Uyku öncesi ve uykuya geçişi kolaylaştırmak

Her çocuğun yatağa gitme saati, uyumadan önce tercih ettiği etkinlik(ler), uyurken rahat ettiği pozisyon ve kıyafet, uyuduğu odadaki ışık ve ses seviyesi, tek başına veya anne-babayla uyuma alışkanlığı gibi uyku öncesi ve uykuya dair farklı davranışları vardır. Çocuğunuz ve siz uykuyla ilgili birlikte geliştirdiğiniz bu davranış örgüsünden hoşnutsanız, çocuğunuz rahatça uykuya dalıyor ve gece sık sık uyanmıyorsa, uykusunu yeterince alıyor ve gün içinde davranışları tatmin edici ise şimdilik her şey yolundadır. Fakat çocuğunuzun uyku düzenini değerlendirirken şu anki uyku zamanı alışkanlıklarının uzun vadeli sonuçlarını düşünmek yararlı olacaktır.

Uyku zamanı alışkanlıkları, çocuğunuzun yatmaya hazırlanırken ve uykuya dalarken sahip olduğu alışkanlıklardır. Bebeklik döneminde, bebeğin altını değiştirip uykuya dalana kadar onu kucakta tutmak veya emzirirken uyutup sonra yatağına koymak zaten bebeğin kesintisiz uyumasını beklemediğimiz ilk aylarda yaygın bir davranıştır. Fakat yaklaşık 3 aydan itibaren sağlıklı bebekler gecenin büyük bir bölümünü uyuyarak geçirirler. Eğer bebeğinizin uyku düzeni 5-6 ay civarında hálá oturmadıysa, sallanmadan veya emmeden uykuya dalamıyorsa, gece içinde uyandığı zaman kendi başına uykuya dalması problem olacaktır. Bu durumda, uykuya dalmak için emme ya da sallanma gibi uyku zamanı alışkanlıklarının gözden geçirilmesi gerekebilir.

Birçok anne-babanın uykuya geçişi sağlamak için çocuk uyuyana kadar sallamak, emzirmek, kucağında tutmak, okşamak kadar kendi yataklarında yatırıp sonra kendi yatağına aktarmak veya yatağının yanında yatıp o uyuduktan sonra ayrılmak gibi çeşitli alışkanlıkları vardır. Fakat bu gibi alışkanlıklar, çocuğun kaygı duymadan anne-babadan ayrılmayı öğrenmesini ve kendisini bağımsız bir birey olarak algılama sürecini zorlaştırır.

Çocuklar ilk uykuya geçerken onlara sunulmuş olan koşulları gece boyu her uyandıklarında tekrar talep ederler. Gece uyanmak uykunun doğal seyri içinde normaldir. Ancak uyandıktan sonra tekrar uykuya dönememek sorun yaratır.

Ona sevdiği bir oyuncağı sunun

Çocuğunuz ile yatmak yerine sevdiği bir oyuncak, bebek, hayvan ya da özel bir battaniye gibi bir geçiş objesiyle uyumasını sağlamak çocuğunuzun uyku zamanı sizden ayrılmasını daha kolay kabul etmesine yardımcı olur. Çocuğunuz uyuduğu zaman siz kendi yatağınıza geçseniz bile, geçiş objesi gece boyu onun yanında kalacaktır. Dolayısıyla gece uyandığında tekrar uykuya geçmek için size ihtiyaç duymaz, çünkü onu rahatlatan ve güven veren bir objeye sahiptir. Ayrıca, çocuğunuzun nerede uyursa uyusun geçiş objesini her zaman yanında tutacağını bilmesi ona kendi hayatı üzerinde küçük de olsa bir kontrole sahip olduğu hissini verir. Çocuklar genelde geçiş objelerini erken çocukluk dönemlerinde seçer ve 6-8 yaşlarına kadar kullanabilirler. Çocuğunuzun bir geçiş objesine ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız, ona yararı olabileceğini düşündüğünüz sevdiği bir oyuncağı sunabilirsiniz. Fakat siz uygun gördüğünüz için buna bağlanmasını bekleyemezsiniz, yani son karar her zaman onun olmalıdır. Yine de unutmamanız gereken önemli bir nokta, eğer uyku zamanı siz bir geçiş objesi gibi davranmaya devam ederseniz (beslemek, okşamak, sallamak vs...), çocuğunuz ihtiyacı olmadığı için geçiş objesini hiçbir zaman kabul etmeyecektir.

Anne-babaların uykuyla ilgili bilmeleri gereken en önemli bilgilerden biri uykunun da bir çeşit ayrılık olduğudur. Uyku zamanı özellikle küçük çocuklar için günün en zor saatleridir. Dolayısıyla, çocuğunuz tek başına yatağına göndermek onun için endişe verici olabileceği gibi, sizin için de günün en keyifli geçebilecek anlarından mahrum kalmak demek olabilir. Eğer uyku zamanı siz ve çocuğunuz için hoş olmayan ve her gece mücadele gerektiren bir zaman dilimiyse uykudan önce çocuğunuzla 10-30 dakika arası gerçekleştirebileceğiniz ortak bir etkinlik günün bu saatini kolaylaştırabilir. Bu, hikáye okuma, sakin bir oyun, ertesi güne dair planların konuşulması gibi çocuğunuzla sizin için özel herhangi bir etkinlik olabilir. Eğer çocuğunuz isterse, geçiş objesini de uyku öncesi gerçekleştirdiğiniz bu programınıza dahil edebilirsiniz. Oyuncak bebeğinin de okuduğunuz hikáyeyi dinlemesi veya sevdiği müziği dinlerken battaniyesinin yanında olması uykuya geçişi kolaylaştırabilir.

Çocuğunuzu bilinçlendirin

Uyku öncesi heyecanlı veya ürkütücü hikáyelerden ya da güreşmek, dövüşmek gibi çocuğuzun uyku öncesi hareketlendirecek ve uykuya geçişini zorlaştıracak etkinliklerden uzak durmanızda yarar vardır. Ayrıca, televizyon izlemek yan yana izlense bile, kaliteli bir etkileşim olmadığından birlikte zevk alarak yaptığınız bir etkinliğin yerini tutmaz.

Çocuğunuzun uyku öncesi beraber geçireceğiniz sürenin tam olarak ne kadar olduğunu bilmesini sağlayın ve anlaştığınız süreyi aşmayın. Örneğin, ona bir kitap okuyorsanız, 5 dakikanız ya da 3-4 sayfanız kaldığı gibi ufak hatırlatmalar belirsizliğin neden olabileceği tartışmalar veya hayal kırıklıklarını önleyebilir.