Emin Çölaşan: Angora ranti

Emin ÇÖLAŞAN

Bundan birkaç yıl önce Ankara'nın hemen yanıbaşında bir kooperatif arazisine birkaç arkadaşla gitmiştik. Muhteşem, görkemli bir yerdi. ‘‘Angora’’ ismini oradan biliyorum.

Villaları görünce insanın ağzının suyu akıyordu. Bu kooperatifi milletin vekilleri kurmuştu.

Evler henüz bitmemişti ama yollar gıcır gıcır asfaltlanmıştı. Üyeleri arasında bizim İ. Melih de vardı. Acaba asfaltlama işini o mu yapmıştı? Kooperatif yetkililerinden sordum, kendi olanaklarıyla yaptırdıklarını söylediler.

Dün Star'da İsmail Küçükkaya'nın haberini okuyunca ve evlerin son durumunun resimlerini görünce ağzımın suyu yeniden aktı.

Orası yemyeşil bir cennet olmuş.

Bitkiler ve çimler yurtdışından getirilmiş. Olmaz demeyin, olmuş. Evlerin pek çok malzemesi de öyle...

Ve ortaya inanılmaz bir varlık çıkmış.

18. dönem milletvekilleri gerçekten işbitirici imiş. Yüzlercesi bir araya gelip kooperatifi kurmuşlar. Hazine, binlerce dönümlük bir araziyi bunlara tahsis etmiş. Bir bölümü de vatandaştan kamulaştırma yoluyla alınmış. Üye sayısı diğer bazı ‘‘seçkin’’ kimselerle tamamlanıp 700 olmuş ve inşaat başlamış.

***

Böyle seçkinlerin kooperatif işlerinde dönen önemli bir dümen vardır. Araziyi devletten çok ucuza kapatırsınız. Artı, geniş bir arazi alırsınız. Sonra müteahhitle pazarlığa başlarsınız:

‘‘Abicim arazinin yarısı senin olsun, diğer yarısına da bize ev yap. Böylece bizim evler beleşe gelsin.’’

Müteahhit bu önerinin üzerine balıklama atlar. Arazinin kendi payına düşenine yaptığı evleri kendi satar, üyelerin evleri de ya beleşe, ya da çok ucuza gelir.

Hele Angora gibi çok sayıda parti başkanı, bakan, milletvekili, belediye başkanı ve gazetecinin üye olduğu kooperatiflerde hiç kimsenin sırtı yere gelmez.

İşin rantı büyük olduğundan, bu etkili ve yetkili üye kadrosu bütün pürüzleri birkaç gün içinde gidermeyi bilirler.

Düşman kardeşler orada ‘‘dost’’ olur... Çünkü rant ve avanta müşterektir. Angora da bunu başarmış. Üyeler arasında Hikmet Çetin, Mustafa Taşar, İ. Melih, Doğan Taşdelen, Mesut Yılmaz, Tansu Çiller, Deniz Baykal, Hüsamettin Cindoruk, Murat Karayalçın, Vehbi Dinçerler, Yıldırım Akbulut, Özal Baysal ve daha ne ilginç isimler var!

Orada sağ-sol ayırımı falan yok, ortak avanta var.

***

Bunlar 1987 seçimiyle gelen milletvekilleri! Her dönem, kendine ballı bir kooperatif kurup avanta ve rantını alıyor. Dün Ankara'nın emlak kralı Salim Taşçı'ya sordum, tam 10 adet ballı milletvekili kooperatifi saydı:

Ankara Mutluköy, Ankara Barış, Ankara Dönem 19, Ankara Gölbaşı, İzmir Ildır, İzmir Baltutanlar, İstanbul Beykoz Korusu, Ankara A. Yurtçu Köyü Dönem 19, Angora dönem 19.

Bu işin kendine özgü bir raconu da var! Milletin vekilleri bir araya geliyorlar, aralarına bazı gazetecileri, belediye başkanlarını ve üst düzey bürokratları alıp kooperatif kuruyorlar. Arsa Ofisi bunlar tarafından ayarlanıyor. Ofis, elindeki arazileri bunların önüne açıyor. Beğenirlerse ne ala! Beğenmezlerse başka yer istiyorlar, Ofis orasını ölmüş eşek fiyatına ve ‘‘toplu konut yapılacak’’ bahanesiyle vatandaşın elinden alıp kamulaştırıyor. Angora olayında araziler, gerçek değerinin 50'de biri fiyatına kamulaştırıldı.

Sonra üyelerin bütün forsu kullanılıp araziye imar ve altyapı getiriliyor.

Böylece çok verimli bir isim ticareti yapılıyor ve aklınıza gelen bütün devlet ve belediye olanakları bu egemenlerin rant hırsı için peşkeş çekiliyor.

Sonra işin diğer aşamaları başlıyor. Angora gibi milletvekili kooperatifleri, bir müteahhit firmayla anlaşıp arazinin yarısını ona bırakıyor. Diğer yarısına da beleşe yakın fiyatlarla villalar, evler yapılıyor.

Bu gibi kooperatiflere hiç kimsenin dokunması, eleştirmesi, işine taş koyması mümkün değil... Çünkü parti başkanları, bakanlar, milletvekilleri ve belediye başkanları üye olmuş! Sıkar mı birinin sorun yaratması!

***

Burada işin çok ilginç bir yönü daha var. Bu adamların kooperatif üyeliği sürekli değer kazanıyor. 1 koyup birkaç yılda 100 alıyorlar. Hiçbir zahmeti yok, vergisi yok. Tamamen isim ticareti ve rantçılık yapılıyor.

Ve üyelerden ‘‘Ben yeterli rantı elde ettim’’ diye düşünen, payını satıyor. (Bir arkadaş bundan bir ay önce Angora'dan -villa değil- bitmemiş apartman dairesi payını 55 milyara satın aldı). Ya da villanın bitmesini bekliyor ki, bugün 100 alacağına birkaç yıl sonra 500 alsın.

Bazı milletvekilleri tanıyorum ki, bunlar her dönemde kurulan her kooperatife üye! Bu rant yoluyla hepsi de köşeyi dönmüş durumda.

Angora bunlardan sadece biri. 400 metrekare, kapalı garajlı, özel çim bahçeli, üç katlı villalar olmuş 200 milyar, apartman daireleri olmuş 70 milyar!

Ayrıca müteahhit Barmek'e enerji ihaleleri verilmiş. Firma, evlerin tümünü bitirmek için on yıl vadeli 80 milyon dolar tutarında kredi sağlamış. Az bile olmuş. Böyle bir kadroya ben sırtımı dayasam, 500 milyar dolardan az krediye razı olursam namerdim!

Şimdi sıra bugünkü Meclis'te! Bakalım onlar tokgözlü davranıp bu olanağı geri mi tepecekler, yoksa kendi ballı kooperatiflerini çok yakında gazeteci-yüksek bürokrat takviyesiyle kuracaklar mı?

Bekleyeceğiz, göreceğiz, izleyeceğiz ve elbette yazacağız.