Enis Berberoğlu: Bakü-Ceyhan'a karşı Rusya-İran ittifakı

Enis BERBEROĞLU

İstanbul'da AGİT Zirvesi'nde Bakü-Ceyhan Boru Hattı imzası atıldığı günlerde bu köşede iki tahmin yer aldı: 1) Rusya'nın PKK kartını yeniden gündeme getirmesi olasılığı, 2) Rusya ve İran'dan ortak tavır beklentisi.

Bu iki tahmin temel bir varsayıma dayanıyordu.

Hem Rusya, hem de İran, Azerbaycan ve Orta Asya kaynaklı petrol güzergáhının dışında bırakılmaya tepkisiz kalamazdı.

Çünkü son anlaşmayla boru hattının vanası, yıllarca Orta Asya üstünde tahakküm kurmuş Rusya veya bu ülkelere İslami devrim ihracı hayalleri besleyen İran yerine Türkiye'ye bırakıldı.

Doğaldır ki, Türkiye bu sonuca tek başına ulaşmadı.

Rusya'ya güveni sarsılan ABD yönetiminin alternatif boru hattı arayışı ve yabancı petrol şirketlerinin Rus boru hattının geçtiği Çeçenistan'da yeniden patlayan savaştan çekinmesi Bakü-Ceyhan'ı kolaylaştırdı.

* * *

Dolayısıyla Rusya'nın ilk hamlesinin PKK kartıyla gelmesi yüksek ihtimaldi. Dünkü Cumhuriyet Gazetesi'nin birinci sayfasında yer alan haber bu hamlenin gecikmeyeceğinin işaretiydi:

‘‘PKK 21'inci kuruluş yıldönümü bahanesiyle Moskova'nın merkezinde Komsomolskaya adlı sinema salonunda önceki akşam sözde bir kutlama gerçekleştirdi. Basının davet edilmediği kutlama sırasında salona gelen bir Rus TV ekibinin görüntü alması, salonda bulunan Rus polislerce engellenmek istendi. Polisin salon dışında da en az 3 araçla devriye gezdiği, ayrıca çok sayıda güvenlik görevlisinin dışarıda önlem aldığı görüldü.’’

PKK'nın bu devlet korumalı toplantısı hangi döneme rastlıyor, dikkat edin... Türkiye ve Rusya arasında teröre karşı işbirliği anlaşması imzalanalı daha bir ay olmadı...

AGİT zirvesinde ‘‘Türkiye'de Çeçen terörist yetiştiren kamplar var’’ şikáyetini dile getiren Boris Yeltsin'in isteği üzerine iki ülkenin istihbarat örgütlerinin Ankara'da buluşması daha geçen haftaydı. Demek ki Ankara'nın girişimleri, memuru amirine şikáyetten öteye gidememiş.

* * *

Türkiye'ye karşı kurulan ittifakın resmi belgesi dün Anadolu Ajansı'nın geçtiği haberde saklıydı:

‘‘Rusya ve İran, AGİT İstanbul zirvesi sırasında Hazar Denizi ülkelerinden Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan devlet başkanlarının da katılımıyla imzalanan, Hazar-Türkiye bağlantılı petrol ve doğalgaz boru hattı projelerine karşı ortak bir bildiri yayımladı.

Rusya Dışişleri Bakanı İgor İvanov'un, İran'a yaptığı bir günlük çalışma ziyaretinin ardından, İran Dışişleri Bakanı Kemal Harrazi ile birlikte imzaladığı ortak bildiride, ‘Hazar Denizi yatağından boru hatları döşenmesi yolunda Rusya ve İran'ın katılımı olmaksızın tasarlanan projelere bu iki ülkenin karşı çıktıkları' belirtildi.’’

* * *

Ne Rusya eski Rusya, ne de Türkiye eski Türkiye...

Ruslar güçten düştü, Türkiye geçmişinden ders aldı.

Türkiye’yi karıştırmak eskisi kadar kolay değil artık.

Ama Bakü-Ceyhan'ın geçtiği Kafkas coğrafyasında savaş yayılabilir... Kuzey Irak'ta İran destekli tahrikler yaşanabilir...

Hazır olmak gerekli.