Annan, aklanabilecek mi

Oysa birkaç yıl önce saçı sakalı, kara teninin tonundaydı. İki koruması arasında başı önüne eğik yürüyor. Hitit barış tableti önünde karşılaşıyoruz. Dünyanın en eski barış anlaşmasının çivi yazıyla bakır üzerine kazındığı 3 bin 275 yıllık bu tablet Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’e (BM) hediyesi.

Çehresinde hafif bir tebessüm, uzattığı elini sıkıyorum. "Artık Kıbrıs’ı sormuyorsun?"

Gülerek yanıtlıyorum: "Hep aynı yanıtı veriyorsunuz. Editörler yeni laflar bekliyor. Buluşalım, konumuz yalnızca Kıbrıs olacak."

Kofi Annan, "Tamam, ara beni" diyor.

*

BM Genel Sekreteri’nin başı basınla dertte. Beyaz Saray yanlısı Amerikalı muhabirlerin, Başkan Bush’un Irak politikasını destekleyen medya devi Murdoch’un yayın organlarına çalışan İngiliz gazetecilerin atış hedefi Kofi Annan. Her fırsatta Genel Sekreter’i, aylar süren soruşturmalar sonucu hazırlanan Volcker Raporu’ndan alıntılar yaparak soru yağmuruna tutuyorlar. Soruşturmanın nedeni Irak petrollerinin satışındaki yolsuzluk.

ABD Merkez Bankası’nın eski direktörü Paul Volcker ve ekibinin yönettiği araştırmada, 1991’de sonuçlanan ilk Körfez Harbi’nden sonra Irak petrollerinin ihracatında Saddam Hüseyin’in 12.8 milyar tutarında rüşvet aldığı ortaya çıkmıştı. Volcker başkanlığındaki aynı ekibin yürüttüğü ikinci soruşturmada ise, 1996’da başlatılan ’Gıda İçin Petrol’ programında bu sefer Saddam’ın kasasına giren 1.8 milyar dolarlık yasadışı para ortaya çıkarılıyor. Rapordaki bulguları BM’nin kontrol komitesi Annan’a, Genel Sekreter de Güvenlik Konseyi’ne bildiriyor. Rüşvet alanlar arasında Avrupalı diplomatlar, milletvekilleri, Batılı şirketler de var. Ancak ABD yönetimi, "Irak’a insancıl yardım yapılıyor" diyerek BM Komitesi’nin listesindeki usülsüz 5 bin kontratın iptalini önlüyor.

*

Ardından 11 Eylül terör olayları patlıyor. Kasım 2001’de Amerikan uçakları El-Kaide’ye sırt veren Taliban yönetimine karşı Afganistan’da askeri harekata geçiyor. Bu ülkede rejim değişikliğini takiben Amerika 19 Mart 2003’de Bağdat’ı bombalayarak İkinci Körfez Harbi’ni başlatıyor. 43 gün sonra Irak, Amerikan işgali altına giriyor.

Ancak BM Yasası’na ters düşen bu işgale, dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu karşı çıkıyor. 2003 yazında Bağdat’ta BM Ofisi’nin bombalı saldırıya uğrayıp 22 personelin ölmesi üzerine, Genel Sekreter Kofi Annan, "Irak’ın istila ve işgali illegaldir" diye bir beyanat verdiğinde ise, Beyaz Saray’ın şimşeklerini üstüne çekiyor.

*

Volcker Raporu’na göre ’Gıda İçin Petrol’ programının direktörü, Annan’ın yardımcılarından Kıbrıslı Benon Sevan, Saddam’dan usulsüz petrol lisansı sağlayıp 150 bin dolar rüşvet aldığı iddiasıyla suçlu bulunuyor. Akabinde Annan’ın oğlu Kojo’nun, 2 bin 500 dolar maaşla çalıştığı Cotechna adlı şirkete, babasının nüfuzunu kullanıp 2.5 milyon dolarlık usülsüz petrol satış lisansı aldığı öne sürülüyor.

Siyasi çevrelerde, Bush yönetiminin Genel Sekreter’in istifasını istediği söylentileri yayılmaya başlıyor. Bir Amerikalı milletvekili, açıkça "Kofi yasadışı işlere bulaştı. Derhal istifa etmelidir" diye basına açıklamalar yapıyor.

Ancak her şeye rağmen, geçtiğimiz günlerde Genel Kurul’da düzenlenen bir toplantıda, iki bini aşkın BM personeli, konuşma yapmaya gelen Kofi Annan’ı ayakta dakikalarca alkışlayarak istifasını isteyenlere karşı Genel Sekreter’e güvenlerinin sürdüğü mesajını veriyor.

Saygın Paul Volcker’in soruşturma raporlarında, Kofi Annan hiçbir yolsuzlukla suçlanmamasına rağmen kişiliği üzerine leke düştü. Tüm üye ülkelerin onayı ile dört yıllık ikinci dönem genel sekreterliğini sürdüren Annan, "Başlattığım Binyıl Kalkınma Hedefleri’ni içeren, genişletilmiş Reform Paketi’nin yürürlüğe girmesini bekliyorum. İstifa etmeyeceğim" demesine rağmen, bir yılı aşkın zamandır içe dönük yaşıyor.

*

Annan ilginç bir tip. Afrika ülkesi Gana’da 1938’de doğan Kofi Annan, başkent Kumasi’de İlim ve Teknoloji Üniversitesi’ni bitirdikten sonra Amerika ve İsviçre’de dört yıl lisansüstü eğitim gördü.

Gençliğinde futbol oynayan, okullarında 100 metre rekorları kıran Annan, 1962 yılında BM’ye girerek diplomatik kariyerine başladı. Çeşitli görevleri takiben Butros Gali’den sonra dünyanın siyasi başkentinin başyöneticiliğine seçildi. 2001 yılında "BM’ye yeni hayat getiren kişi" tanımlamasıyla Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

İsveçli hukukçu ve sanatçı Nane Annan’la evli Kofi Annan, şimdilerde bazı çevrelerin sebep olduğu karalamalardan sıyrılıp, önümüzdeki aralıkta sona erecek olan görevinden yüz akıyla ayrılma çabasında.

BM’nin yedinci Genel Sekreteri’nin göreve vedası, buruk bir ayrılık olacak.