Satışlar düştü bakım azaldı

TÜRK ekonomisinin lokomotifi olan otomotiv sektöründe işler yüksek kur, faiz ve vergilerden dolayı Haziran 2018’den itibaren iyi gitmiyor. Geçen yılın son 2 ayında devreye giren ve 2019’un ilk yarısına kadar uzatılan ÖTV ve KDV teşviklerine rağmen 2018’de yüzde 35 daralan otomotiv pazarı, 2019’un ilk 7 ayını da yüzde 47.5’luk kayıpla tamamladı. Haziran sonunda teşviklerin bitmesiyle temmuzdaki kayıp ise yüzde 66’ya ulaştı. Bayram tatili, yaz sezonu ve fabrikaların üretime ara vermeleri sonucunda ağustos ayına ilişkin beklentiler de temmuz ayından farklı değil. Açıkçası eylül ayından itibaren de olası bir destek gelmemesi halinde sektörün pek umudu yok. Yıl sonu tahminleri 350 bin adetlere gerilemiş durumda ki, bazı tahminler bunun bile altında. Bu da 2018’e göre yüzde 43, 1 milyona yaklaşan 2017’e göre ise yüzde 63’lük bir küçülme anlamına geliyor.

Bu noktada sıfır otomobil satışlarından çok otomotiv markaları ve yetkili satıcılar için satış sonrasının önemi daha da arttı. Çünkü otomobil satamadığı için zarar eden yetkili satıcılar, satış sonrası ile ayakta kalmak için mücadele veriyor. Ama son 2 yıldır sıfır otomobil satışlarında yaşanan büyük daralmaya bağlı olarak yetkili servisleri kullanan 0-3 yaş araç parkında da ciddi daralmaya yaşanıyor. Aralık 2017’de yetkili servislere giden toplam otomobil ve hafif ticari araç sayısı 2 milyon 907 bin adet iken bu sayı temmuz 2019’da 2 milyon 276 bin 572’ye gerilemiş durumda. EBS Danışmanlık’ın yaptığı araştırmaya göre Aralık 2019’da sıfır otomobil satışlarındaki daralmaya paralel bu sayı 1 milyon 927 bin 202 adede, Aralık 2020’de ise 1 milyon 300 bin adede gerileyecek.

SERVİS GİRİŞLERİ AZALDI

İşte bu da otomotiv sektörü ve yetkili satıcılar için büyük sıkıntıyı ortaya koyuyor. 2017 ‘den bu yana toplam pazar yüzde 70’e yakın daralırken, servise giren araç sayısındaki azalma da yüzde 55’i aşıyor. Bu sonuçlarla birlikte Türkiye genelindeki 725 yetkili bayi sayısı hızla azalırken, yıl başından bu yana 100’e yakın bayi kapandı veya konkordato talebinde bulundu. Binlerce bayi çalışanı da işsiz kaldı. Yetkili servislere giren 0-3 yaş araç parkında yaşanan büyük daralmaya bağlı olarak 2018 yılının ilk 6 ayına göre yetkili servis giriş sayıları da büyük ölçüde daraldı. Bu yılın ilk 7 ayında mekanik servislere girişlerde yüzde 13, kaporta girişlerinde ise yüzde 19 küçülme yaşandı. Yani toplamda yetkili servisleri kullanan araç parkı sayısı 7 ayda yüzde 17.59 azalırken, servislere giren araç sayısı ise yüzde 15 düştü.

2. EL HAREKETLİ AMA TALEP YAŞLI ARAÇLARA

2019’un ilk yarısında Türkiye’de sıfır otomobil satışları yüzde 43 daralırken, aynı dönemde 2. el pazarındaki kayıp ise sadece yüzde 5.92 oldu. Yani 6 ayda satılan 156 bin sıfır otomobile karşılık 2 milyon 576 bin ikinci el satıldı. Bu da 6 ayda her sıfır otomobile karşı 15 ikinci el otomobilin satıldığını ortaya koyuyor. 2017’de her sıfır otomobile karşı 6.77 ikinci el satılırken, 2018’in ilk 6 ayında ise bu oran 8.62’ydi. Bu da yılın geri kalanında otomotiv sektörünün umudunun, yüzde 6’ya yakın daralsa da 2. el otomobilde olduğunu ortaya koyuyor. Ama ÖTV teşviklerinin bitmesiyle birlikte son dönemde ikinci el otomobillerdeki yüzde 3-5 arasındaki fiyat artışları ve tüketicinin alım gücüne bağlı olarak satışlar özellikle 8 yaş ve üzeri araçlarda yoğunlaşmış durumda. 6 ay sonunda 2. el otomobil satışlarının yüzde 54’ü 10 yaş ve üzeri araçlardan oluşurken, bu dönemde satışları en çok artan yaş gurubu ise yüzde 69.59’luk büyümeyle 8 yaş oldu. 8 yaştaki büyümeyi yüzde 20.19’luk artıyla 9 yaş ve yüzde 12.81’lik artışla ise 4 yaş takip etti. 1 yaşındaki 2. el araç satışlarında yüzde 41.47, 1 yaş altındaki araç satışlarında ise yüzde 28.38’lik kayıp yaşandı.

EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, teşviklerin sona ermesiyle sıfır otomobil pazarındaki daralmaya bağlı 2. el pazarının gelecek süreçte büyümeye devam edeceğinin öngörüldüğünü belirterek, “2019’da 2. el araç pazarının yılı 6.5 milyon adetin üzerinde kapatmasını öngörmekteyiz. 2018’de satılan 6 milyon 860 bin adede göre yüzde 5 daralmayı işaret ediyor. Ama her şeye rağmen 2. el araç pazarı sektörün en hareketli yönü olmaya devam edecek” dedi.

OTOMOTİVİ 2. EL AYAKTA TUTACAK

INTERCITY Yönetim Kurulu Başkanı Vural Ak, sıfır otomobil fiyatlarının nispeten yüksek kalmaya başlamasıyla tüketicilerin ikinci el araçlara yöneldiğini belirterek, “Bu noktada tüketicilerin güvene çok önem verdiğini görüyoruz. Son dönemde değişen ikinci el taşıtların ticaretine yönelik yönetmelik gereğince artık araç ekspertizleri ve garanti konusu da bunu destekler hale geldi. Aracın ekspertizi, kilometresi ve araç geçmişleri, ikinci el araç sektörünün gelişimi açısından çok büyük önem arz ediyor. İşini doğru ve dürüst yapan, sattığı araçların geçmişini iyi bilen ve arkasında duran şirketler çok daha başarılı olarak yollarına devam edecekler. Biz de Intercity2 olarak Türkiye genelindeki 8 adet perakende satış noktamızla direkt olarak son kullanıcılara 6 ay sınırsız km garanti ve 10 gün içerisinde koşulsuz değişim sloganı ile hizmet veriyoruz. Faiz oranlarında beklenen düşüş ve bankaları kredi vermeye teşvik eden uygulamaları, ikinci el pazarının da pozitif yönde etkiliyor. Şu an her marka ve model ikinci el otomobil almanın en uygun zamanlarından biri diyebiliriz” dedi.

ELEKTRİKLİ OTOMOBİLDE ‘GÜNLÜK’ FIRSAT

BÜNYESİNDE bulunan 2 milyon araç ve 24.1 milyar dolarlık cirosuyla dünyanın en büyük araç kiralama şirketlerinden biri olan ABD merkezli Enterprise’ın Türkiye CEO’su Özarslan Tangün, günlük yani kısa dönem kiralamada Türkiye’nin en büyük çevreci araç filosuna sahip olduklarını aktarıyor. Bu alanda öncü olduklarını ve mevcut filolarının yaklaşık yüzde 12’sinin hibrit ve elektrikli araçlardan oluştuğunu kaydeden Tangün şunları söyledi:

“Bu sene Toyota’dan 1000 adet Corolla Hybrid aldık. Geçen sene de 150 adet kadar hibrit Toyota CH-R almıştık. Son olarak Borusan Otomotiv’den de 10 tane elektrikli Jaguar I-Pace aldık. Biz hibrit ve elektrikli araç konusuna çok önem veriyor ve bunu müşterilerimize de iyi anlatmak istiyoruz. Bunun için tüm çalışanlarımıza eğitim verdik ki kiralama esnasında hibrit teknolojisini müşterilerimize net anlatabilsinler diye. Corolla Hybrid çok başarılı bir ürün. Kiralayan müşteri tekrar kiralamak istiyor ve bunun için bize geliyor. Kiralamayı teşvik etmek için agresif kampanyalar da yapıyoruz. Elektrikli aracında yaygın bir şekilde kullanılmasını sağlamak için hem kendi çalışanlarımıza eğitimler verdiriyoruz hem de oluşturulması gereken ekosistemin tüm paydaşlarıyla yakın bir ilişki halinde çalışıyoruz. Jaguar’la yaptığımız işbirliğini çok önemsiyoruz. Elektrikli araçların da ülkemizde daha yaygın kullanılması daha iyi anlaşılması ve tanınması ürünlerin menzili ve şarjla ilgili konularda müşterilerin içlerinin rahat olmasına bağlı. Bu konuda tüm ekosisteme destek olama adına, bu araçları en hızlı benimsemesi ve tanınması bizim gibi bu konuyu önemseyen öncü olmaya çalışan günlük kiralama şirketleriyle olacak diye düşünüyoruz.”

