Tanpınar’ın yıllarca sakladığı peçete

İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Arşivi’nden ve özel koleksiyonlardan derlenen eserlerden oluşan sergide Tanpınar’ın özel eşyasından elyazması metinlerine, kişisel notlarından imzalı kitaplarına kadar birçok kıymetli hatırası ilk kez görülüyor.

Tanpınar’ın üç beş fotoğrafını bilen edebiyatseverler için onun farklı dönemlerinden 80 adet resmini görmek serginin sürprizlerinden.

Kişisel eşyası arasında ömür boyu sakladığı bir peçete var ki, sanatçı dostlarının onun hakkındaki samimi düşüncelerini günümüze taşımış.

Füreya Koral, Hakkiye Koral, Mehmet Ali Cimcoz, Tarık Tekel ve Sabahattin Eyüboğlu, bir araya geldikleri bir yemekte lokanta peçetesine Tanpınar ile ilgili düşüncelerini yazmışlar. Ardından peçeteyi Tanpınar’a vermişler. Tanpınar da peçeteyi yıllarca saklamış.

SEKA’YA GİDECEKKEN KURTARILDI

Sergide edebiyat tarihi açısından oldukça önemli bir kitap ilgimi çekti. Tanpınar’ın Yahya Kemal Beyatlı’ya imzaladığı ‘Abdullah Efendi’nin Rüyaları’ isimli hikâye kitabı.

Günlüğünde “Hiç kimsenin, Yahya Kemal hariç, tesiri altında kalmadım” diyen Tanpınar kitabını da şöyle imzalamış: “Aziz üstadım Yahya Kemal’e Türkçemize şekil veren bilgiç ellerinden hürmet ve dostlukla öperek.”

Kitabın Tanpınar-Yahya Kemal ilişkisine ışık tutması kadar sergiye geliş serüveni de oldukça ilginç.

Yıllar önce imha edilmek üzere SEKA’ya gönderilmek için ayrılan hurda kâğıt yığınının içinden bir sahafın dikkati sayesinde kurtulmuş. ‘Abdullah Efendi’nin Rüyaları’nın bu çok özel nüshası daha sonra koleksiyoner Haluk Oral tarafından satın alınarak muhafaza edilmiş.

Haluk Oral sergilenmesi için verdiği kitabın kendisine nasıl ulaştığını ve Tanpınar-Yahya Kemal ilişkisini ‘Mızmız’ dergisindeki yazısında şöyle anlatıyor: “Hem yazarı hem de imzalanan kişiyi düşünerek, pek az kitabın bu kitap kadar heyecan uyandırıcı olduğunu söyleyebilirim. Yahya Kemal’in Ahmet Hamdi Tanpınar’a bir gazel ithaf ettiğini ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yazdığı son kitabın adının Yahya Kemal olduğunu hatırlarsanız, sanırım bu heyecanı siz de paylaşırsınız.

Tanpınar Yahya Kemal’i ilk defa 1919’un Kasım ayında İstanbul Üniversitesi’nin (o zamanki adıyla Darülfünun) Edebiyat Fakültesi’nde öğrenciyken tanır. Aslında Yahya Kemal’in şiirine yabancı değildir, hatta edebiyatı seçme nedenlerinden biri de Yahya Kemal’in orada ders vermesidir.

*

Bu dostluk ömür boyu kadar sürdü. Yahya Kemal, ‘Kendi Gök Kubbemiz’deki ‘Bahçelerden Uzak’ adlı şiiri Ahmet Hamdi Tanpınar’a ithaf etmiştir.”

‘Abdullah Efendi’nin Rüyaları’nın bu macerası sahafların ve koleksiyonerlerin kültür tarihi için önemini de gösteriyor aslında. Yok olup gidecek bir belge onlar sayesinde kurtulmuş ve günümüze kadar muhafaza edilmiş.

Her obje, eşya başka bir hikâye anlatıyor bize. 

‘Tanpınar’ sergisini görmek için son fırsatınız, 25 Temmuz.