Bir tarih çığlık atıyor: 3 bin yıllık mezarlar 60 yılda ölüyor
Önceki gün dünya mirasına aday Kaunos kenti için hazırlanan bir rapor elime geçti.
İlk olarak rapordan bir cümle aktarıyorum:
“Kaunos kaya mezarları, kayaçlarındaki bozulma nedeniyle gün geçtikçe yapısal bütünlüğünü kaybetmekte, hatta yok olma tehlikesi ile de karşı karşıyadır.”
Bu çarpıcı tespitten sonra şimdi detaylara girebilirim.
Düşünün ki...
Pers işgallerinden, Bizans ordularından, Roma baskınlarından kurtulmuş bir tarih.
Şimdi “ilgisizliğin sinsi işgali”nden kurtulamıyor.
Evet, 3 bin yıllık bir tarih gözümüzün önünde eriyip gidiyor.
Muğla Dalyan’daki dünya mirasına aday Kaunos kenti.
Kaya mezarları. Liman kentleri. Hamamlar. Kilise.
On binlerce turistin akın ettiği Dalyan, eriyip giden bu tarih nedeniyle alarm veriyor.
Bu rapor işte o alarmın işaretidir.
Raporu Dalaman Ortaca Köyceğiz Turistik Otel ve Turizm İşletmecileri Birliği (DOKTOB) Başkanı Yücel Okutur’dan aldım.
Okutur aynen şöyle diyor:
“Dalyan dünyada eşi benzeri olmayan bir zenginliktir. Düşünün ki kayıklarla gezdiğiniz kanallar arasında binlerce yıllık bir tarih yükseliyor. Doğayı, denizi ve binlerce yıl önceki uygarlığı yaşıyorsunuz. Böyle bir zenginlik başka nerede var. Elbette daha büyük bir ilgiyi hak ediyor.”
Yıllarca süren kazı çalışmalarında arkeologlar elbette ellerinden geleni yaptılar. Ama olayın boyutları çok daha büyük.
Bu tarih ve turizm merkezi daha büyük bir ilgi istiyor.
Bu rapor işte o ilginin tam zamanı olduğunu gösteriyor.
Başlıklar halinde özetlersem:
KAYA MEZARLARI:
“Eriyip giden kaya mezarlarını kurtarmak için 2010 yılında TÜBİTAK proje destekleme fonu kapsamında bir çalışma sunulmuştur. Ancak TÜBİTAK başkanının değişmesi nedeniyle proje askıya alınmıştır. Kaya mezarlarının tahribatını durduracak proje hazır durumdadır. Tek eksik destektir.”
KAUNOS TİYATROSU:
“Kaunos Tiyatrosu’nun restorasyonu sadece bir mimari restorasyon çalışması değildir.
Bu restorasyon çalışması, 15 metreyi bulan devasa istinat duvarlarının restorasyonunu da kapsadığı için, aynı zamanda ciddi bir statik – mühendislik restorasyon uygulamasıdır. Dolayısı ile bir defada yapılabilecek bir çalışma değildir.”
KAUNOS HAMAMI VE APOLLON KUTSAL ALANI:
“Güney Ege Kalkınma Ajansı’na yapılan restorasyon başvurusu var. Ancak destek beklemektedir.”
KUBBELİ KİLİSE:
“Türünün, Anadolu’daki en eski ve en iyi korunmuş örneklerinden birisi olan kubbeli kilisenin rölövesi için restorasyon projeleri hazırlanmalıdır. Derin çatlakların daha da büyümemesi için ivedi doldurulmaları gerekmektedir.”
TURİZM BAKANI ERSOY’A ÇAĞRI
2400 yıl önceyi düşünün.
Bir şehir sıcak su kaynağını arklarla vadideki hamamlara indiriyor. Buhar elde ediyor.
Bir uygarlık düşünün.
Ölülerini korumak için dağlara mezarlar kazıyor. Limanlar, kentler, tapınaklar, kiliseler, pazar yerleri inşa ediyor. Ve bütün bu uygarlık, tarihin birer sessiz tanığı olarak bizim topraklarımızda bulunuyor.
Ve hem de nerede?
Akdeniz’in en güzel kıyıları olan Fethiye ile Köyceğiz arasında.
Tarihin ve turizmin böylesine iç içe geçtiği başka neresi var?
Çok iyi biliyorum ki;
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy kültürü ve turizmi yükseltmek için elinden geleni yapıyor.
Hem de iyi yapıyor.
Eminim şimdi Kaunos’taki kaya mezarlarından yükselen bu “tarihi çığlığı” da duyacaktır.