KİRALAMADA TURİZM SEVİNCİ

Özarslan Tangün, turizm rakamlarının artmasıyla birlikte kısa dönem kiralamaya yoğun talep olduğunu da hatırlatarak, “Sadece yurt içi kiralamadan bahsetmiyoruz yoğunluk olarak. Yurt dışından gelen turistlerin bizden yaptığı kiralama oranı da çok yüksek. Ülkemize geçen seneye göre yüzde 12 daha fazla turist gelirken geçen seneye göre yurt dışından gelen turistlerin bizden yaptığı kiralamanın artışı yüzde 40’ı buldu” yorumunu yapıyor. Türkiye’de yaz ayları (mayıs-eylül) gibi yüksek sezonda kurumsal yani büyük markaların kısa dönem kiralama içi kullandığı araç sayısının 40 bin civarında olduğunu kaydeden Özarslan, kiralamada filoların yüksek sezon dışında %40-50’ye varan oranda azalabildiğini bunun da olağan olduğunu belirtiyor. Özarslan şöyle konuştu: “Bizim pazar payımız ise yüzde 20’ye yakın. Bir de ülkemizde maalesef merdiven altı diye tabir ettiğimiz bir takım kiralama yapan yerler var, onların da sezon döneminde yaklaşık 20 bin adet civarında bir araç parkına sahip olduğunu öngörebiliriz. Bu tarz kiralama yapan yerler ise başlı başına bir konu. Standartları doğru uygulamayan oyuncular var. Pertten çıkan araçları bile kiralayanlar var. Burada sadece mal değil en önemlisi can güvenliği. Bu nedenle kısa dönemde kurumsal olmayan firmalardan kiralama yapmak hiç sağlıklı bir tercih değildir.”

6 AYDA 8.7 MİLYAR DOLAR FAZLA VERDİ

2019 yılının ilk altı ayında 15.3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren otomotiv endüstrisi, toplam ihracat içerisinde yüzde 17.4 pay alarak ilk sıradaki yerini korumayı 14’üncü yılında da sürdürdü. Bu dönemde otomotiv ithalatı yüzde 49 azalırken, dış ticaret fazlası yüzde 60 artarak 8.7 milyar dolar seviyesine yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 3.1 değerinde gerçekleşti. OSD raporuna göre, 2019 yılının ilk yarısında otomobil ihracatı yüzde 12 azaldı. Otomobil dış ticaret fazlası ise 2018 yılı ilk yarısına göre yüzde 60 artarak 4.6 milyar dolar seviyesine yükseldi. Raporda dikkat çeken bir diğer konu ise son 10 yıla ait dış ticaret verileri oldu. Son 10 yıllık verilere göre Türkiye otomotiv sektörü, 2011 ve 2015 yılları haricinde sürekli dış ticaret fazlası verdi. Sektörün son 10 yıllık dış ticaret fazlası ortalama olarak 2.6 milyar dolar değerinde gerçekleşti.

‘ACİL ÇAĞRI’ İÇİN İLK ADIM ATILDI

BİLGİ Teknolojileri Kurumu’nun (BTK) Avrupa’da yeni nesil otomobillerde zorunlu olan acil arama sistemi ‘eCall’ için Türkiye’de yerli sim kart ve sunucu zorunluluğu getirmesi, otomotiv sektöründe tartışma yaratmıştı. Bunun için kendilerine süre verilmemesini eleştiren otomotiv markaları, bu nedenle yaklaşık 1 yıldır yeni nesil otomobilleri Türkiye’ye getiremiyordu. Bu doğrultuda Turkcell yeni nesil otomobillere entegre olan acil çağrı sistemi ‘eCall’ın (acil çağrı) iletişim altyapısını sağlayacağını açıklayarak, bu doğrultuda araçların otomatik olarak Turkcell üzerinden acil çağrı merkezleri arayıp, aynı kanaldan geri aranabilecek iletişim teknolojileriyle donatılacağı belirtildi. Yani Turkcell sim kartları Türkiye’ye ithal edilecek yeni nesil otomobiller için yurtdışında fabrikalarda monte edilecek.