Yeni opera binası için öneriler

Bu önerileri yaparken, yurtdışında gezdiğim opera binalarından aldığım notları gözden geçirdim.

Hayati Tabanlıoğlu’nun yaptığı binanın yenisinin oğlu Murat Tabanlıoğlu tarafından yapılması isabetli bir seçim.

Bu bina İstanbul’un kültür başkenti olduğu yıl yapılmalıydı. Ne yazık ki bir-iki konserle birkaç kitaptan öte bize o yılı hatırlatacak bir iz kalmadı.

Özellikle modern bir kütüphane açılmasını, mimarisiyle dünyada yeri olacak bir bina olmasını çok bekledim. Bırakın yenisini eski kütüphaneler bile geliştirilmedi.

*

ŞİMDİ yapılacak yeni opera binasının şart olan özellikleri:

- Seyirciler sadece opera seyretmeye gelmiyorlar. Orada hafif yiyecekler ikram edilen kafeler de olmalı. Çok iyi lokanta bile düşünülebilir.

- Metnin çevirisi, gerek sahne üstünde, gerek koltukların arkasında dijital olarak verilmeli. Böylece operada önemli olan müzik desek de konusunun anlaşılması için bu düşünülmeli.

- Her opera için hazırlanacak albüm, bir katalog özelliği taşımalı. Hakkında çıkan yazılardan bir seçme yapılmalı. Seyirci bizdeki icranın yanı sıra dünyada bu operanın müzik tarihindeki yeri konusunda da bilgilendirilmeli.

- Operalarımızın çözülemeyen bir derdini tekrarlamak istiyorum. Devlet operalarındaki opera icralarının ve bale gösterilerinin kaydı yapılsa da bir türlü o kayıtlar CD’ye çekilip halka sunulamıyor. Oysa her operanın CD’si olmalı ve bu satışa sunulmalı. Türk bestecilerinin bazı icraları bir kereye mahsus olarak kaydediliyor ve arşive kaldırılıyor. Sözgelimi bir örnek verebilirim. Adnan Saygun’un ‘Kerem’ operası Ankara’da sahnelendi. Ama kaydı yayınlanmadı.

- CD’ler yapıldıkça, bunların opera binasında satılması mümkün olur. Yalnızca bizim sanatçılarımızın kayıtları değil, dünyaca ünlü operaların CD’leri de burada satışa sunulmalı. Opera yetkililerinin oluşturacağı bir seçici kurul, yabancı icralardan hangisinin alınacağına karar vermeli.

- Binada değişik büyüklükte birden fazla salon yapılmalı. Çünkü her zaman büyük temsiller verilmez. Solistlerin yer aldığı küçük konserler de yapılabilmeli. Bir ses sanatçısına sadece bir piyanonun eşlik etmesi için bu salonlar gereklidir.

- Meraklı dinleyiciler ve genç kuşak için konser ve opera temsilinden önce fuayede bir konuşma yapılabilir. Operanın, bestecisinin tanınması için seyirciyi/dinleyiciyi bilgilendirmek için uygulanması gerekir.

- Bütün salonlarda yapılan konserlerin, opera icralarının ses kaydı yapılabilmelidir.  Böylece icra için ayrı bir çabaya gerek yoktur.

- Mutlaka bir kitaplık yapılmalıdır. Burada müzik kitapları bulunmalı, seçkin operaların kayıtları kulaklıkla dinlenebilmelidir. Bu kitaplıkta bütün müzik çeşitlerine ait kitaplar yer almalıdır.

- Çocuklar ve gençler için izahlı icraların önemini vurgulamaya gerek yok.  

- Canlı müzik CD’leri kadar önemli temsillerin TRT’den de nakli düşünülmelidir.

*

BU özelliklere sahip bir opera binasının bütün çağdaş normları taşıdığı rahatça söylenir.