238 şehrin mücadelesi

136 milyar dolar ciro, 350 bin çalışanıyla dünyanın en değerli şirketlerinden olan Amazon 1994 yılında Seattle’da kurulmuş ve şu anda oradaki genel merkezinde yaklaşık 40,000 kişi çalışıyor. Şirket Eylül ayında ikinci bir genel merkez (headquarters’ın kısaltılmışı olan HQ’yu kullanarak HQ2 demişler yeni kurulacak yere) kuracağını açıkladı ve şehirleri başvuru sürecine davet etti. Ve bir anda inanılmaz bir yarış başladı Amazon’u cezbedebilmek için. Şimdi soru-cevap şeklinde bakalım bu sürece:

- HQ2’ye neden ihtiyaç duyuldu? Kısa cevabı artık Seattle’a sığmadıkları için. Amazon halihazırda Seattle’ın en büyük işvereni ve şehrin kaliteli ofis m2’sinin %19’u Amazon tarafından kullanılıyor (toplam 752,000 m2). Agresif büyüme hedefleri var: yılda %20 büyüme diye düşünsek her yıl 27 milyar dolarlık yeni iş yaratmaları lazım. Bunu tutturmaları için hem yola çıktıkları online perakende, hem de bulut hizmetleri, Prime Air ismindeki havayolu şirketi (25’den fazla uçakları var), Echo akıllı cihazları, Whole Foods süpermarketleri, Fire tabletleri, video ve müzik hizmetleri gibi her kulvarda hızlı ilerlemek zorundalar. Bu da yeni insan ve yer demek.    

- İdeal HQ2 yerleşimi için kriterleri neler? Amazon 1 milyonun üzerinde kişinin yaşadığı, iş dostu politikaları olan, havayolu ulaşımı kolay, teknik personel bulabilecekleri bir yer aradığını söyledi. Bunun üzerine bir çok çalışma yapıldı analistler ve medya tarafından ve başta Boston, Atlanta ve Denver olmak üzere 8-9 şehrin ön planda olduğu düşünülüyor.

- Şehirler neden bu kadar hevesli Amazon’u çekmek için? Tahmin edebileceğiniz gibi ekonomik getirisinin çok yüksek olacağını düşündükleri için. Amazon HQ2 için 5 milyar dolar yatırım yapacağını ve yaklaşık 50,000 kişinin burada çalışacağını açıkladı. Bir şehrin emlak ve hizmet sektörleri ve tabii şehrin vergi toplama potansiyeli açısından çok heyecan verici. Ayrıca yaratacağı bir çarpan etkisi de olacak mutlaka, örneğin Amazon’a hizmet vermek için kurulacak şirketler teknoloji ekosistemini ciddi şekilde geliştirecek. 

- Aday şehirler Amazon’a ne öneriyor? Neredeyse dükkanın anahtarlarını. New Jersey eyaleti 7 milyar dolar vergi avantajı sundu örneğin. Charlotte için Michael Jordan şahsi bir mektup yazdı. Tucson şehrinin belediye başkanı başvurularının parçası olarak 6.5 metre yüksekliğinde o bölgede yetişen bir kaktüs gönderdi, burada güzel büyürsünüz anlamında. Danbury belediye başkanı Amazon’un akıllı asistanı Alexa’ya ‘Sence HQ2 nereye açılmalı?’ sorusunu sorup, ‘Danbury’ye tabii’ cevabını verdirtti. En uç örnek Georgia eyaletindeki Stonecrest’ten geldi: Şehrin adını Amazon olarak değiştirmeyi teklif ettiler.

- Bir şirketin iki genel merkezi olur mu? Amazon yaptığı açıklamada HQ2’nin statü olarak Seattle’daki genel merkezle aynı seviyede olacağını söyledi. Bu nasıl gerçekleşecek bilinmiyor. Jeff Bezos’tan bir tane var sonuçta. Şirketin birbirinden bağımsız ilerleyen iş kollarının bulunması bir avantaj olacaktır ama Amazon’u Amazon yapan şirket kültürünü muhafaza etmekte zorlanacaklardır mutlaka.

Bu tür yarışlar Amerika’da şehirler ve eyaletler arasında sıkça oluyor. Tesla’nın dünyanın en büyük pil fabrikasını kurmadan önce yarışan dört eyaletten Nevada’yı seçtiğini hatırlayabilirsiniz örneğin. Tabii ülkeler arasında da rekabet oluyor büyük yatırımları çekmek için. Ama sanırım bu kadar iddialı ve herkese açık bir yarış görmedik. 2018’de sonucuyla karşınızda olacağım tekrar.

Cumhuriyet Bayramı’mız kutlu olsun!