Vitrinden kedi-köpek satışı yasaklandı, peki nasıl denetlenecek
Hayvanları Koruma Kanunu ile pet shop’larda hayvan satışı yapılması yasaklandı. Oh! Sonunda. Ne zaman bir AVM’ye gitsem ya da yolum Eminönü, Kemeraltı gibi hayvan satışı yapılan çarşılardan geçse bir oyuncakmışçasına vitrine konulan, şirinlikleri ile müşteri çekmesi beklenen kedi ve köpekleri gördükçe kahroluyordum. Belki de çok iyi şartlarda bakılıyorlardı, bilemiyorum ama günün sonunda bir canın, karpuz seçer gibi vitrinden satılması fikri eminim birçoğumuzu rahatsız ediyordu. Peki, vitrinden satış yasaklandı da sorunlar bitti mi? Gizli gizli satana ya da alana ceza uygulanacak mı? Denetimleri kim, ne sıklıkta yapacak? Ve dahası cins hayvan isteyen nereden alacak?
PET SHOP’TA SATANA 2 BİN 43 LİRA CEZA
DOĞA Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanı Hüseyin Gökçe Meşe: “5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile 14 Temmuz 2022’den itibaren kedi, köpek gibi evcil hayvanların pet shop’larda satılması yasaklandı. Hayvanların o küçücük alanlarda tutulmasına, hayvan refahı açısından uygun olmayan şartlarda satılmasına ben de çok üzülüyordum. Artık, bu tarihten itibaren ekiplerimiz denetimlerini sıkılaştıracak. Yasağa uymayan ve pet shop’larda satışa devam edenlere, hayvan başına 2 bin 43 lira ceza kesilecek.”
KATALOGDAN SEÇ, BEĞEN, AL
Hayvan almak isteyen nereye gidecek?
Katalogdan satış yapılacak. Doğal ortamında yaşayan hayvanların tüm fotoğrafları ve bilgileri (cinsi, aşıları, doğum yeri gibi) satıcı tarafından internete yüklenecek. Bu bilgileri inceleyip, beğenip almaya karar veren kişi, alımı internetten yapacak ama hayvan doğal ortamından sahibine teslim edilecek. Hayvan satışına izin verilen bu üretim merkezleri ise Milli Parklar Genel Müdürlüğü denetiminde olacak.
SATIN ALMA, SAHİPLEN
İSTANBUL Barosu Hayvan Hakları Merkezi Üyesi, Avukat Deniz Tavşancıl Kalafatoğlu bu vesile ile hayvan sahiplenmenin yolunun hiçbir zaman satın almak olmadığının altını kalın çizgilerle çizerek, “O da bir can. Ve hiçbir can para ile satılamaz. Sokakta sevgi ve bir aile bulmayı bekleyen onlarca cins hayvan var. O nedenle sahiplenmeyi satın almaktan çok daha kıymetli buluyorum. Hayvanın karne, barışma hediyesi olmaz. ‘Aldık ama alerjimiz çıktı.’ Olmaz! Bu bilince ulaşmak zorundayız” diyor.
KAÇAK ÜRETİM VE SATIŞA DİKKAT
Gelelim yürürlüğe yeni giren uygulamaya. Bundan böyle hayvan almak isteyen katalogdan seçecek. ‘Zaten en çok dikkat edilmesi gereken nokta da burası’ diyerek uyarıyor Avukat Kalafatoğlu: “Bakanlığın katalogdan hayvan satışına izin verdiği, hayvan üretiminin yapıldığı ve hayvanların doğal ortamında yaşadıkları o yerler (üretim merkezleri) iyi denetlenmeli ve dahası bu üretim yerlerinin koşulları kolaylaştırılmalı ki yasadışı - kaçak üretim ve satışa yönelim olmasın.”
İHBAR EDİN
Bu noktada araya giriyorum. Üretim yerlerinin koşullarının kolaylaştırılması derken neyi kastediyor? Şöyle açıklıyor: “Üretim merkezlerine metrekare, elektrik, su gibi bazı koşullarda zorunluluklar koyuldu. Bazı üretim merkezi sahipleri ile konuştuğumuzda bu zorunlulukları yerine getirmekte zorlanacaklarını ifade ediyorlar. Bu da şu demek: Bu işi yapmaktan vazgeçecek ya da layıkıyla yapamayacaklar. Onlar yapamadığı zaman ‘merdiven altı’ dediğimiz üretim ve satış artacak. Merdiven altı üretim yerlerine denetimler çok sıkı tutulmalı ve bakanlığın denetimindeki üretim merkezlerinin de eli bir nebze de olsa rahatlatılmalı ki bu iş denetim altında kalsın. Hayvanların uygun, sağlıklı şart ve koşullarda yaşadığına emin olmak, hayvan satın alan kişilerin mağduriyetlerini önlemek açısından da önemli. Mesela, kişi para gönderiyor ama hayvan gelmiyor ya da ‘hastalıklı’ hayvan geliyor, 3-4 hafta sonra da ölüyor. Hayvanın içi çıkana kadar doğurtulmadığından, bebeklerin uygun ortamda doğduğundan, aşılarının yapıldığından, kayıt altına alındığından emin olmak her açıdan çok önemli. Eğer internette bu tarz ‘kaçak’ üretim ve satış yapılan bir yer ile karşılaşırsanız URL bağlantısını alarak siber suçlar ve ilçe tarım müdürlüklerine lütfen ihbarda bulunun.”
HANİ ‘MAL DEĞİL CAN’DI
HAYVANLARIN Yaşam Hakları Konfederasyonu Başkanı Nesrin Çıtırık, hayvan satışının katalogdan da olsa devam etmesine karşı. Tamamen yasaklanması gerektiğini belirterek “Türkiye’de 10 binden fazla hayvan üretim çiftliği var. Bunların çoğu bodrum, dehliz gibi yerlerde. Çoğu da hayvanları ölümüne doğurtup sonra çöpe atmaktan dahi çekinmiyor. Ruhsatlandırılmaları başta, bunlar için bir mevzuat var mı? Yok. Denetim var mı? Yok. Merdiven altı üretim için denetim, tedbir var mı? O da yok. O zaman söyle bana, katalogdan sanki mal seçer gibi hayvan seçilmesi ile hayvanın fiziksel olarak bir pet shop’ta olması arasında ne fark var? Hayvanları toplumun gözü önünde, metrelik kafesler içinde tutuyorlardı, şimdi aldılar gözden uzak çiftliklere, zindanlara hapsettiler. Hayvanları koruma kanunu çıktığında, ‘Hayvanlar artık mal değil, candır’ dediler. Madem can, nasıl olur da katalogdan, hem de internet üzerinden, eve sanki su, ekmek söylermiş gibi satışına izin verirsiniz?” diye soruyor.
Bunun bir ‘gözden uzaklaştırma’ operasyonu olduğunu söyleyen Çıtırık, mevzuatta internet satışlarının denetlenmesi konusunda da açıklık olmadığını belirterek diyor ki: “Bırakın hayvanların mal kapsamından çıkarılmasını, bundan böyle hayvanlar ‘ıskarta mal’ muamelesi görecek. Çünkü katalogdan beğendiniz ama yüz yüze beğenmediğiniz hayvanı, tıpkı olmayan bir elbise gibi, iade hakkınız var. Beğenilmeyip iade edilen ama sahibine ‘para’ kazandırması için üretilmiş o hayvanın sonu ne olur sizce? O hayvanları pet shop’takinden daha zor günler bekliyor.”
