Bu nasıl satış?

Emin ÇÖLAŞAN

Bakanlar Kurulu önceki gün bir karar aldı ve 2 adet GSM lisansı, yani cep telefonu sistemi, tanesi 500 milyon dolar'dan Telsim ve Türkcell'e satıldı. Devlet bu satıştan 1 milyar dolar gelir elde edecek.

İyi de daha geçen yıl, dünyanın en önde gelen ve en ciddi yabancı danışmanlık şirketlerinden biri, bu lisanslardan her birinin 1.3 milyar dolara satılması gerektiğini resmen belirlemişti. Bu konuda hazırlanan raporlar Özelleştirme İdaresi arşivlerinde duruyor.

Peki nasıl oldu da ‘‘malımızı’’ bu kadar ucuza sattık? Rakam belirlemek için çeşitli kuruluşların uzmanlarından oluşan bir Değerlendirme Kurulu kuruldu. Devlet Bakanı Güneş Taner, haftalardan beri bu satışın 500 milyon dolara yapılacağını söylüyordu ve Kurul'daki bürokratlar buna karşı çıkamadılar. Kurul'a ‘‘Bir hafta içinde karar verin’’ denildi. Onlar da zan altında kalmak pahasına bu kararı verdiler.

Cep telefonu piyasası öyle bir piyasa ki, hele Türkiye'de korkunç bir hızla gelişip büyüyor. O halde bu satışın rakamları hangi ölçülere göre belirlendi? Rekabete açıldı mı?

Bundan birkaç hafta önce Avrupa'da San Marino'da yapılan satışta, bu fiyat 2.5 milyar dolar idi.

Kim açıklayacak şimdi bunun nedenini? Dünyanın en ciddi danışmanlık şirketi daha geçen yıl ‘‘Tanesi 1.3 milyar dolar olmalıdır’’ diyor, biz 500 milyon dolara satıyoruz!

Kaldı ki, bu şirkete geçen yıl 2.5 milyon dolar danışmanlık parası ödedik. Madem dikkate almayacaktık, o parayı niçin verdik?

Bir kalemde 1.6 milyar dolarlık bir zarar! Az para mı?

Kim verecek bunun hesabını? Mesut Yılmaz mı, Güneş Taner mi, kim?..

TÜRK BULUŞ ADAMLARI

Geçen gün elime çok ilginç bir kitap geçti. İsmi ‘‘Buluşlar ve Buluş Adamları’’. TOSYÖV isimli ve bu konularla ilgilenen bir vakıf tarafından bastırılmış. 253 sayfadan oluşuyor.

Kitabın içinde ülkemizdeki buluş adamları tarafından patenti alınan bazı buluşlar tek tek anlatılıyor. Ayrıca patent konusunda yararlı bilgiler veriliyor.

Sayfaları karıştırdım, karşıma çok ilginç ve bazıları herhalde sadece ülkemize özgü olabilecek buluşlar çıktı. Bir bölümü teknik konular olduğu için onları hiç anlamadım. Fakat bazıları çok ilgimi çekti.

Kitapta her buluş hakkında kısa bilgiler veriliyor ve bunların sahibi olan buluş adamları adresleriyle, telefon numaralarıyla tanıtılıyor.

Size kitaptan günlük yaşamla ilgili rastgele, ancak bazılarını anlamadığım birkaç örnek vermek istiyorum:

- Kuruyemiş kaplarından bir porsiyon çerez boşaltma aygıtı.

- Tuvalette otomatik taharetlenme.

- Her türlü yemek için etekli tencere.

- Yataklı otobüs.

- Sigara bıraktırma aygıtı.

- Otomatik elektronik beşik.

- Çivi batınca patlamayan lastik.

- Şekeri ıslatmayan çay tabağı.

- Kadın ayakkabısına esnek topuk.

- 6 dakikada el kıvamında çiğköfte hazırlama aygıtı.

- Sabunu tasarruflu kullanma sistemi.

***

Buluşlar hakkında verilen bilgileri kitaptan okudum. Örneğin şekeri ıslatmayan çay bardağı konusunda, buluşun sahibi şunları söylüyor:

‘‘Özellikle kahvehanelerde çay tabakları hep ıslaktır. Tabağa konulan kesmeşeker ıslanıp ziyan olur. Ülkemizde bir yılda ticari amaçla 10 milyar 400 milyon bardak çay satılır. Her tabağa iki kesmeşeker konulsa, 20 milyar 800 milyon adet kesmeşeker tüketilir. Bu rakamın en az yüzde 30'u tabakta ıslanıp erir ve ziyan olur. Bunu bir kilo kesme şeker fiyatıyla çarparsak, ortaya korkunç bir sonuç çıkar. Her yıl tabakta eriyen kesmeşeker parasıyla 60 okul, 10 hastane yaptırırız. Bu para sokağa atılıyor.

***

Yataklı otobüs, yolcu sayısını azaltmadan otobüs koltuklarını yatak yapıyor ve yolcunun uyumasını sağlıyor.

Otomatik elektronik beşik, bebek ağlayınca sallanmaya başlıyor. Beş dakika sallanıp kendi kendine duruyor. Anneler için büyük kolaylık...

Ve daha epeyce buluş var.

Ancak kitapta yer alan ve ayrıntılarıyla anlatılan teknik buluşlara burada hiç girmiyorum... Çünkü anladığım konular değil.

Bunlardan bazı örnekler vereyim:

- Isı pompası. Buhar kazanı. SEAK anten sistemi. Gaz kaçağı emniyetli LPG vanası. Sulama sistemi. Antikalker cihazı. Döner supaplı silindir kafası grubu. Hava kirliliğini önleyen aygıtlar. Enerji verimini artıran aygıtlar...

Ve daha niceleri.

***

Yukarıda bazılarını sıraladığım buluşların patentleri, Türk buluş adamları tarafından alınmış. Bir de patenti henüz alınmamış olanlar var ki, kitapta onlar konusunda da bilgi veriliyor. İşte bazıları:

- Süper süspansiyon sistemi. Karbüratör. Burun kemiği kesme seti. Elektrikli taban halısı. Otomatik dönerkebabı tezgâhı. Elektronik otomatik soba. Zeytin tasnif makinesi. Balatasız kavrama.

***

Bu gibi konulara ilgi duyan pek çok okuyucum olduğunu biliyorum. Bu yazıyı da, buluş adamlarıyla onları belki buluştururum diye yazdım.

Şimdi size bu kitabı yayınlayan TOSYÖV Vakfı ile ilgili bilgileri vereyim ki, ilgilenen olursa oraya başvursun. Böylece buluş adamlarımıza bir yararımız dokunsun.

Adres: Ahmet Rasim Sokak 27. 06550 Çankaya-Ankara.

Telefon: (0 312) 440 58 26. Faks: (0 312) 440 32 48.