Ben bu insan hakkı belgesinin altına imzamı atarım

146 sayfalık belgeyi satır satır okudum...

Ve ben bu eylem planının ana omurgasını oluşturan:

- 11 temel ilkenin;

- 9 amaç zincirinin;

- 50 hedef tablosunun;

- Ve 393 faaliyetin altına imza atarım...

Okurken heyecanlandım çünkü:

Her birimizin içine “dert” olan, “Neden bizde eksik?” diye üzüldüğümüz, “Avrupa’ya bakın” dediğimiz, insan hakkı adına ne varsa bu belgede gördüm...

Elbette hukukçular tartışır...

Ama ben son sözü şimdiden söylüyorum:

“Lütfen bu planı 2 yıla yaymayın. Ve seçimlerden önce yasalaştırın.”

Şimdi kendi adıma çıkarttığım başlıkları özetliyorum...

AVRUPA İNSAN HAKLARI VURGUSU

Belgede sık sık Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Mahkemesi (AHİM) vurgusu yapılıyor.

Anayasa Mahkemesi içtihatları, temel insan hakları başlıkları temel alınıyor.

İfade de şöyle:

“Belge’nin arka planına bakıldığında insan hakları hukukunun evrensel standartları öne çıkmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) içtihatları ve Avrupa Birliği müktesebatı söz konusudur. Bunlar insan hakları hukukuna ilişkin standartları sürekli yükselten bölgesel düzeyde uluslararası enstrümanlardır.”

HAK VE ÖZGÜRLÜK LÜTUF DEĞİLDİR

“En yaygın tanımıyla insan hakları, insanın sadece insan olmasından dolayı sahip olduğu haklardır. Hak ve özgürlükler lütufla doğmadığı gibi, bir lütuf olarak da korunamaz. İnsan olmak nedeniyle sahip olunan haklar, hukuk devletinin varlık sebebidir.”

ÖZGÜRLÜK TANIMI 

“Kimse insan haklarını ortadan kaldırma özgürlüğüne ya da özgürlükleri yok etme hakkına sahip değildir. İnsanın nasıl inanacağı, nasıl düşüneceği, nasıl giyineceği, nasıl görüneceği, kısaca nasıl yaşayacağı münhasıran insana ait bir tercihtir. 

YARGIDA MAKUL SÜRE

“İnsan haklarını koruyup geliştirmenin güvencesi olan yargı, adil kararı, makul sürede verebildiği ölçüde toplumun adalet duygusunu tatmin edecektir. Adil yargılanma hakkı, sadece duruşma salonundaki tarafların tatmini için değil, toplumun yargıya güveninin tesisi için de olmazsa olmaz bir ilkedir.”

ADALET BAKANI YETKİSİ

“Adalet Bakanı’nın, hâkimleri başka bir yargı çevresinde geçici olarak yetkilendirebilmesine ilişkin hüküm kaldırılacaktır.”

MASUMİYET KARİNESİ:

“Suç ve cezaların şahsiliği ile masumiyet karinesinin esas olmasına ilişkin temel ilkeler adli ve idari iş ve işlemlerde etkin bir şekilde uygulanacaktır. Lekelenmeme hakkının kapsamı genişletilecek ve düzenleme etkili bir şekilde yapılacaktır...”

YARGI-MEDYA İLİŞKİSİ

“Soruşturma ve yargılamalar hakkında masumiyet karinesine dikkat edilmek suretiyle kamuoyunun bilgilendirilmesini temin etmek için kamu görevlileri ile medya çalışanlarına yönelik farkındalık artırıcı faaliyetler yapılacaktır. Basın, yayın ve internet yoluyla işlenen suçlarda muhakeme şartı olan süreler hukuki öngörülebilirlik ve ifade özgürlüğünü güçlendirmek amacıyla yeniden ele alınacaktır.

İnternet sitesinin tamamı yerine sadece ilgili içeriklerin kısıtlanmasının sağlanmasına ilişkin uygulamadan kaynaklı sorunlara yönelik gerekli tedbirler alınacaktır.”

GAZETECİ GÜVENLİĞİ

“İfade ve basın özgürlüğünün önemli bir parçası olan “gazeteci güvenliğinin” esas olmasına ve gazetecilerin mesleki faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik tedbirler alınacaktır.”

İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ

“İfade özgürlüğünün en geniş şekilde teminat altına alınması amacıyla ilgili mevzuat uluslararası insan hakları standartları doğrultusunda gözden geçirilecektir.

Haber verme sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamalarının soruşturma konusu olmaması için hâkim, savcı ve kolluk görevlilerine düzenli olarak eğitim verilecektir.

İfade açıklaması yoluyla işlenen suçlar nedeniyle verildiği anda kesin olan hükümlere karşı kanun yolu getirilecektir.”

TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ

“Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının güçlendirilmesi amacıyla ilgili mevzuat ve uygulama uluslararası standartlar dikkate alınarak gözden geçirilecektir.”

DİNİ BAYRAMLAR

“Hangi dine mensup olursa olsun kamu ve özel sektör çalışanları ile öğrencilere, kendi dini bayramlarında izinli sayılma imkânı getirilecektir.”

NEFRET SUÇLARI

“Ayrımcılık ve nefret suçuna ilişkin Türk Ceza Kanunu’nda yeni bir düzenleme yapılacaktır.”

İFADE ALMA İŞKENCESİNE SON

“İfade alınıp serbest bırakılmak üzere verilen bir yakalama kararı kapsamında mesai saatleri dışında yakalanan kişiye, makul bir sürede adli makamlara başvurmayı taahhüt etmesi şartıyla serbest bırakılma imkânı getirilecektir.

İfade alma işlemlerinin mesai saatleri dışında yapılamaması nedeniyle yakalama kararlarının infazından kaynaklanan mağduriyetleri gidermek için, bu işlemlerin adliyelerde 7 gün 24 saat esasıyla yapılması sağlanacaktır.”

GECE YARISI GEL BAKALIM

Birçoğumuzun başına gelmiştir. Bir para cezası için bile gece yarısı gözaltı olmuştur... 

“İddianame ile tanık ve müştekiler hakkında çıkarılan zorla getirme kararları, ilgiliye telefonla bilgilendirme mesajı yoluyla da bildirilecektir.

Çağrı üzerine gelmeme durumunda tebligat sürecinin usulüne uygun şekilde tamamlandığı tespit edilmeden zorla getirme veya yakalama işlemi yapılmamasına yönelik tedbirler alınacaktır.”

İŞİN YOKSA TANIK OL DEVRİNE SON

“Şikâyete bağlı suçlarda, ifadesi alınmak üzere meşruhatlı davetiye tebliğine rağmen müştekinin duruşmaya mazeretsiz olarak gelmemesi halinde kamu davasının düşürülmesine ilişkin mevzuat çalışması yapılacaktır.”

İŞKENCE ÖNLEME VE AVRUPA STANDARTI

“Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi ile BM İşkenceye Karşı Komite tavsiyeleri dikkate alınarak nezarethaneler ile geri gönderme merkezlerinin fiziki kapasiteleri dâhil standartları korunarak sürekli gözden geçirilecektir.”

KADINA KARŞI ŞİDDET VE AVUKAT HAKKI

Ş“iddet mağduru kadınların hak arama yollarını etkin bir şekilde kullanabilmeleri için Ceza Muhakemesi Kanunu 234’üncü maddesi uyarınca avukat görevlendirilmesi imkânı getirilecek, adli yardım hizmetlerinden yararlanma koşulları kolaylaştırılacaktır.”

ÇIPLAK ARAMA İDDİALARI

“Üst ve beden aramalarının, insan onurunu zedelemeyecek şekilde uygulanmasına yönelik kararlılık sürdürülerek kolluk görevlileri ve ceza infaz kurumu personeline düzenli eğitim verilmesine devam edilecektir.”

SONUÇ:

146 sayfalık bu eylem planı kişi hak ve özgürlükleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ciddi atıflar yapıyor.

Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadlarına dayandırılan pek çok madde var...

Okurken, “hadi keşke” dedim.

Çünkü bu millet, en geniş anlamda insan haklarını ve demokratik yaşamı hakediyor...

Keşke iktidarı ve muhalefetiyle el ele verip daha da katkı yaparak bu eylem planı hayata geçirilse...

Bazı muğlak ifadeler yerine...

2023 seçimlerine gitmeden...

Her birimizin hakkı olan bu eylem planı hayata geçse...