Eylem Tok Türkiye’ye iade edilecek

 ABD’ye kaçan Eylem Tok ve oğlu Timur Cihantimur, 14 Haziran’da yakalandı.

ABD MAHKEMESİ KARARLI

EYLEM Tok ve oğlu Timur Cihantimur’un ABD’deki dava süreçlerini takip eden gazeteci arkadaşım Mehmet Sümer’i aradım. Savcılığın 11 Eylül, 14.15’te Boston- Massachusetts Bölge Mahkemesi’nde görülecek dava sanki görülmüş de bitmiş gibi bir taslak hazırlayıp, bunu dosyaya koymasına, “Her ne kadar ‘önerilen’, taslak bir metin olsa da bu görülmüş şey değil. Sonuçta Tok’un avukatları da bunu görecek ve itiraz edeceklerdir. Ama bu, mahkemenin Tok’u iade etmekte kararlı olduğu anlamına da gelir. Tok’a yöneltilen ‘delillerin karartılması’ cezasının ABD’deki karşılığı 10 yıldır. Ki yargıç, savunmasını ‘Gönderirseniz Türkiye’de ceza almayacak’ üzerine kuran Tok’un avukatlarına da bunu iletmiş ve ‘Dünyanın her yerinde suça yataklık suçtur’ demişti. Demek ki yargıç Tok’un Türkiye’de
1 yıldan fazla ceza alacağına ikna olmuş. Ayrıca ABD ile Türkiye arasındaki iade anlaşması 1 yıldan az cezaları kapsamıyor. Bu sebeple ben Eylem Tok’un iadesine kesin gözüyle bakıyorum. Ama oğlu için aynı şeyi net şekilde söylemek mümkün değil. ABD vatandaşı ve 18 yaşından küçük. Mahkeme farklı bir karar alabilir.”

Mehmet Sümer

TASLAK METİNDE NE VAR

Savcılığın taslak metninde ise “Yukarıdaki bulgular uyarınca, kaçak Eylem Tok’un Türk Ceza Kanunu 281. maddesine aykırı olarak ‘delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme’ ve 283. maddesine aykırı olarak ‘suçluyu koruma’ suçundan Türkiye’ye iadesini onaylıyorum” ifadeleri yer alıyor.

Savcı Kristen Kearney

TÜRK VATANDAŞI OLDUĞU İÇİN İADESİ DAHA KOLAY OLUR

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Profesörü Bahadır Erdem, anne Eylem Tok’un Türk vatandaşı olduğu hatırlatması yapıyor ve diyor ki: “Yanı sıra işlenen suç adi bir suç. Yani doğrudan kişinin kişiye karşı işlediği; devlete karşı olmayan, siyasi olmayan, kişisel bir suç. Ki anne ABD vatandaşı değil. Hal böyleyken ABD, anneyi şak diye geri gönderme kararı almış. Muhtemelen 11 Eylül’deki dava sonrası iade süreci hemen başlayacak.”

Bahadır Erdem

Peki bir benzeri oğlu için de geçerli olur mu?

Cevabı şu: “Net söylemek mümkün değil. Mahkemeyi bekleyip, göreceğiz. Çünkü zanlı ABD vatandaşı ve ABD ile Türkiye arasındaki iade antlaşmasına göre tarafların kendi vatandaşlarını iade zorunluluğu yok. ABD’deki yetkili makam, iadesi istenilen kişi aleyhindeki tüm delilleri titizlikle inceledikten sonra vatandaşının iadesine karar verebilir ya da vermeyebilir. Keşke ikisi de iadesi edilse de anne ve oğul burada yargı önünde hesap verseler.”

GÜCÜNE GÜVENMEYECEKSİN

Prof. Dr. Erdem, “Eğer” diyor “Timur Cihantimur annesi Eylem Tok ile ABD’ye kaçmasa, anne- oğul hukuka uygun davransa ve delillerin toplanmasına izin verselerdi ve dahası kazanın savundukları gibi ‘taksirle’ yani istemeden işlendiği ispatlanabilseydi belki de şimdiye kadar Timur Cihantimur çoktan cezasını çekip, salıverilmişti” yorumunu yapıyor ve ekliyor: “Ebeveynlerin, maddi güçlerine güvenerek, ‘Ben ne istersem o olur’, ‘yasa da hukuk da tanımam’ tavrının velayetleri altındaki bir genci ne hale getirdiği açıktır.”

OĞLU BÜYÜK OLASILIKLA ABD’DE YARGILANACAK

Marmara Üniversitesi Milletlerarası Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı, avukat Prof. Dr. Selami Kuran da anne Eylem Tok’un Türk vatandaşı olması, kazanın Türkiye’de olması ve annenin “suçluyu koruma” suçlamasıyla Türkiye’ye iadesinin istendiğine vurgu yaparak, “Bu açılardan baktığınız da annenin Türkiye’ye iade edilmesi gerekirdi, öyle de oldu. Aksi skandal bir karar olurdu” diyor. Peki “taksirle ölüme sebebiyet verme” suçlaması ile iadesi istenen Timur Cihantimur’un durumu ne olacak? Yanıtı şu: “Suç işlediği iddia edilen kişi, suçu işlediği ülkenin dışında, vatandaşlığını taşıdığı başka bir ülkede bulunuyorsa ve orada da yakalanmışsa, uyruğunda bulunduğu ülkenin devleti, ki burada ABD, ilgili soruşturmayı kendi yürütebilir, yargılama yapabilir ve ceza verebilir. Türkiye için de- iade anlaşması gereği- aynısı geçerli. Yani ABD, zanlıyı Türkiye’ye yargılanmak üzere iade edebileceği gibi vatandaşı olduğu için kendi de yargılayabilir. Ki işlenen suç ABD yasalarına göre bize kıyasla daha ağır bir yaptırım öngörüyor. Dolayısıyla zanlının ABD’de yargılanması yönünde bir karar çıkabileceğini düşünüyorum açıkçası. Tabii yine de buna mahkeme karar verecek.”

Prof. Dr. Selami Kuran

YA KAÇMASALARDI NE OLURDU

Hatırlayalım: 2017’de 3 kişinin ölümüne neden olan ve 22.5 yılla yargılanan yazar Emrah Serbes, 3 yıl hapis yattıktan sonra tahliye edildi. Yönetmen Sinan Çetin’in oğlu Rüzgâr Çetin, 2016’da 1 polisin şehit olduğu kazaya karışmış, 6 yıl 3 ay ceza almıştı.

Tutuklu kaldığı 10 ay göz önüne alınarak salıverildi. Prof. Dr. Kuran, “Bu, zaman zaman bizlerin de eleştirdiği bir konu. Trafik kazaları taksirle ölüme sebebiyet verme çerçevesinde değerlendiriliyor. Genellikle tutuklama kararı çıkıyor. Ama 4-5 ay gibi kısa bir zamanda mahkeme, zanlının tutuksuz yargılanması yönünde karar alabiliyor. Bu da mağdur aileleri için büyük hayal kırıklığı tabii. Tutuklama elbette bir tedbirdir ama ölüm söz konusu olunca daha dikkatli kararlar alınması lazım” yorumunu yapıyor.