Borçlanmaya ihtiyacı olmayanlara borç verilir

Mutlak olarak da, milli gelirimizin bir oranı olarak da cari işlemler açığında bu yıl bir rekora doğru gidiyoruz. Bu çeşit rekorlar kırmak tehlikelidir. Tehlike bu denli büyük bir açığın finansmanından kaynaklanmaktadır. Konu abartılmamakta, risklere dikkat çekilmektedir.

KREDİ DEĞERLİLİĞİ

Finans piyasalarında genellikle borçlanma ihtiyacı olmayanlara borç vermek istenir. Çünkü, en sağlam borçlu, borçlanma ihtiyacı içinde olmayanlardır. Uluslararası finans piyasasında kredi değerliliği yüksek ülkeler borçlanma ihtiyacı içinde olmayan ülkelerdir. Fon akımları genellikle o ülkelere gider.

Bir ülkedeki döviz rezervlerinin büyüklüğü artık kredi değerliliği konusunda bir parametre olarak eski önemini kaybetmiştir. Kriz çıkıp döviz rezervleri bitmeye yüz tuttuğunda IMF’ye yaslanıldığından, IMF krizleri önlemek için ülkenin döviz rezervlerinin kullanılmasına karşı çıkmaktadır. Dalgalı kuru sisteminin işi çözeceğini savunmaktadır. Dolayısıyla, yüksek döviz rezervleri olduğu halde, Türkiye’de dahil olmak üzere, krize girmiş bir çok ülke vardır.

Yüksek düzeydeki cari işlemler açığının finansmanı için dünya piyasalarından belli bir fon akımını sağlamak artık eskisinden çok daha önemli olmaktadır. Çünkü, devletten devlete krediler çok azalmış, fon akımlarının büyük bir bölümü özel sektörün fon akımı haline gelmiştir. Kredi değerliliği daha fazla ekonomik kıstaslara oturtulmaya başlanmıştır. Kredi değerliliği de fon akımlarının bir kılavuzu haline gelmiştir.

REKABETÇİ ORTAM

Tabloda Institute of Internation Finance kuruluşunun 2004 yılına ait gelişmekte olan piyasalara gitmesi beklenen bölgeler bazında özel sektör fon akımı tahminleri verilmektedir. Aynı şekilde, bölgeler bazında, 2003 yılına ait yurtiçi gayri safi milli hasıla tahminleri ile 2004 yılında beklenen cari işlemler dengesi verilmektedir.

Dikkat edilirse, Avrupa dışındaki tüm bölgelerde 2004 yılında cari işlemler fazlası beklenmektedir. Avrupa’da cari işlemler açığının beklenmesi Türkiye’den kaynaklanmaktadır. En fazla gelire sahip Asya/Pasifik bölgesi hem en büyük cari işlemler fazlasını vermektedir hem de bu bölgenin en yüksek fon akımı alması beklenmektedir. Kredi değerliliği sorunu yaşayan Latin Amerika’ya yüksek bir gelire sahip olmasına rağmen daha az bir fon akımı olacağı tahmin edilmektedir.

Avrupa bölgesine doğru da hatırı sayılır bir fon akımı beklenmektedir. Buraya gidecek fon akımlarının daha çok Avrupa Birliği’ne yeni giren ülkelere ve petrol fiyatları sayesinde dengelerini düzelten Rusya’ya olması beklenmektedir.

Bu rekabetçi ortamda, Türkiye’nin cari işlemler açığının finansmanı için yeterli fonları bulabilmesi ancak kredi değerliliğini artırmasıyla kolaylaşacaktır. Yani, döviz kurları arttı diye sevinirken, yaratılan mini krizler işimizi zorlaştırabilir.

Latin Amerika = Arjantin, Brezilya, Şili, Columbia, Ekvator, Meksika, Peru, Uruguay ve Venezüella.

Avrupa = Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya, Rusya, Slovakya ve Türkiye.

Afrika / Orta DoĞu = Cezayir, Mısır, Fas, Güney Afrika ve Tunus.

Asya / Pasifik = Çin, Hindistan, Endonezya, Malezya, Filipinler, Güney Kore ve Tayland.