Sarma savaşı

AKDENİZ Mutfağı trendi dünyada nicedir fırtına gibi esiyor. Bu mutfağın en iyi temsilcilerinden biri olan Türkiye ne yazık ki bu trendin nimetlerin yeterince faydalanamıyor. Bunun neden böyle olduğunu Londra’da Gama Food Limited Şirketi’nin sahibi Ali Sancak anlatıyor. Tesco, Asda, Morrison, Budgens gibi zincirlerin tedarikçisi olan Sancak, İngilte’ye Ülker, Dimes, Nuh’un Ankara Makarnası gibi markaları soktuğu gibi, nohut, mercimek başta bakliyat, zeytin, fındık, ceviz, asma yaprağı ve sarma da temin ediyor.

KAYBEDİNCE DÖNMÜYOR

Bu aralar oldukça dertli olduğunu aktaran Sancak, “Şu anda inanılmaz moda olan bir yiyecek var: Humus. Pepsi humusa yatırım yaptı. Meksika tahin fabrikası kurdu hemen. Türkiye nohutta pazar öncülüğünü 10 yıl önce kaybettiğimiz için humus furyası bize yaramıyor” diye anlatıyor. Bugün gelinen noktada ABD, Meksika, Rusya nohutunu satıyor, biz satamıyoruz. Diğer bir milli ürünümüz fındıkta çok zorlandığımızı söylüyor. “Devlet ucuz satılmasın diye fiyatı yukarı çekince pazara başka rakip ülkeler hızla girdi. Gürcistan fındığı bizim fındıktan yüzde 30 daha ucuz. Şu anda üç, dört fabrika birden devreye girdi” diye anlatıyor. Mercimek derseniz onu da Avustralya ve Kanada’ya kaptırmış durumdayız.
Ali Sancak’ı çok tedirgin eden esas en güncel mesele ise asma yaprağı ve zeytinyağlı yaprak sarma. Sancak’ın aktardığına göre, asma yaprağında tuhaf bir durum var. Avrupa Birliği’nin asma yaprağı için belirlediği ilaç kalıntısı oranı (pestisit) kuru üzümün çok çok üzerinde. Kuru üzümde bir kilogramda 5 miligram iken asma yaprağı için bir kilogramda 0.05 miligram belirlenmiş. Ali Sancak’ın rakamlarına göre, Türkiye’nin asma yaprak ihracatı 13.5 milyon dolar. İnanmayacaksınız ama yaprak sarma ihracatı bunun tam 10 katı yanı 135 milyon dolar. Ne ki Avrupa Birliği’nin asma yaprağında ilaç kalıntısı yönetmeliğini bir buçuk yıldan beri sıkı bir şekilde uygulaması ihracatı durma noktasına getirmiş.

YUNANLAR KAPIYOR

İzmir’den yılda 50 ton asma yaprağı, Tireli Tamtad Şirketi’nden ise 130 ton yaprak sarma ithal eden Ali Sancak, Türkiye’den gelen asma yaprağı ve yaprak sarmada Avrupa genelinde düşüş olduğunu söylüyor. Sancak, “AB’nin mantığına bakarsanız kalıntı oranı üzüm ile aynı olmalı. Ancak Brüksel’dekilere biz laf anlatamadık. Mutlaka Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın devreye girmesi gerek” diyor. Ali Sancak bu arada çalmadık kapı bırakmamış. Yazışmalarını gönderdi. Avrupa Birliği, İngiltere Tarım Bakanlığı, bizim Ekonomi, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlıklarına dilekçeler gidip gelmiş. Ekonomi Bakanlığı gördüğüm kadarıyla topu Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na atmış. Top bir yerden diğerine gidiyor ama kaybeden Türkiye oluyor. Çünkü asma yaprağı ve yaprak sarmasında kaybettiğimiz mevzileri Yunanlar hızla kapıyor.

ÇİN İLE FİYATLARI AŞAĞIYA ÇEKTİLER

TAMTAD’ın sahiplerinden Deniz Yuvgun’un bu konuda söyledikleri de dikkat çekici; “Yaprak sarmayı dünyada Türkler ve Yunanlar bilir en iyi. Bizimki kuşüzümü ve fıstığıyla daha sofistikedir. Yunanlar el işçiliği daha ucuz olduğu için gittiler Çin’de yaprak sarması fabrikası kurdular”. Çinliler yaprak sarma işine de girmişler ve Yuvgun’un söylediğine göre fiyatları aşağıya çekmişler. Avrupalılar da afiyetle Çin malı yaprak sarması yiyorlar.

13.5 milyon $: Türkiye’nin asma yaprak ihracatı

135 milyon $: Türkiye’nin yaprak sarma ihracatı

5 miligram: 1 kilo kuru üzümdeki ilaç kalıntısı oranı

0.05 miligram: 1 kilo asma yaprağındaki ilaç kalıntısı oranı