Sanat sanat için mi yoksa NFT için mi

‘ALAN ALSIN, TEPE TEPE KULLANSIN’

Tarih boyunca neyin sanat olarak adlandırılacağına dair fikirler sürekli değişmiş olsa da bana göre sanat maddi bir faydayı değil, insanlara haz vermeyi amaçlayan özel bir faaliyettir. Belki de o nedenle her ne kadar zamanın ruhunu yansıtıyor olsa da NFT konusuna bir türlü ısınamadım. Önce, yakın zamanda 80. yaşını açtığı sergi ile kutlayan ressam Gürkan Coşkun ya da bilinen adıyla Komet’i aradım, ‘NFT, sanat mıdır?’ diye sordum. O da bana ‘NFT ne?’ diye sordu. Anlattım, örnekledim. Komet, “Olabilir, neden olmasın? Biri ona sanat diyorsa öyledir. Alan varsa alsın, tepe tepe de kullansın. Beni şahsen rahatsız etmez alınıp satılabilir olması ya da ders olarak okutulması” diyor.

NFT SEÇMELİ DERS OLDU

KRİPTO para ile hayatımıza giren NFT, lisans eğitimine de taşındı. Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar, ‘NFT’ye giriş’ dersinin senato kararıyla genel sosyal seçmeli dersler havuzuna eklendiğini kendi sosyal medya hesabından duyurdu. Edindiğim bilgiye göre ders bu dönem 70 kişilik kontenjan ile verilmeye başlanacak. Türkçeye ‘Değişimi Mümkün Olmayan Para’ olarak çevrilebilen NFT’nin seçmeli ders olarak verilmesi ise son yıllarda sanattan dijital oyuna kadar her alanda karşımıza çıkmasıyla doğru orantılı. Ankara Üniversitesi böyle bir çalışmaya öncü olmaktan, konuştuğum birçok öğrencisi de okullarının ‘Zamanın ruhu’nu yakalamasından gayet memnun.

‘NFT, SANATIN KURTULUŞU DEĞİL BATIŞIDIR’

Uluslararası tanınırlığa sahip çizgi roman, karikatür ve illüstrasyon sanatçısı ve Ece’nin yaratıcısı M.K. Perker’i de aynı soru ile arıyorum, “Ders olarak okutulması kafa karıştırıcı çünkü bu bir sanat akımı değil, herhangi bir metot değil” diyor, şöyle devam ediyor: “NFT daha çok ekonomik bir metot ve sanat okulunda da ekonomik bir metodun okutulması saçma. Sanat kolektörleri bir eseri kalitesi, durumu, sanatçının ya da işin tarihsel özelliğine göre satın alır, oysa NFT’yi alanlar daha çok yatırım amaçlı alıyor. NFT eser toplayanlar daha çok ‘Dursun da yarın öbür gün değerlenir’ mantığı ile hareket ediyorlar ki sanatçı da eserinin değerini, Coin gibi, manipüle ederek arttırıp düşürebiliyor. Sanatın kurtuluşu değil, batışı oldu bence bu durum” diyor.

ŞANSIMI DENEYEYİM

Sanatçı olmayan birçok arkadaşının para kazanma kaygısı ile bir şeyler çizip NFT’ye koyduklarını anlatan M.K. Perker, “Şansımı deneyeyim, satarsa satar’ kafasındalar. Böyle sanat mı olur? Herkes satıcı. Alıcı nerede? 90’ların sonundaki dot-com balonuna benzetiyorum ben bunu. (İnternetin ilk kez yaygınlaşmasıyla hızla değerlenen teknoloji hisseleri aynı hızla da batmıştı.) ‘Zamanın ruhu’ gibi bir argüman var, farkındayım ama o zaman galericilik ya da bienalcilik dersi de olsun. NFT grafik, heykel, geleneksel el sanatları gibi bir disiplin de değil. Nasıl sanat olarak görülür?” diye soruyor.

ZAMANIN RUHU NFT

Salih Aksu, New York-Londra-Türkiye üçgeninde çalışan ve yaşayan dijital medya sanatçısı. Benim de arkadaşım. Dost meclislerinde sorduğum ‘Dijital sanat, sanat mıdır?’ sorusunu bu kez röportaj için yöneltiyorum. Şöyle yanıtlıyor: “Modern sanat sergisine gelenler hep, ‘Ne var ki ben de yapardım’ gibi bir argümanla geliyorlar bize. Biz de ‘E, yapsaydın o zaman’ diyoruz. Bu kadar net aslında” diyor. Peki, NFT ne demek? Onu da şöyle yanıtlıyor: “NFT bir sanat formu değil ama dijital sanat dediğimiz resim, video, ses dosyasının otantikliğini doğrulamak üzere atılan bir imza ve sanat okulunda okutulması da çok doğru bir adım. Bak sana bir soru. Mona Lisa neden değerli? Çünkü onun değeri biraz da sanatçısı ile alakalı. NFT de böyle. Yaptığın iş NFT diye değerli olmaz, NFT sanatçının adı, bilinirliği ile kıymetli hale gelir ve sanatçı da eserini ‘Değiştirilmez bir anahtar’ ile imzalamış olur. Bir de artık bu çağda sanatı tükettiğimiz form değişti. Geleneksel sanat elbette hep hayatımızda olacak ama dijital sanat gelecek zaman. Beklemeye aldığımızda tabloya dönüşen akıllı TV’ler var artık evimizde. NFT’nin bir endüstriye dönüşmesi için de yeni nesil sanatçıların bunu bilmesi gerekiyor.”

SANATÇI VE SANATSEVERLER ÖĞRENMEK İSTİYOR

İyilik için Sanat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Selin Bozkurt, NFT’nin geleneksel sanata rakip olamayacağını ama sanatçılar için artık kaçınılmaz bir platform olduğunu belirterek, “Metaverse’nin de denkleme girmesi ile NFT özellikle de belirli bir yaşın altındaki sanatçılar için olmazsa olmaz bir alan. Durum böyleyken yeni nesil sanatçıların NFT’yi bilmesi, uygulaması şart olmuştur. Ders olarak konulması da yerindedir. İyi bir talep toplama aracı olmuş, ilgi de görecektir. Kendi sanatçılarımız arasında da NFT’ye ilgi ve merak var. Bu nedenle biz de Türkiye’deki ilk NFT atölyesini kurduk. Çünkü sanatçılar işlerini NFT’ye çevirme konusunda bilgi sahibi olmak, kendilerini geliştirmek istiyorlar. Keza sanatseverler, koleksiyonerler de... Şu an sadece Ankara Üniversitesi’nde seçmeli ders var ama bence diğer üniversiteler de yakın zamanda bu eğilime katılacak” diyor.