Hizmet tespitinde primler işçiden alınmayacak

Aslında gidemiyor! Kendisini dava ettiğini öğrenen işverenin işten çıkaracağını bilen işçi genelde çalıştığı sırada sessiz kalmayı tercih ediyor. Ancak, işten çıkınca ya da çıkarılınca şikayet veya dava hakkını kullanıyor. Bu ise, beraberinde birçok hak kaybını getiriyor. Bunlardan çok önemli bir eksikliği yakın zamanda SGK düzeltti.

SGK hatasından döndü

Geçtiğimiz günlerde SGK Hukuk Müşavirliği yayınladığı 2012/14 sayılı  genelge ile bu hatasından döndüğünü duyurdu ve uygulamaya yön veren eski genelgeyi yürürlükten kaldırdı. SGK bu genelgesi ile mahkeme kararı sonucu işverenin ödemesi gereken primlerin işverenden alınamadığı için işçiden alınması sebebiyle, sigortasız işçilerin mağdur olduklarını kabul etti. Dahası, mahkeme kararları uygulanmadığından, sigortalılar bağlanmayan emekli aylıklarını faiziyle istemek suretiyle bir kez daha dava açınca, genelde mahkeme kararları SGK aleyhine sonuçlanınca da SGK’nın külliyetli mahkeme masrafları ile karşı karşıya kaldığı da anlaşıldı.
Kaldı ki, Anayasanın 138. maddesine göre, “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve  bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” Artık, sigortasız çalışan işçiler mahkemeyi kazandıklarında, işverence ödenmesi gereken primler işçiden istenmeyecek ve mahkeme kararı ile birlikte hak ediyor ise işçiye emekli aylığı bağlanacak.

İşten ayrılan işçinin şikayet hakkı

Sigortasız çalıştırıldığını iddia eden işçi işten ayrıldığında SGK’ya şikayetçi olursa, SGK ancak işverenin kayıt ve belgelerini inceleyebiliyor. Kayıtlarda o kişinin çalıştığına dair bir bilgi veya belge var ise, tespit edilebilen süre kadar sigortalılık hakkı verilebiliyor. Çoğu kez kayıtlarda bu bilgilerin bulunması mümkün olmuyor... Netice itibariyle sigortasız çalışanın kaydı da olmuyor...

İşçinin dava hakkı

Sigortasız çalıştırılan işçi işten ayrıldığında, takip eden 5 yıl içinde iş mahkemesinde hizmet tespit davası açabilir. Bu süre hak düşürücü süre olup, geçirildiğinde dava açma hakkı da ortadan kalkmaktadır. Davacı işçi, mahkemede çok çeşitli bilgi ve belgelerin yanı sıra tanıklarla da orada çalıştığını ispat edebilir. Mahkeme işçi lehine sonuçlanırsa, mahkeme kararı ile tespit edilen kazanç ve gün sayıları SGK tarafından dikkate alınacaktır. Böylece, sigortasız çalışılan süreler emeklilikte aranan gün sayısına ilave olacaktır.

İşveren borçlarını ödemeyince SGK emekli etmiyordu

Tam da bu noktada ortaya önemli bir sorun çıkmaktaydı: Mahkemeyi işçi kazanmasına rağmen, kararda tespit edilen sigorta borçlarını işveren SGK’ya ödemediğinde veya işverene ulaşılamadığında SGK, işçinin kazandığı bu günleri dikkate almıyordu.
Hatta, işverenin ödemesi gereken primleri, işçinin ödemesi durumunda mahkeme ile kazandığı günleri işleme alıyordu. Bu da birçok mağduriyete sebebiyet veriyordu...
Bu uygulamanın dayanağı ise, 1982 yılı tarihli SSK Genelgesiydi. İşte bu genelge yürürlükten kaldırıldı.