Casino rüşvetinin unutulan tarihi

Enis BERBEROĞLU

Önceki gün bu köşede Türkiye'nin eski Kumarhaneler Kralı Ömer Lütfü Topal'ın casino izinlerinin hangi Turizm Bakanları döneminde çıktığı listesi yer aldı.

Tekrarlayalım: Abdülkadir Ateş, SHP (8), İrfan Gürpınar, CHP (2), İlhan Aküzüm, ANAP (1) ve Bülent Akarcalı, ANAP (1)...

Yorumsuz aktardığımız bu istatistiğe göre Topal'ın 12 casinosundan 8'inin izni çıktığı dönemde Turizm Bakanlığı görevinde bulunan Abdülkadir Ateş aradı, kumar ve devlet arasındaki rüşvet ilişkisini anlattı.

Başbakan Mesut Yılmaz'ın kumarhane dosyasında derin araştırma talimatını hatırda tutarak bu bilgileri aktarmakta yarar gördük.

***

Profesör Abdülkadir Ateş öncelikle sadece kendisinin değil, hiçbir Turizm Bakanı'nın kumarhanelerle ilgili fazla inisiyatifinin bulunmadığını hatırlattı. Çünkü Turizmi Teşvik Yasası uyarınca, kumarhane izni daha turistik tesisin temeli atılmadan veriliyor...

Hatta daha ileri gidersek, devlet yatırımcıya kumarhanesinin yüzüsuyu hürmetine beş yıldızlı otel veya tatil köyü kursun diye teşvik bile veriyor. 1990'lı yıllarda batmadan önce Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu'ndan bu tür tesislere bugünkü rakamlarla trilyonlar akıyor.

Tarih itibariyle büyük çoğunluğu Turgut Özal iktidarında verilen izin ve teşviklerle start alan yatırımlar 1990'ların ilk yıllarında devreye girmeye başlıyor. Yatırımcı, elinde teşvik belgesi ve dosyası ile Turizm Bakanlığı'na başvuruyor, oteli tamamladığını, casinoyu açacağını duyuruyor.

Bu aşamada Turizm Bakanlığı'nın onayı sadece bürokratik işlemlerle sınırlı. Otel inşaatı standartlara uygun mu, teşvik primi yerinde kullanıldı mı gibi... Yatırımlardan sorumlu Müsteşar Yardımcısı, Genel Müdür ve Yardımcısı'ndan oluşan bir heyet ‘‘uygundur’’ kararını verince, Müsteşar imzasıyla casino izni çıkıyor.

***

Kısacası Turizm Bakanları'nın casino sorumluluğu, ancak üyesi oldukları hükümetlerin izledikleri politikadan kaynaklanıyor.

Nitekim Abdülkadir Ateş'in elinde 20 Ağustos 1987 tarihli bir resmi yazı var. Yazıya göre dönemin Turizm Bakanı, casino açma koşulunu ağırlaştırmak için otellerde aranan oda sayısını bine yükseltmiş. Ancak daha önce başlayan yatırımların müktesep hakkını korumak zorunda olduğu için 26 adet otelin bu karar kapsamında olmadığını ilan etmiş...

Bu yazının altındaki imza, 22 Ekim 1986-28 Kasım 1987 tarihleri arasında Türkiye Cumhuriyeti Turizm Bakanlığı görevinde bulunan, şimdiki Başbakan Mesut Yılmaz'a ait.

***

Meselenin teknik yönü böyle... Peki ya işletmeci seçimi?

İlginçtir, 12 Eylül'de üniversite hocalarını, devlet memurlarını siyasi inançlarına varıncaya kadar soruşturan, ayıklayan devlet bürokrasisi, kumarhane işletmecilerine güvenlik soruşturmasını gereksiz görmüş.

Ancak 1992 yılında casino işletmecilerinden savcılık kâğıdı istenmeye başlanmış. Bu işin de ne kadar sıkı tutulduğu Ömer Lütfü Topal'ı kumarhaneler kralı yapan izinlerden belli...

***

Susurluk, casino sahiplerinden rüşvet alan birkaç bürokratın ceza yemesi ile kapatılırsa çok yazık olur. Türkiye'nin ihtiyacı, Susurluk'a izin veren siyasi ve ekonomik sistemi yaratan, yaşatan, geliştiren Turgut Özal-Tansu Çiller anlayışının yargılanıp mahkûm edilmesidir.

---