarına tabi olarak, diyelim en az %33,5 oranında prim ödeme yükümlülüğünden de kurtulmuş olacaklardır.

? Zorunluluk şartı kalkıyor

Halen TBMM’de görüşülmeyi bekleyen “torba kanun tasarısına” göre, meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler kısmen sigortalı sayılacak... Sigortalı sayılabilmeleri için de eğitim müfredatlarında “staj zorunluluğunun bulunması” şartı aranmayacak. Adeta, bu kapsamda staj yapan her öğrenci sigortalı sayılacak...

? Uygulanan sigorta kolu

Halen stajyer öğrenciler hakkında uygulanan sigorta kolu sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigorta koludur. Buradaki amaç, öğrenciye bir sosyal sigorta güvencesi sağlayabilmektir. Keza geçmiş dönemde, özellikle üniversite öğrencisi olup da staj yapanlar için böyle bir güvence yoktu. Dahası, stajları sırasında bir kazaya maruz kaldıklarında yapılması gerektiği belirtilen şey oldukça komikti. Bazı yüksekokulların staj yönetmeliklerinde, staj sırasında bir kaza olduğu vakit “öğrencinin ailesine derhal haber verileceği”nden bahsedilmekteydi.

? Genel sağlık sigortası da uygulanacak

“Torba kanun tasarısının” yasalaşması halinde, bir de genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacaktır. Yani, stajyer öğrenciler için söz konusu tasarının yasalaşması halinde, hem iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri hem de GSS hükümleri uygulanacaktır. Böylece, sağlık hizmetlerinden de yararlanabilmeleri önünde herhangi bir engel kalmamaktadır.

? Primleri kim ödeyecek

Stajyer öğrenciler sigortalı sayılacağı için buna ilişkin sigorta primlerinin de ödenmesi gerekmektedir. Belirtelim ki, sözü edilen sigorta primlerini staj yapılan işyeri ödemeyecektir!
5510 sayılı Kanuna göre meslek liselerinde staja tabi tutulan öğrencilerin primlerini Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar ödeyecek. Yüksek öğrenimdekilerin primlerini ise ilgili fakülte ya da yüksekokul ödeyecektir...

? Öğrencinin sigorta prim oranı

Halihazırda haklarında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanan stajyer öğrenciler için prim oranı %1’dir. Ancak, “torba kanun tasarısının” yasalaşması halinde ayrıca GSS hükümleri de uygulanacağı için prim oranı artacaktır. Buna göre; stajyer öğrenciler için prim oranı, prime esas kazançlarının % 6’sı olacaktır. Bu prim oranının % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 5’i ise genel sağlık sigortası primidir. Belirtelim ki, bunlar için prime esas kazanç yani prim kesilecek matrah asgari ücret olacaktır.

Kime stajyer öğrenci denir?

Gördükleri eğitimin gereği olarak uygulamalı öğrenim yapmaları zorunlu bulunan öğrencilere “stajyer öğrenci” denilmekteydi. Bir öğrencinin stajyer sayılabilmesi için, eğitim yaptığı müessesenin/üniversitenin statüsünde staj şartı bulunması ve yükseköğretim kurumu tarafından bir işyerine pratik eğitimini yapmak üzere belirli bir süre gönderilmesi gerekmektedir.
Fakülte, yüksekokul, meslekokulu gibi veya burs gibi yardımlarla tahsil imkanı sağlayan resmi veya özel müesseselerin yönetmelikleri veya burs şartları gereğince işyerlerinde staja tabi tutulan öğrencilerin yanı sıra milletlerarası teknik stajyer öğrenci mübadelesi esasları gereğince Türkiye’ye gelen yabancı uyruklu öğrenciler de bulunmaktadır.
Stajyer öğrenciler bu stajları süresince bir ücret almış olsalar bile, işyerlerindeki çalışmaları serbest irade beyanı ile değil, ilgili eğitim kurumlarının statülerinden doğan bir zorunluluğa dayanması dolayısıyla, hizmet akdi ile bağlılık bahis konusu olmadığından 1 Ekim 2008’den önce sigortalı sayılmıyorlardı... Ancak, 1 Ekim 2008’den itibaren sigortalı sayılıyorlar...