Hadi Uluengin: Barış için su pazarlığı

Hadi ULUENGİN

İsrail ile Suriye arasında Washington'da başlayan barış görüşmelerinin ikinci turunda gündem maddesi yine Golan tepeleri ve buradaki su kaynakları. Suriye uzun süreden bu yana bölgedeki su kaynakları konusundaki anlaşmaya Türkiye'nin de dahil edilmesini istiyor.

Kasım CİNDEMİR / WASHINGTON

İSRAİL ile Suriye arasında tarihi barış görüşmelerinin ikinci turu dün ABD'nin başkenti Washington'un yakınlarındaki Sheperdstown kentinde başladı. Barış görüşmelerinin ana konusunu, stratejik öneme sahip Golan tepelerinin Suriye'ye nasıl iade edileceği oluşturuyor. Golan'ın su kaynakları nedeniyle önemi, askeri öneminin önüne geçmiş durumda.

İsrail Başbakanı Ehud Barak ile Suriye Dışişleri Bakanı Faruk El Şara başkanlığındaki heyetler Washington'un 110 kilometre doğusundaki Sheperdstown kentindeki Clarion Hotel'de biraraya geldi.

Bir hafta sürmesi beklenen barış görüşmeleri 4 ana konu üzerinde sürecek.

Su kaynakları

Güvenlik

İlişkilerin normalleştirilmesi

Golan tepelerinin ne kadarının Suriye'ye iade edileceği

ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, görüşmelerin seyrine göre, temasların uzatılabileceğini belirterek, ‘Daha işin başındayız. Ne kadar sürer bilemeyiz’ dedi. İsrail Başbakanı Ehud Barak ise, ‘Komşumuzla barış yapmak için yeni bir bin yıla, yüzyıla hatta on yıla bile tahammülümüz yok. Bir yıl içinde çözeriz diye düşünüyorum’ diye konuştu. Görüşmelerde ilerleme sağlanması halinde, İsrail, Suriye Devlet Başkanı Hafız Esat'ın da Washington'a gelmesini istiyor.

TÜRKİYE DE GÜNDEMDE

İsrail'in 1967 yılındaki savaşta ele geçirdiği Golan tepeleri, İsrail'in su ihtiyacını karşıladığı Galile Denizi'ne kadar uzanıyor. İsrail tüm su tüketinin yüzde 12'sini bu bölgeden karşılıyor. Ancak kullandığı diğer su kaynakları ise, her geçen gün tükeniyor.

Bu nedenle bölgedeki su kaynakları, Golan tepelerinin askeri öneminin de önüne geçiyor. İsrail su kaynaklarını Suriye'ye tamamen bırakmak istemiyor ve kaynakların paylaşımı birinci şartı.

Suriyeliler ise, su kaynaklarının paylaşımına sıcak bakıyor ancak bu çerçevede Türkiye ile de bir su anlaşmasının yapılmasını istiyor. Türkiye, İsrail ve Suriye arasında bir su anlaşması yapılması konusu sık sık gündeme getiriliyor. Ortadoğu barışının kilit noktasını da su konusu oluşturuyor.

İsrail'in bir başka şartı da güvenlik. İsrail Golan Tepeleri'nin bir kısmını elinde tutmak isterken, iade edeceği topraklar karşılığında Suriye'den geniş güvenlik güvenceleri ve ABD'nin garantörlüğünü istiyor.

Türkiye'den ABD'ye:

Suriye'yi terörist ülkeler

listesinden çıkartma

İSRAİL ile Suriye'nin yeniden görüşme masasına oturduğu günlerde, Türkiye Amerikan Yönetimi'nden, Şam barındırdığı PKK teröristlerini sınırdışı etmediği takdirde Suriye'yi terörist ülkeler listesinden çıkartmamasını talep etti.

The Jerusalem Post gazetesinin dünkü haberine göre, Türkiye'nin bu yöndeki talebi, geçtiğimiz hafta yapılan Türkiye-İsrail yarı yıl stratejik görüşmeleri sırasında masaya geldi. Türkiye, ayrıca Suriye ile İsrail arasında yapılacak bir su anlaşmasının kendi çıkarlarına ters düşmemesini istedi ve İsrail Türkiye'ye su konusunda gerekli güvenceyi verdi.

Gazete, Türkiye'nin bu girişiminin yabancı yatırımcıları çekmek için listeden bir an önce çıkmayı hedefleyen Şam'ı zor durumda bırakabileceğini de belirtti.