23 Haziran'da bu paranın üzerinde bu 'muamma' çocuğun resmi olacak
Kendini mahallenin ağır abisi sanan bir meczubun, “eşcinsel” diye işitme engelli bir çocuğu sokak ortasında dövüp, sonra bu görüntüleri göğsünü yumruklaya yumruklaya sosyal medyada paylaştığı gün...
Yani geçen cuma...
İşte tam o gün dünya başka bir konuyu konuşuyordu.
*
Bundan 3 ay sonra...
Tam tarihiyle 23 Haziran günü İngiliz Merkez Bankası 50 pound’luk yeni bir banknot çıkaracak.
Bunun bir tarafında İngiltere Kraliçesi’nin resmi olacak...
Öteki tarafında ise Alan Turing isimli birinin fotoğrafı...
Yanda çocukluk resmini gördüğünüz insanın 41 yaşındaki halinin bir fotoğrafı olacak...
Hikâyemiz işte bu Alan Turing üzerine...
*
Alan Turing bir matematikçi...
İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz Savunma Bakanlığı tarafından göreve çağrılan bir bilim insanı.
Bakanlık Nazi ordusunun iç haberleşmesinde kullandığı şifrelerin kırılması için bir uzman ekip oluşturuyor.
Bu “şifre kırıcı” ekibe çalıştığı yer dolayısıyla “Bletchley Park Grubu” deniyor.
Alan Turing işte bu ekibin en önemli kişisi...
*
Enigma (Muamma) adını verdiği bir makine yapıyor... Bir tür bilgisayar yani...
Ve bununla Alman ordusunun en kuvvetli haberleşme şifresini kırıyor.
Böylece İngiliz ordusu Almanların yapacağı operasyonları önceden öğreniyor ve İkinci Dünya Savaşı’nın kazanılmasında onun kırdığı bu şifrenin çok önemli bir etkisi oluyor.
*
Ancak bakın savaştan sonra ne oluyor... İngiltere’de Kraliçe Victoria döneminden kalma bir kanun var.
Eşcinselliği suç sayıyor.
1952 yılında bazı muhbirler Alan Turing’in “eşcinsel” olduğunu ihbar ediyorlar.
Turing yargılanıyor ve önüne iki seçenek konuyor.
Ya hapse gidecektir... Ya da kimyasal kastrasyonu kabul edecektir.
Yani cinselliği öldürülecektir.
Hapse girmekten korkan Turing kastrasyonu kabul ediyor ve cinsel duyguları öldürülüyor.
*
Turing 2 yıl sonra öldü.
Henüz 41 yaşındaydı...
Öldüğünde başucunda ucu ısırılmış bir elma bulundu.
Bir iddiaya göre, üzerine zehir sürdüğü elmadan bir ısırık almış ve intihar etmişti...
Kırdığı şifre ile İkinci Dünya Savaşı’nın erken bitmesi ve dolayısıyla milyonlarca insanın hayatının kurtulmasına hizmet eden bir bilim insanının ölümü işte böyle oldu...
İngiltere, vatansever bir evladına yaptığı bu büyük vicdansızlığı ve vefasızlığı 2013 yılında, yani ölümünden 59 yıl sonra tamir edecektir.
Önce Kraliçe ondan İngiltere adına özür dileyecek...
2017 yılında ise onun adını taşıyan bir kanunla geçmişte bu nedenle mahkûm edilen insanların itibarlarını iade edecektir.
Ve son olarak, o Alan Turing’in resmi, 23 Haziran 2021 gününde çıkacak olan yeni 50 pound’luk banknotun üzerinde yer alacak...
*
Bu arada bir ayrıntı daha...
Bir iddiaya göre dünyanın en büyük teknoloji şirketi Apple’ın logosundaki bir parçası ısırılmış elma da Alan Turing’den esinlenmiş olabilir...
*
Tarih işte böyle bir şeydir...
Genellikle bugün, sokaklarda işitme özürlü insanları döven maganda bozuntuları tarafından değil, geleceğin vefalı insanları tarafından yazılır.
FİLMİ DE YAPILDI
-ALAN Turing’in hayatı, 2014 yılında gösterime giren “Imitation Game” adlı filmin de konusu oldu.
Filmde Turing rolünü ünlü İngiliz aktörü Benedict Cumberbatch oynadı.
Film Türkiye’de “Enigma” adı altında gösterildi.
1- DÜNYANIN EN BÜYÜK STİL İKONUNUN HAYATINI ÇAPKINLIK KURTARMIŞ
DÜNYANIN hiçbir aktörü Steve McQueen kadar stil ikonu olmamıştır.
Bugünün en ünlü gözlük markalarından Persol, hâlâ tanıtım yüzü olarak onu kullanıyor. Amerikan havacı ceketlerinin sembolü hâlâ o...
İşte o Steve McQueen’in hayatının bir kesitini anlatan “A Man and Le Mans” adlı belgesel Türkiye’deki streaming platformlarda da gösterilmeye başlandı.
McQueen araba yarışlarına çok meraklıydı...
Kendisi de sürücüydü ve hayatının en büyük projesi, Fransa’daki Le Mans yarışı ile ilgili bir film yapmaktı ve bu belgesel işte o filmin çekimi sırasında olup bitenleri anlatıyor.
Bu belgesel sayesinde Steve McQueen’in az kişi tarafından bilinen bazı yanlarını da öğrendik.
2- BİR ERKEK ÖĞLE YEMEĞİ SAATİNDE KAÇ KADINLA BİRLİKTE OLABİLİR
ÜNLÜ aktör meğer çok bilinen bir çapkınmış. Ama öyle böyle bir çapkınlık değil...
Doymak bilmeyen bir bağımlılık onunki...
Yakın çevresindeki arkadaşlarına göre haftada en az 12 kadınla birlikte oluyormuş.
Sette onunla çalışanlardan birinin anlattığına göre öğle yemeği saatinde çekime ara verildiğinde her defasında iki kadınla karavana girip bütün öğle saatini orada geçirirmiş.
3- O GECE MANSON KATLİAMINDAN SON ANDA BİR KADIN KURTARMIŞ
HOLLYWOOD tarihinin en karanlık sayfalarından biri, Charles Manson adlı bir tarikat reisi ve müritlerinin sinema oyuncusu Sharon Tate’in evine giderek herkesi öldürdüğü geceydi.
İşte o geceye Steve McQueen de davetliymiş.
Daveti de onun en büyük çapkınlık arkadaşı olan Jay Sebring adlı bir kuaför yapmış...
McQueen “Tamam geliyorum” demiş ama gitmeden yarım saat önce bir kadın arayıp “Bana gel” deyince dayanamayıp ona gitmiş.
O gece arkadaşı Jay Sebring de öldürülenler arasındaydı ama ünlü aktör kadın bağımlılığı sayesinde katliamdan kurtulmuştu.
4- HAFTADA 12 KERE EŞİNİ ALDATAN ADAMI EŞİ BİR KERE ALDATINCA
MCQUEEN 1956 yılında bir sahne sanatçısı olan Neile Adams’la evlendi...
Ama daha ilk aylardan itibaren başka kadınlarla olmaya başladı.
Sayısız ilişkisinden sonra bir gün Le Mans’taki filmi çekerken karısı da yanına gelmiş.
Bir gece içtikten sonra karısına “Senin hiç ilişkin oldu mu” diye sormuş.
Karısı önce inkâr etmiş ama McQueen ısrar edince “Evet bir kere oldu” demiş.
Deliye dönen McQueen, silahını çekerek karısının kafasına dayamış ve kim olduğunu sormuş.
Karısı adamın adını vermeyince tabancasının horozunu kaldırmış, içkili eşinin bu halinden korkan karısı da ilişkide bulunduğu erkeğin adını vermiş.
Alman asıllı ünlü aktör Maximilan Shell’miş..
Karısını her hafta 12 kadınla aldatan aktör, bir iddiaya göre Neile Adams’a şiddet uyguladıktan sonra oteli terk etmiş.
Sabah döndüğünde sakinleşmiş ama hiç kimsenin beklemediği bir şey yapmış.
Menajerine, hemen Maximilan Shell’i arayıp, Le Mans filminde bir rol teklif etmesini söylemiş.
Ancak Maximilan Shell o sırada başka bir film çektiği için kabul etmemiş.
Muhtemelen hayatı da bu sayede kurtulmuş.
5- HERKES JIM MORRISON DEDİ AMA İSA’NIN YERİNDE BAKIN KİM VAR
GEÇEN cuma sormuştum:
“Son Yemek” tablosunu rock müzik sanatçıları ile yeniden çizseniz Hz. İsa’nın yerine kimi oturturdunuz?
Bu soruyu geçen hafta Pinterest’te gördüğüm bir ilüstrasyona dayanarak sormuştum.
Çok sayıda mesaj geldi...
Yüzde 75’i Doors’un efsane solisti “Jim Morrison’u oturturduk” diyordu...
Ancak ilüstrasyonu yapan kişi Hz. İsa’nın yerine Nirvana’nın intihar eden solisti Kurt Cobain’i koymuş.
Soluna Mick Jagger’i oturtmuş. Onun yanında Led Zepplin’in Robert Plant’ı var.
Sağında ise Guns&Roses’ın Axl Rose’u oturuyor.
Jim Morrison arkasında ayakta U2’nun solisti Bono’nun yanında.
Öbür tarafta ayakta Led Zepplin’in öteki üyesi Jimmy Page’i görüyorum... Doğrusu gözüm bir Keith Richards’ı da aradı.
6- ÇAĞDAŞ MODADA BİR DEVRİM GÜNÜ
21’İNCİ yüzyılın en önemli tasarımcılarından Raf Simons, Prada için tasarladığı ikinci koleksiyonunu geçen çarşamba günü sundu.
Sonbahar 2021 koleksiyonu bana göre moda âleminde bir devrimdi.
Marc Jacobs’un 2008’de Louis Vuitton için hazırladığı yaz koleksiyonu dünya moda tarihine geçmişti.
Orada sanatçı Richard Prince’le birlikte klasik sağlık görevlisi kıyafeti ile 12 modeli, ağızlarında maskeyle sahne çıkarmıştı.
Şimdi geriye bakınca sanki COVID’in gelişini anlatan bir tasarım gibi görünüyor insanın gözüne.
Raf Simons’u doğrusu Dior’da başarılı bulan çok insan vardı ama benim için Dior hâlâ Galliano’ydu...
Ancak Raf Simons’un Prada için yaptığı bu koleksiyonu çok sevdim.
Aşırı bol giysiler ve erkekle kadın giyimi arasındaki sınırları iyice azaltan çizgiler bana 21’inci yüzyılın istikametini gösterdi.
Hem kadın hem erkekte kilim desenli taytlar ve mankenlerdeki hünsa görünüm ve erkeklerde resmen Beatles saçlar harikaydı.
Ayrıca hem kadın hem erkek koleksiyonunu gösteren videolar gerçek bir modern sanat eseriydi.
